Morgunblaðið - 06.02.2006, Blaðsíða 26

26 MÁNUDAGUR 6. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Kolbrún Frið-þjófsdóttir
fæddist á Patreks-
firði 26. janúar
1936. Hún lést á
hjúkrunarheimilinu
Eir hinn 30. janúar
síðastliðinn. Kol-
brún var dóttir
hjónanna Jóhönnu
C.M. Jóhannesson,
f. í Flensborg í
Þýskalandi 19. mars
1908, d. 23. nóvem-
ber 1994, og Frið-
þjófs Ó. Jóhannes-
sonar á Vatneyri við Patreksfjörð,
f. 28. desember 1905, d. 25. des-
ember 1971. Systkini hennar eru
Unnur, f. 1930, Kristinn, f. 1933,
d. 1996, og Bryndís, f. 1946.
Hinn 31. júlí 1955 giftist Kol-
brún Jóhanni Þorsteinssyni frá
Litluhlíð á Barðaströnd, f. 24.
ágúst 1928, syni hjónanna Guð-
rúnar J.M. Finnbogadóttur, f.
f. 2005. 3) Áróra, f. 13. desember
1958. Börn hennar eru: Sandra, f.
1976, og Jóhann Haukur, f. 1982,
unnusta hans er Margrét Lára
Jónsdóttir. 4) Friðþjófur, f. 25.
janúar 1964. Kona hans er Áslaug
Ólöf Þórarinsdóttir og dætur
þeirra eru Anna Margrét, f. 1989,
og Kristbjörg Ósk, f. 1992. 5) Júl-
íus Ragnar Pétursson (fósturson-
ur), f. 14. september 1962. Kona
hans er Renáta Pétursson og synir
hans eru: Ingvar Pétur, f. 1977,
Sigurður Davíð, f. 1984, Stefán
Júlíus, f. 2001, og Michael Símon,
f. 2005.
Kolbrún gekk í Verzlunarskól-
ann og lauk verslunarprófi 1953.
Hún stundaði nám við Húsmæðra-
skólann á Laugum og innritaðist
síðar í Kennaraskóla Íslands og
lauk þaðan kennaraprófi. Hún
starfaði sem kennari lengst af
starfsævi sinni, auk þess að vera
húsmóðir á stóru sveitaheimili.
Samhliða því vann hún að ritstörf-
um. Hún þýddi fjölmargar smá-
sögur úr þýsku og dönsku og auk
þess stærri skáldverk úr ensku.
Útför Kolbrúnar verður gerð
frá Grafarvogskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.
1893, og Þorsteins
Ólafssonar, f. 1890.
Börn Kolbrúnar og
Jóhanns eru: 1) Sig-
urður Barði, f. 7.
apríl 1956, kvæntur
Valgerði Vésteins-
dóttur. Börn þeirra
eru: a) Pétur Þór, f.
1974, kvæntur Fífu
Konráðsdóttur og
eiga þau synina Hlyn
Þór, f. 1996, og
Mána, f. 2004, b)
Védís, f. 1980, unn-
usti hennar er Sindri
Snær Sighvatsson, og c) Þorsteinn
Þorri, f. 1989. 2) Steingerður, f.
22. ágúst 1957, gift Árna Emanú-
elssyni. Dætur þeirra eru: a)
Ágústa Kristín, f. 1977, maður
hennar er Konstantínos Velegri-
nos og sonur þeirra er Nikulás
Árni, f. 2004. b) Brynja, f. 1981,
maður hennar er Pétur Hannes-
son, dóttir þeirra er Snædís Lilja,
Fyrst þegar ég kom að Litlu-Hlíð
var margt sem ég tók eftir, margar
venjur sem ég hafði ekki séð áður.
Þar var annar taktur í tilverunni en
ég hafði áður kynnst og oft fannst
mér jafnvel að ekki væri til neinn tími
í Litlu-Hlíð yfir bjartasta tíma sum-
arsins. Nóg var af verkefnum á sumr-
in bæði við heyskap og sjómennsku.
Náttúran spilaði stórt hlutverk í líf-
inu þar.
