Réttur - 01.08.1987, Qupperneq 11

Berlín 750 ára
Borg hrikalegustu
andstæðna
sögunnar
Berlín er 750 ára í ár. Hér verður ekki reynt að rita neina sögu hennar, en rifj-
að upp hvernig sú borg hefur orðið vettvangur hrikalegustu andstæðna, sem saga
síðustu tveggja alda þekkir. Einmitt sósíalisminn og verkalýðshreyfíngin hafa
ærna ástæðu til að minnast, þó í fáum orðum sé, afmælis þessarar borgar.
I.
Voldug verkalýðshreyfíng rís
Marx og Engels höfðu báðir numið við
háskólann í Berlín, er þá var kenndur við
Friedrich Wilhelm, Marx 1838-39 og
Engels 1941. Ekki þekktust þeir þá, það
var síðar í París, sem fundum þeirra bar
saman og þeir tóku sameiginlega að
skapa þá kenningu, sem átti eftir að móta
þróun mannkynsins.
1848 varð fyrsta uppreisn verkalýðs og
róttækra borgara — og kæfð í blóði sem
aðrar uppreisnir alþýðu þá.
En síðar á öldinni var svo skapaður
hinn róttæki sósíalistaflokkur Pýska-
lands, sem varð aðalflokkur II. Inter-
nationale fram að 1917. Og sá flokkur
varð vald í Berlín og Pýskalandi öllu,
vald, sem auðvaldið tók að hræðast meir
og meir, þegar engin bönn (1872-90) og
ofsóknir fengu brotið hann á bak aftur. I
september 1893 kom Engels í heimsókn
til Berlínar, 73 ára, og var fagnað á gífur-
legum fjöldafundum. Berlín var þá ger-
hreytt frá fyrri dögum. í þingkosningunni
1 júní 1893 hafði flokkurinn unnið 5 af 6
„Úr uppreisninni 1848.“
t)t jfuuniv
miDfrritir.
ulirtilntt.

*'«jr >-« .Unwii WlkiiUéi*
inrn »n Hturn IU|ri«iÚ4sn» -’h'
ipriunliA «uf txn (úlm tt
^Qtnntí-V: