Réttur


Réttur - 01.08.1987, Síða 24

Réttur - 01.08.1987, Síða 24
Á kreppuárunum, þegar harðast var barist um lífsafkomu alþýðuheimilanna og atvinnuleysið varð landlægt hörmung- arástand, en stjórnvöld hugðust nota á- standið til að þrykkja niður kaupi verka- fólks og lækka þannig lífsafkomuna niður í örþrot, í þeim tilgangi að ná þannig valdi yfir vinnulýðnum með niðurlægj- andi ástandi þeirra sem ekkert áttu og gera menn þannig að þrælum auðvalds- ins. Á þeim árum var Kommúnistaflokk- urinn forustuafl verkalýðshreyfingarinnar og mjög athafnasamur eins og áður er fram komið í þessari ritgerð. Á árunum 1938 gerðust þau hcillaríku tíðindi að Kommúnistaflokkurinn og sósíalistarnir í Alþýðuflokknum sameinuðust í einn flokk: „Sameiningarflokk alþýðu, Sósíal- istaf!okkinn.“ Að þeim málum vann Eð- varð af sínum alþekkta hug og dug. Frá stofnun Sósíalistaflokksins er sagt í Þjóð- viljanum 25. október 1938. Verður nú aftur vikið að ritgerð Eðvarðs: Undir lok fjórða áratugs aldar- innar dró til mikilla tíðinda í kjaramálum verkalýðsins og átökum um stjórn Dags- brúnar. Stjórnarandstaðan í Dagsbrún fangelsuð I aprílmánuði 1939 voru gengislækkun- arlögin samþykkt, var gengi krónunnar þá fellt um 22%, og aftur var gengið fellt í september og þá um 11%. Jafnframt var samningsfrelsið tekið af verkalýðsfé- lögunum og kauphækkanir bannaðar. Hafði þetta að sjálfsögðu í för með sér mikla kjaraskerðingu: Smávegis uppbæt- ur átti að greiða á kaup en ekki kom til þess á árinu 1939. Kaupbindingsákvæði gengislaganna voru numin úr gildi á árinu 1940 og gat Dagsbrún þá sagt upp samningum 1. janúar 1941. Samningum var sagt upp fyrir 1. nóv. 1940, 28. nóvember voru kröfur félagsins sendar atvinnurekend- um. Samningaumieitanir, sem hófust um miðjan desember, báru ekki árangur. Við allsherjaratkvæðagreiðsu 11. og 23. des- ember var samþykkt með 1099 atkvæðum gegn 66 að boða verkfall 1. janúar ef samningar ekki tækjust. Á nýjársdag 1941 var haldinn Dags- brúnarfundur og lagði stjórn félagsins þar fram tilboð frá atvinnurekendum um óbreytta samninga, nema hvað greiða skyldi fulla vísitölu mánaðarlega á kaupið (vitað var áður að það mundi nást). Stjórnin mælti með að gengið yrði að þessu tilboði. Fundurinn samþykkti hins- vegar með 446 atkvæðum gegn 101 að halda fast við kröfurnar og auglýsa þær sem taxta, ef ekki yrði að þeim gengið. Kröfurnar voru: Stytting vinnudagsins um eina klst. og hækkun grunnkaupsins úr kr. 1,45 í kr. 1,62 (þ.e. óbreytt dag- kaup). Hófst nú verkfall 2. janúar við þær einstæðu aðstæður að verkamenn höfðu stjórn síns eigin félags á móti sér. Verk- fallið stóð í eina viku, en á meðan á því stóð gerðist sá atburður að breska her- stjórnin fangelsaði forustumenn stjórnar- andstöðunnar í Dagsbrún og þar með for- ustumenn verkfallsins, Eðvarð Sigurðs- son og Eggert Þorbjarnarson. Verður nú vikiö að stjórnmálaástand- inu í landinu, en ríkisstjórnin var á þess- um tíma mjög fjandsamleg róttækri verkalýðshreyfingu og þar með alþýðu- heimilunum. Framsóknarmenn voru við völd undir forsæti Hermanns Jónassonar og með stuðningi Sjálfstæðismanna og héldu áfram að móta þá stefnu stjórn- valda scm cnn cr við lýöi, að gcra í öllu hlut alþýðunnar scm minnstan og efla auömcnn og annan afætulýð. Það voru 136

x

Réttur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.