Ég var í Litlu-Hlíð tvö sumur og á
þeim tíma kynntist ég Kolbrúnu
tengdamóður minni vel. Mér varð
strax ljóst að þar fór kjarnakona sem
vildi láta til sín taka og hafði sýnt það
svo ekki varð um villst. Þar er fyrst
til að taka að ég sá strax að heim-
ilishaldið var mikið og í föstum skorð-
um. Tvíréttað var í bæði málin og
undantekningalaust borið fram bæði
miðdegis- og kvöldkaffi. Flesta daga
voru gestir í mat og kaffi og sérstak-
lega var þar fjölmennt um helgar. Þá
kom fjöldinn allur að vestan eins og
sagt var og oftar en ekki líka úr hinni
áttinni, að sunnan. Þó var mér sagt
að mikið hefði dregið úr gestagangi
frá því sem fyrr hefði verið. Það var
ótrúlegt að sjá hvernig Kolbrúnu
tókst að galdra fram veitingar og
taka alltaf vel á móti gestum, sama
hversu margir þeir voru.
Ein vél var í Litlu-Hlíð sem var
mikið notuð en það var ritvélin. Hún
var yfirleitt á mikilli ferð og lét í sér
heyra oft fram eftir nóttu. Þarna var
þýðandinn Kolbrún að störfum en
hún þýddi barnabækur, smásögur og
stærri verk. Þessi vinna var mikil og
oft unnin fram eftir nóttu og má
segja að það hafi verið hennar tími,
eftir að ró komst á á heimilinu. Nú
eða þá var þarna við ritvélina náms-
maðurinn Kolbrún, því á þessum
tíma stundaði hún af kappi undirbún-
ing sinn fyrir námið í Kennaraskól-
anum.
Kennslan og að vinna með börnum
var stór partur í lífi Kolbrúnar. Hún
kenndi við barnaskólann á Barða-
strönd, í Þorlákshöfn og síðar við
Hólabrekkuskóla og Árbæjarskóla
eftir að hún og Jóhann fluttu til
Reykjavíkur. Þótt þau væru flutt
suður í Grafarvoginn þá fóru þau
hvert sumar vestur um leið og grá-
sleppuvertíð byrjaði og skóla lauk.
Það var alltaf mjög gott að koma
vestur til þeirra í Litlu-Hlíð. Alltaf
var tilhlökkunarefni ekki síst fyrir
börnin að hitta þau ömmu og afa.
Þótt mikið væri að gera á heimilinu
áttum við Kolbrún margar góðar
stundir við eldhúsborðið. Þar fékk ég
að heyra margar sögur frá Patreks-
firði, hvernig þar hefði verið í hennar
uppvexti og ýmislegt sem þá kom
fyrir. Eins ræddum við um mína hagi
og ég fann þá vel þann næma skilning
og skynjun sem hún bjó yfir.
Kolbrún var sérstaklega hlý og
vönduð manneskja. Engri konu hef
ég kynnst sem bar eins mikla um-
hyggju fyrir öðru fólki og enga konu
hef ég fyrirhitt sem sýndi jafn mikinn
samhug með þeim sem eitthvað bját-
aði á hjá. Aldrei heyrði ég hana láta
styggðaryrði falla um nokkra mann-
eskju. Umhyggjan kom einnig fram í
því hvernig hún gerði sér far um að
fylgjast með barnabörnunum sínum.
Hún kunni þá list að hæla og byggja
upp þetta unga fólk. Það var tilhlökk-
unarefni fyrir lítið námsfólk að
hringja í hana og segja frá prófum og
einkunnum sem fengist höfðu sem og
öðrum viðburðum í þeirra lífi. Henn-
ar álit var pottþétt og einhvern veg-
inn að marka, enda var hún líka
kennari.
Síðustu árin þurfti Kolbrún að
glíma við erfiðan sjúkdóm. Hún
dvaldi á hjúkrunarheimilinu Eir síð-
ustu fjögur árin en þar naut hún ein-
staklega góðrar umönnunar.
Ég vil þakka Kolbrúnu fyrir sam-
vistirnar á þeim árum sem leiðir okk-
ar lágu saman. Hún reyndist mér
eins vel og nokkur manneskja gat
gert. Ég vil senda Jóhanni tengda-
föður mínum mínar bestu kveðjur.
Valgerður.
Eftir áralanga, harða og hetjulega
baráttu við hinn illvíga sjúkdóm Alz-
heimer hefur amma okkar nú látið
bugast. Engan skal undra því her-
kænska sjúkdómsins er slík að enn í
dag vitum við ekki hvaða vopn eru
gagnlegust í baráttunni gegn honum.
Við getum aðeins staðið hjá og reynt
að öskra í vindinn á meðan hann yf-
irbugar ástvini. Sanngirni þekkist
ekki í þessu stríði og þegar yfir lýkur
skilur hann ekki einungis eftir sorg
og söknuð í hjarta okkar sem lifum
heldur einnig vanmátt, reiði og undr-
un. Af hverju amma?
Annars var amma okkar aldrei
nein venjuleg amma. Hún gerði
flesta hluti öðruvísi en þær ömmur
sem við þekktum til í gegnum vin-
konur og vini. Fyrir utan það að
borða SS sinnep með öllum mat, þá
var amma okkar eina amman sem
setti hvítan glassúr eða kaffikrem á
skúffukökur. Við vorum svo heppnar
að alast upp í næsta húsi við ömmu og
afa. Þar vorum við oft hálfgerðir
heimalningar og vorum vel aldar á
kakómalti og góðgæti alla daga.
Amma hafði líka alltaf smá tíma fyrir
spjall þó svo hún sæti með pappíra
upp fyrir haus og færi yfir próf og
stíla. Við vorum einfaldlega ráðnar í
vinnu við að stimpla broskalla hjá
þeim sem höfðu staðið sig vel sem
oftar en ekki var hver einasti nem-
andi, því amma vildi ekki skilja neinn
útundan. Amma hafði stórt hjarta,
vildi öllum vel og fann til með þeim
sem minna máttu sín.
Ökuferðir með ömmu voru vafa-
laust eitt það skemmtilegasta sem
við upplifðum í barnæsku og alger-
lega ógleymanlegt. Amma átti rauð-
an, lítinn Subaru sem virtist búa yfir
þeim skrítnu eiginleikum að geta
annaðhvort bara farið á fullri ferð
áfram eða snarstoppað. Að leika „vel-
tileik“ í aftursætinu þegar farið var
yfir hraðahindranir og í beygjur sem
allar virtust ansi krappar, var alveg
ævintýralegt, svona þar til maginn
fór að segja til sín.
Sumrin í sveitinni voru líka
skemmtilegur tími. Þar var ávallt
mikill gestagangur og fengu allir sem
þangað komu að kynnast gestrisni
hennar ömmu. Þrátt fyrir annríki gaf
hún sér alltaf tíma til að lesa fyrir
okkur sögur um selinn Snorra og
Gosa og söng með okkur lagið um
Ara sem var lítill og loníetturnar sem
var uppáhald okkar allra.
Takk fyrir okkur, elsku amma.
Við vonum að þú hafir nú fundið
frið eftir þetta langa og erfiða stríð
við þennan illvíga sjúkdóm. Við mun-
um ávallt geyma minningu þína í
hjarta okkar.
Ágústa, Brynja og
fjölskyldur.
Elskulega amma mín.
Í dag kvöddumst við í hinsta sinn í
þessu jarðlífi. Þú svafst svo djúpum
friðsælum svefni í fallegri hvítri kistu
með hvíta sæng. Eftir marga erfiða
baráttudaga við „gleymskuveikina“,
eins og þú kallaðir þennan sjúkdóm,
yfirgafst þú örþreyttan líkmann í
svefni og fékkst langþráða hvíld til að
öðlast þrek fyrir næsta lífsskeið.
Í 70 ár dvaldir þú á meðal okkar í
leik og starfi. Síðastliðin 30 ár höfum
ég og þú verið samferða, amma mín.
Sá tími hefur svifið hjá misjafnlega
hratt, en svo margar minningar líða í
gegnum hugann frá þessum árum.
Amma að kenna í skólastofunni,
amma að aðstoða okkur að baka hrís-
kökur í Litluhlíð, amma að hjálpa
mér með lærdóminn, amma að fara
yfir próf. Sterkustu minningarnar
tengjast starfi þínu og samveru okk-
ar í Litluhlíð og í Logafold. Amma
mín kennarinn. Börn og unglingar
voru þér alltaf hugleikin og starfaðir
þú með þeim stærstan hluta ævinnar.
Alltaf varstu til staðar fyrir öll börnin
og ungmennin í lífi þínu, nemendur
þína í skólunum, börnin þín, barna-
börnin, barnabarnabörnin, börnin á
nágrannabæjunum og ungmennin
sem bjuggu hjá ykkur afa í sveitinni
um lengri eða skemmri tíma.
Ég kom oft í Litluhlíð og dvaldi hjá
ykkur, sérstaklega yfir sumartím-
ann. Þaðan eru margar góðar og fal-
legar minningar, við krakkarnir að
leika okkur saman, hlupum frjáls yfir
tún og engi, upp í hlíð og niður í fjöru.
Þetta voru spennandi, fjörugir og
skemmtilegir tímar og alltaf var til-
hlökkun að fara vestur. Ég er mjög
þakklát fyrir að hafa fengið svo mörg
tækifæri til að komast í sveitina á
sumrin. Ég sé það nú hvað þetta var
dýrmætur tími. Ég var stuttan tíma í
skólanum á Barðaströnd þar sem þú
varst að kenna. Ég man óljóst eftir
því vegna þess að ég var svo ung að
árum, en gleymi aldrei þegar við vor-
um í leikfimi að labba eins og köngu-
lær. Svo fluttuð þið afi suður og gerð-
ust frumbyggjar í Grafarvoginum.
Óteljandi minningar tengjast Loga-
foldinni og varði ég mörgum góðum
stundum þar á bæ. Mér er minnis-
stætt þegar við fórum í berjamó í
hlíðinni fyrir ofan, þar sem síðar reis
Hamrahverfið. Amma mín, öðru
sinni vorum við í sama skólanum þeg-
ar þú komst til starfa í Hólabrekku-
skóla. Aldrei kenndir þú mér þar, en
það var notalegt og mikið öryggi í því
að vita af þér í skólanum og mikil
upphefð í því að segja hinum krökk-
unum og kennurunum frá því að þú
værir amma mín.
Svo margar dýrmætar minningar
hafa safnast saman og svo fáar komn-
ar á blað. Hjartans þakkir fyrir að
hafa verið til staðar í lífi mínu, í gleði
og sorg, sýnt stuðning og aðstoð í öllu
því sem ég var að vinna að og hugsa
um. Þú átt stóran þátt í því að ég
valdi mér þann starfsvettvang sem
ég starfa á núna, mér fannst starf þitt
spennandi og áhugavert og ung
ákvað ég að verða kennari. Ég man
eftir því að einu sinni þegar ég var lít-
il var ég heima og var að leika mér að
skrifa orð á krítartöflu og ímynda
mér að fyrir framan mig væru nem-
endur mínir að læra stafsetningu.
Elsku amma. Ég óska þér alls hins
besta í nýja lífinu og sé þig fyrir mér í
skólastofu með marga áhugasama
nemendur í kringum þig. Ég er þess
fullviss að við hittumst aftur, en í
hvaða hlutverki, umhverfi, eða að-
stæðum veit enginn. Það verður
spennandi að vita en þangað til mun
ég hlýja mér við fallegu og góðu
minningarnar um þig, elsku amma
mín. Bestu kveðjur, þín
Sandra.
Í dag kveðjum við elskulega systur
okkar Kolbrúnu, sem lést 30. janúar
sl. sárþreytt eftir áralanga baráttu
við hinn illskeytta sjúkdóm Alzheim-
er.
Kolbrún ólst upp á Vatneyri við
Patreksfjörð við gott atlæti foreldra
okkar. Það var mikil gleði á heimili
okkar við fæðingu Kolbrúnar, hún
var sannur ljósgeisli, falleg, glaðvær
og skemmtileg. Hún varð snemma
læs og las allt sem hönd á festi og
hafði hún unun af tónlist og fallega
söngrödd. Námshæfileikar hennar
komu snemma í ljós og lauk hún
barnaskólanámi tveimur árum á und-
an sínum jafnöldrum. Á þeim árum
þurftu þeir sem sækja vildu frekara
nám að fara suður til Reykjavíkur.
Þrettán ára gömul hóf hún nám við
Gagnfræðaskóla Vesturbæjar og
þaðan lá leiðin í Verzlunarskólann.
Erfitt er fyrir fólk í dag að ímynda
sér hvernig það hefur verið fyrir
kornunga stúlku að búa hjá vanda-
lausum án daglegs stuðnings for-
eldra. Eftir að hún lauk námi frá
Verzlunarskólanum stundaði hún
nám í Húsmæðraskólanum á Laug-
um, námið þar átti eftir að koma
henni vel síðar við rekstur á stóru
heimili. Að námi loknu sneri hún aft-
ur heim og tók til starfa við fyrirtæki
fjölskyldunnar, Verslun Ó. Jóhann-
esson hf. Þar sinnti hún m.a. móttöku
á flugvélum Loftleiða. Þær vélar sem
á þeim tíma komu á Patreksfjörð
voru sjóflugvélar sem lentu á firðin-
um. Fyrir unga stúlku þótti þetta
bæði ævintýralegt og ábyrgðarmikið
starf. Á þessum yngri árum Kolbrún-
ar varð hún þeirrar ánægju aðnjót-
andi að fá að ferðast bæði til Eng-
lands og Þýskalands. Slíkar ferðir
voru farnar með skipum fjölskyld-
unnar og voru mikið ævintýri.
Kolbrún hafði mikla ánægju af
íþróttaiðkun, bæði handbolta og
frjálsum íþróttum. Hún tók þátt í
fjölmörgum íþóttamótum á yngri ár-
um.
Skömmu eftir að Kolbrún lauk
námi kynntist hún mannsefni sínu,
Jóhanni Þorsteinssyni frá Litlu-Hlíð
á Barðaströnd. Þau gengu í hjóna-
band sumarið 1955 og hófu búskap á
heimili tengdaforeldra hennar. Þau
hjónin eignuðust fimm mannvænleg
börn, sem öll hafa reynst henni afar
vel, sérstaklega í veikindum hennar
síðustu árin. Mágur okkar Jóhann
sinnti Kolbrúnu af einstakri alúð og
elsku og erum við systur þeim öllum
afar þakklátar fyrir.
Þegar börnin komust á legg tók
Kolbrún að sér kennslu í barnaskól-
anum á Barðaströnd og aflaði sér
samhliða aukinnar menntunar og
lauk hún prófi frá Kennaraskólanum.
Kolbrún hafði alla tíð mikinn
áhuga á kennslu og menntunarmál-
um í sinni heimabyggð enda fjallaði
lokaverkefni hennar í Kennaraskól-
anum um Farskólann á Barðaströnd
frá 1893 til 1965. Hún sinnti ýmsum
ritstörfum og þýddi bækur. Sú bók
sem hlaut mesta athygli og náði mikl-
um vinsældum var þýðing hennar á
Þyrnifuglunum eftir Colleen
McCullough en hún þýddi einnig
fleiri bækur eftir þann höfund og
ýmsa aðra. Á þessum vettvangi naut
hún sín vel og hafði mikla unun af.
Eftir að þau hjón brugðu búi fluttu
þau suður, fyrst til Þorlákshafnar
þar sem Kolbrún kenndi um árabil,
síðan settust þau að í Reykjavík, þar
sem hún hóf kennslu við Hólabrekku-
skóla og síðast við Árbæjarskóla eða
þar til heilsa hennar brast.
Á þeim árum sótti hún fjölmörg
endurmenntunarnámskeið bæði hér
heima, í Danmörku og Englandi.
Áhugi hennar á uppeldis- og mennta-
málum kom þá skýrt fram og hafði
hún mikla ánægju af starfi sínu.
Kolbrún systir okkar var ákaflega
hlý og indæl kona og æðruleysi henn-
ar var viðbrugðið.
Fráfall hennar er okkur systrum
mikill missir og ótal skemmtilegar
minningar frá æsku og uppvaxtarár-
um okkar sækja á nú þegar við kveðj-
um okkar kæru systur. Alltaf var
gott að sækja Kollý heim og var hún
gestrisin úr hófi fram og vildi allt fyr-
ir alla gera. Hún gerði miklar kröfur
til sjálfrar sín og lagði sig ætíð fram í
öllum þeim verkefnum sem hún tók
sér fyrir hendur.
Umhyggja, kærleikur, æðruleysi
og fónfýsi einkenndu skapferli systur
okkar og þeir eiginleikar komu vel
fram í öllum störfum hennar og í
samskiptum við fjölskylduna sem og
alla aðra. Nú að leiðarlokum viljum
við systur þakka Kolbrúnu samferð-
ina í gegnum lífið, allar fallegu minn-
ingarnar geymum við í hjarta okkar
og kveðjum þig, elsku systir.
Jóhanni, börnum, barnabörnum og
öðrum aðstandendum vottum við
okkar dýpstu samúð og biðjum góðan
guð að geyma systur okkar og varð-
veita.
Unnur og Bryndís.
„Það er eins og gerst hafi í gær!“
Þarna stóðum við saman í forsal
Verzlunarskóla Íslands á skólasetn-
ingu 1950 og gjóuðum augunum hvor
á aðra, Vestfirðingurinn Kolbrún
Friðþjófsdóttir og Austfirðingurinn.
Að henni stóðu styrkar stoðir vest-
firskra athafnamanna og -kvenna í
föðurætt, auk móðurinnar, hinnar
mildu Jóhönnu frá Flensborg. Enda
var hún Kolbrún vel af guði gerð,
framkoman bar vott um einstaka
háttvísi.
Við urðum óaðskiljanlegar vinkon-
ur. Við leigðum saman, stunduðum
dansæfingar, Langabar og Laugaveg
11 og sungum „You can throw a sil-
ver dollar …“ og „Mona Lisa, Mona
Lisa …“
Leiðir skildi í bili 1953 því Kolbrún
fór að vinna við flugafgreiðsluna á
Patreksfirði og þaðan lá leiðin á Hús-
mæðraskólann á Laugum í Reykja-
dal í Þingeyjarsýslu, en það var aldr-
ei lát á bréfaskriftum okkar í milli.
Hún giftist honum Jóhanni Þor-
steinssyni 1955 og þau hófu búskap á
Barðaströndinni. Þar bjuggu þau í
sveitinni fögru með börnin sín fjögur.
Þar var bæði húsrúm og hjartarúm,
því ekki vafðist það fyrir þeim að
eignast fósturson að auki. Hún hafði
tíma til alls. Með búskap og barna-
uppeldi lét hún sig ekki muna um að
ljúka kennaraprófi. Hún þýddi bæði
úr þýsku og ensku og las útvarps-
sögur. Hver man ekki eftir Þyrni-
fuglunum.
Kolbrún kenndi á Birkimel á
Barðaströnd, í Þorlákshöfn og á
Reykjavíkursvæðinu. Leiðir okkar
lágu saman í Árbæjarskóla og við
vorum ekki búnar að gleyma flissinu.
Þegar við vorum saman í Danmörku
sumarið ’93 heimsótti hún bæði fóst-
urson sinn í Svíþjóð og móðurbróður
sinn í Flensborg. Það voru einstök
forréttindi að fá að njóta vináttu Kol-
brúnar.
Góður guð styrki manninn hennar,
börnin hennar og barnabörn.
Dagbjört Kristjánsdóttir.
Enn er höggvið skarð í hópinn,
sem við köllum VÍ-53, þ.e. árganginn
sem útskrifaðist úr Verzlunarskóla
Íslands vorið 1953. Kolbrún Frið-
þjófsdóttir, skólasystir okkar, er lát-
KOLBRÚN
FRIÐÞJÓFSDÓTTIR