Réttur - 01.08.1986, Side 48

innar verið takmarkaður á mörgum mikil-
vægustu sviðum efnahagsstefnunnar: í
fyrsta lagi hefur peningamagnið aukist
langt umfram markmið stjórnarinnar
samkvæmt fjárlögum og sömu sögu er að
segja af lánsfjárþörfinni. Loks hefur sam-
neysla eða opinber útgjöld í heild aukist
(en inni í þeim tölum eru aukin hernaðar-
útgjöld).
Prátt fyrir hið mikla atvinnuleysi og þar
af leiðandi minni eftirspurn eftir innflutn-
ingi hefur þróun utanríkisviðskipta einnig
verið óhagstæð. Jafnframt hefur fjármagn
flætt úr landi (sjá töflu 4).
TAFLA 4.
Ár Vöruskipta-* jöfnuður Viðskipta- jöfnuöur Fjárfestingar erlendis
1979 - 3449 - 533 + 1835
1980 + 1513 + 3635 - 1455
1981 + 3652 + 7251 ! - 7351
1982 + 2384 + 5774 - 3356
1983 - 1165 + 2543 - 3231
1984 - 4255 + 51 - 3872
* Allar tölur í milljónum punda.
Heimild: Tomlinson.
Röng stefna í verkalýðsmálum
Eitt af meginatriðum íhaldsstefnunnar
hefur verið að draga úr völdum launþega-
hreyfingarinnar með það fyrir augum að
gera vinnumarkaðinn hreyfanlegri og
draga úr launakröfum. Aðgerðir stjórnar-
innar hafa einkum beinst að því að draga
úr miðstjórnarvaldi forystu launþega-
hreyfingarinnar með löggjöf sem skerðir
möguleika á samúðarverkföllum og ein-
nig lögum sem ætlað er að „auka lýðræði“
innan stéttarfélaganna, m.a. hvað varðar
kosningar í stjórn félganna og heildar-
samtaka þeirra, opnun vinnustaða fyrir
ófélagsbundnu verkafólki og skerta
möguleika forystu verkalýðsfélaga til
boðunar verkfalla án almennra kosninga í
félögunum og draga þannig úr mikilvægu
frumkvæðisvaldi forystunnar. Loks hafa
lögin beinst að því að takmarka sjóði í
eigu verkalýðsfélaga sem eru notaðir í
stjórnmálalegum tilgangi.
Pessum aðgerðum hefur að sjálfsögðu
verið mótmælt af launþegahreyfingunni,
sem eðlilega ver lýðræðislegan rétt sinn til
að ráða sjálf innri málum og starfshátt-
um. Aðgerðir stjórnarinnar hafa einnig
verið gagnrýndar fyrir óraunsæi enda er
engan veginn ljóst að þessar aðgerðir
muni draga úr baráttuvilja launþega eða
verkföllum og launahækkunum. Nýlegar
rannsóknir, einkum í Bandaríkjunum,
hafa sýnt að há laun í geirum þar sem
miðstjórnarvald launþegasamtaka er
sterkt, stafar ekki af hinu sterka mið-
stjórnarvaldi sem slíku, heldur fylgja
launahækkanir framleiðniaukningu í við-
komandi atvinnugreinum (Freedman og
Medoff). Enn á ný hittir stefna Thatcher
ekki í mark; skert miðstjórnarvald í
verkalýðshreyfingunni leiðir ekki nauð-
synlega til lægri launa, þvert á móti er lík-
legt að það leiði til misgengisverðbólgu
þegar til lengri tíma er litið.
Afleiðingar iðnaðarstefnu stjórnarinn-
ar voru að nokkru raktar að ofan. Stefnan
hefur vægast sagt verið iðnfyrirtækjunum
óhagstæð. Árið 1983, í fyrsta sinn í yfir
tvær aldir síðan í iðnbyltingunni, var við-
skiptajöfnuður iðnaðarvara óhagstæður
Bretum, eða m.ö.o. þeir fluttu meira inn
af iðnaðarvörum en þeir fluttu út. Iðnað-
arstefnan hefur falist í:
a) sölu ríkisfyrirtækja og að koma opin-
berri þjónustu í hendur einkaaðila;
b) niðurskurði á styrkjum til iðnfyrir-
tækja;
c) markvissara vali á iðnfyrirtækjum og
160