Réttur - 01.08.1989, Síða 10

Ég get ekki stillt mig um að segja frá
því hér, að ég spurði Brynjólf um það í
bréfi hvort ekki fælist í því rökleg mót-
sögn að telja annars vegar að „þegar
borgarastéttin sjái völd sín í hættu, þá líti
hún á það sem ragnarök og sé til alls vís“
og hins vegar að „andspænis kjarnorku-
ógninni séum við öll í sama báti“ og
„varðveisla lífsins á jörðinni geti ekki
skipt mönnum í fylkingar eftir stéttum
nema af gamalli sögulegri tregðu.“ Sam-
kvæmt fyrri skoðuninni sé ekki hægt að
fylkja með borgurunum gegn kjarnorku-
vánni en samkvæmt þeirri síðari ætti það
að vera hægt. Brynjólfur tók þetta upp
síðar þegar við hittumst og benti mér á að
hann segi reyndar í framhaldi af þessu að
varðveisla lífsins á jörðinni sé „sameigin-
legt viðfangsefni allra manna á þessari
jörð, sem kjósa lífið en ekki dauðann.“
Þessum rökvísa manni hafði náttúrulega
ekki yfirsést þetta þegar hann samdi
ræðuna. Hann taldi^sem sé að það ætti að
vera hægt að samfylkja með borgaraleg-
um öflum að undanskildum blindustu of-
stækismönnum.
Um hlutverk okkar sagði Brynjólfur
loks í ræðu sinni:
„Hvað getum við þá gert annað en
hrópa og biðja um frið í samstilltum
kór? Hvert verður hlutverk okkar í
lífsstríði heimsins? Því er auðsvarað:
Að hreinsa landið af herstöðinni í
Keflavík og öðrum herbúnaði Banda-
ríkjanna á íslandi.“
og lauk máli sínu svo:
„Og þegar kosið er til Alþingis, álít ég
að við verðum að gefa herstöðvamál-
inu miklu meiri gaum, en verið hefur.
Við þurfum að spyrja hvern einasta
frambjóðanda um afstöðu hans til her-
stöðvanna og láta honum ekki takast
að drepa málinu á dreif og hliðra sér
hjá því að gefa skýr svör. Og geri hann
það ekki eða lýsi sig fylgjandi her-
stöðvum, verðum við að sýna fram á
að slíkan mann má ekki kjósa, hverju
sem hann annars lofar og hvað sem
hann býður fram af heimsins gæðum.
Við verðum að gera mönnum ljóst, að
sá sem kýs hann, tekur á sig meiri
ábyrgð en hann fær undir risið. Viti
hann hvað hann er að gera, gerist hann
samsekur um hryllilegasta glæp allra
tíma. Viti hann það ekki, eru það
voðaleg örlög, verri en dauðinn. Það
er skylda okkar hinna, sem betur
vitum, að forða hverju því manns-
barni, sem unnt er að bjarga, frá þeim
örlögum.“
Lögmál og frelsi
Þegar fundarhöldum var lokið og við
sátum í kvöldkyrrðinni heima í stofu
barst talið fljótt frá stjórnmálum að heim-
spekinni. Þetta kvöld er mér ákaflega
minnisstætt. í hita umræðunnar gekk
Brynjólfur um gólf með hendur fyrir aft-
an bak, einbeittur, valdi orð jafn mark-
visst og í bókum sínum, stundum óviss,
oftast ákveðinn, í báðum tilvikum jafn
einlægur og jafn gjörhugull, staðhæfði
aldrei neitt án rökstuðnings, hafði ungan
áhuga á umræðuefninu og jafnframt þaul-
hugsuð rök heillar mannsævi. Vegna
langdvala beggja erlendis auðnaðist mér
ekki að hitta hann nema örfáum sinnum
eftir þetta, í faðmi fjölskyldunnar á Sjá-
landi, á heimili hans í Hraunbænum, hjá
baráttufélaganum Einari Olgeirssyni. Eg
ræddi síðast við hann í síma sumarið
1987. í desember síðastliðnum var ég
kominn á fremsta hlunn með að leggja
106