Réttur - 01.08.1986, Qupperneq 14

Akureyri og lauk þaðan prófi 1909. Þar
komst hann m.a. í kynni við Guðjón
Baldvinsson frá Böggvisstöðum sem vaf-
alaust hefur átt mikinn þátt í að móta
skoðanir hans auk hins þingeyska „félags-
málaskóla“ sem áður var getið og heimil-
isins í Baldursheimi. Sigurður Nordal
minntist Guðjóns síðar í 2. árgangi Rétt-
ar í ágætri grein.
Sigurður í Baldursheimi dó árið 1911
þegar Þórólfur var 25 ára. Tók hann þá
við búinu og stóð fyrir því ásamt móður
sinni allt þar til hann andaðist 14. júní
1940. Tveimur árum áður hafði hann
kvænst frændkonu sinni Hólmfríði
Hemmert, kennara frá Skagaströnd, sem
enn er á lífi. Eignuðust þau einn son, Sig-
urð Hrafn, lengi skrifstofustjóra hjá Víði
h.f., búsettan í Mosfellssveit. Byggðu þau
mæðgin síðar hús í landi Baldursheims og
nefndu Þórólfshvol. — Á fjórðungi jarð-
arinoar bjyggu frá 1918 Þuríður systir
Þórólís og maður hennar Þórir Torfason
með sex sonum sínum. Var jafnan mann-
margt í Baldursheimi, ráðsmenn, vinnu-
menn og vinnukonur, auk þess sem alltaf
átti þar skjól um lengri eða skemmri tíma
fólk sem annars átti fárra kosta völ og
engí* að.
II
Hér verður ekki rakin ýtarlega ævisaga
Þórójfs, en reynt að fjalla ofurlítið um
pólitískar hugmyndir hans og markmið
með stofnun tímaritsins RÉTTAR, sem
nú sjötugur. Þar verður einkum stuðst
við fyrstii árganga tímaritsins, eða þar til
Þórólfor seldi það nýjum eigendum eftir
10 ár. Eins hefur verið leitað fanga í
bréfasafni hans og nokkrum sendibréfum
frá honnm, sem fundist hafa í fórum ann-
arra. Allt er það þó of ósamfellt til að
nokkur fullnaðarrannsókn verði gerði, en
af bréfunum má þó fræðast töluvert um
manninn sem þau skrifaði eða fékk í
hendur.
Greinin verður því ekki úttekt á lífi
Þórólfs og starfi né þeim sporum sem
hann lét eftir sig, heldur í besta falli stutt-
araleg minning hugsjónamanns og fram-
kvæmdamanns sem dó á besta aldri.
Hann hafði þá þegar séð' margt eftir sig,
en annað hafði reynst honum mótdrægt
eins og brátt skal getið.
III
í félagslífi héraðsins ber hæst þátt Þór-
ólfs í ungmennafélagshreyfingunni og
hlut hans að stofnun Laugaskóla. Hann
var einn aðalhvatamaðurinn að stofnun
Sambands þingeyskra ungmennafélaga
(síðar Héraðssamband Suður-Þingey-
inga) og fyrsti formaður þess. Skólamál
voru þá aðalbaráttumál unga fólksins í
héraðinu, og er tæpast á nokkurn hallað
þótt hlutur þeirra Þórólfs og Arnórs Sig-
urðssonar frá Litlu-Laugum sé þar talinn
mestur. Lauk svo eftir harða baráttu að
Laugaskóli var settur á stofn, og hefur
hann síðan verið skólamiðstöð héraðsins
í meira en 60 ár. Alþýðuskólinn að Laug-
um hét stofnunin í upphafi og varð Arnór
fyrsti skólastjórinn. Sneið hann skóla-
starfið mjög að fyrirmynd norrænna lýð-
háskóla þar sem áhersla var lögð á sjálf-
stæð vinnubrögð og hugsun auk líkams-
menntunar og kennslu í smíðum og hann-
yrðum. Þegar Laugaskóli hvarf síðan inn
í héraðsskólaskipulagið sem Jónas frá
Hriflu beitt sér fyrir hætti Arnór skóla-
stjórn og urðu þá vinslit með þeim Þór-
ólfi, hinum gömlu baráttufélögum, sem
munu hafa verið báðum sársaukafull.
Auk skólamálanna voru bættar sam-
göngur og póstdreifing um héraðið, og
126