Réttur - 01.08.1989, Qupperneq 42

Stríð apartheid-stjórnarinnar
Suður-Afríkustjórn hefur haldið áfram
stríðsrekstri gegn tveimur fullvalda
ríkjum, Angólu og Mósambik, og aukið
þannig á erfiðleika vinnandi fólks í þess-
um löndum.
í Mósambik hefur ríkisstjórn Frelimo
margsinnis gert samkomulag við Suður-
Afríkustjórn í því skyni að binda enda á
tortímingarstríðið sem hryðjuverka-
menn, fjármagnaðir af Suður-Afríku,
hafa háð gegn landinu frá því það hlaut
sjálfstæði frá Portúgal árið 1975.
Árið 1984 gerðu Mósambik og Suður-
Afríka með sér griðasáttmála, Nkomati-
samkomulagið. Það fól í sér að báðir að-
ilar ábyrgðust að koma í veg fyrir að
landsvæði þeirra, farvötn eða lofthelgi
væri „notuð fyrir stöðvar, umferð eða á
annan hátt af öðru ríki, ríkisstjórn, er-
lendu herliði, samtökum eða einstakling-
um sem hefðu í hyggju að undirbúa of-
beldi, hryðjuverk eða árás.“ Eftir mikinn
þrýsting undirritaði ríkisstjórn Mósambik
samkomulagið í von um að Suður-Afríku-
stjórn myndi halda aftur af hryðju-
verkasamtökum sínum, Renamo. Sam-
komulagið kvað á um að ríkisstjórnin í
Mósambik setti hömlur á starfsemi ANC,
en samtökin höfðu lengi notið pólitísks
og efnahagslegs stuðnings í landinu.
Suður-Afríka hefur hins vegar haldið
áfram að fjármagna Renamo meö óbein-
um hætti. Joaquim Chissano, forseti Mós-
ambik segir að þetta áratuga langa stríð
hafi kostað líf rúmlega 600.000 af 15 mill-
jónum íbúa Mósambik, 1,6 milljón séu
nú flóttamenn, 2.599 grunnskólar og 822
heilsugæslustöövar veriö eyðilagðar, og
44 verksmiöjur og um 1.000 aiurða-
geymslur hafi veriö lagðar í rúst.
Ríkisstjórnin í Mósambik reyndi nú
fyrir skömmu aö kreista meiri gróða út úr
Athugun á vegum bresku mannúðar-
stofnunarinnar, Oxfam, árið 1986 leiddi
eftirfarandi í Ijós:
„Það er niðurstaða Oxfam að einhver
verstu dæmin í Afríku um langvarandi
fátækt og þjáningar séu meðal svartra
íbúa Namibíu. Við hlið þeirra býr hvíti
minnihlutinn, en lífsmáti hans einkenn-
ist af ríkidæmi og forréttindum.“
vinnandi alþýðu í því skyni að fá alþjóð-
legan stuðning til að bæta stríðshrjáðan
kapítalískan efnahag landsins. Þúsundum
verkafólks var sagt upp störfum og niður-
geiðsla matvæla dregin til baka.
Vopnahlésbaráttan í Angólu
Þrátt fyrir að Suður-Afríka hafi undir-
ritað samkomulag um vopnahlé, halda
ríkisstjórnir Suður-Afríku og Bandaríkj-
anna áfram að fjármagna UNITA skæru-
liðasamtökin í syðrihluta Angólu. UN-
ITA hefur rofið samkomulagið um vopna-
hlé trekk í trekk, allar götur frá því að
það var undirritað, 22. júní síðastliðinn í
Gbadolite í Zaire. Baráttan fyrir að koma
á vopnahléi heldur því áfram.
Utanríkisráðherra Angólu, Pedro de
Castro Van Dunem sagði á fundi í
Harlem, New York í októberbyrjun, að
frá því að vopnahléið tók gildi hafi 1.226
manns látist í árásum UNITA, 2.071
særst og 705 horfið. í stríðinu sem staðið
hefur í 14 ár hafa rúmlega 200.000 Angóla-
menn týnt lífi, 20.000 börn orðið munað-
arlaus og 50.000 manns misst einhvern
lim. Hvergi í heiminum eru þeir jafn-
margir miðað við fólksfjölda sem svo er
ástatt um.
í viðtali vikublaðsins Militant við Van
Dunem skömmu áður en hann hélt aftur
til Lúanda, höfuðborgar Angólu eftir 12
138