Morgunblaðið - 20.03.2006, Qupperneq 10

10 MÁNUDAGUR 20. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Daglegt
málþing
þjóðarinnar
á morgun
SLAGORÐIÐ „Vinstri græn – hrein-
ar línur“ var kynnt á blaðamanna-
fundi Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs á laugardaginn og verður
yfirskrift baráttu flokksins í komandi
sveitarstjórnarkosningum. Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður VG,
sagðist á fundinum vera bjartsýnn á
góðan árangur í kosningunum en á
fundinum kynntu sig frambjóðendur,
sem leiða lista flokksins í sveitarfélög-
unum á höfuðborgarsvæðinu og á Ak-
ureyri.
„Við viljum hafa skýrar áherslur og
að öllum sé ljóst fyrir hvað við stönd-
um og menn eigi skýran málefnaleg-
an valkost þar sem Vinstrihreyfingin
– grænt framboð er,“ sagði Stein-
grímur.
Áhersla á gjaldfrjálsan skóla
Málefnaáherslur flokksins voru
kynntar og er þeim skipt í fjögur svið.
Undir yfirskriftinni „Samfélag fyrir
börn“ kemur fram að VG vilji gjald-
frjálsan leikskóla og grunnskóla,
þ.m.t. skólamáltíðir og frístundaheim-
ili. „Samfélag með náttúru“ vísar til
umhverfisverndarsjónarmiða og er
lagt upp úr almenningssamgöngum
og aukinni tengingu almenningssam-
gangna milli Reykjavíkur og ná-
grannasveitarfélaga. Undir titlinum
„Samfélag er fjölbreytni“ er lögð
áhersla á að virkja kraftinn í litlum og
meðalstórum fyrirtækjum og eins að
virkja krafta kvenna sem séu vannýtt
auðlind í atvinnumálum. Loks er lagt
upp úr því að velferðarþjónusta sé
fyrir alla og ábyrgð allra í flokknum
„Samfélag er fólk“.
Katrín Jakobsdóttir er formaður
kjörstjórnar VG og sagði hún flokk-
inn stilla sér gegn því að sveitarfélög-
in væru rekin eins og fyrirtæki, því
horfa ætti á þau sem samfélög. Hún
sagðist þess fullviss að mikið og gott
uppbyggingarstarf flokksins, meðal
annars með tilkomu flokksfélaga víða
um land, myndi skila sér í komandi
kosningum.
Spenna í Reykjavík
Steingrímur sagði baráttuna fram-
undan spennandi og nefndi sérstak-
lega Reykjavík í því sambandi enda
gæti mögulega farið svo að flokkurinn
kæmist í lykilaðstöðu að loknum
kosningum. Svandís Svavarsdóttir,
sem leiðir lista VG í Reykjavík, sagði
frambjóðendur í Reykjavík vera „urr-
andi bjartsýna“ fyrir kosningarnar.
Grundvallarstefna VG væri félagslegt
réttlæti hvort sem er á vettvangi
sveitarfélaga eða landsmálanna. „Við
erum ekki í þeirri pólitík sem hagar
seglum eftir vindi,“ sagði hún og tók
fram að sérstök áhersla væri lögð á
börn og hagsmuni þeirra. „Við viljum
orða þetta sem svo að börnin þurfi á
borginni að halda,“ sagði Svandís.
Hún var spurð á fundinum hvar
flokkur stæði ef til þess kæmi að ekki
myndaðist skýr meirihluti í borginni
en Svandís sagði of snemmt að segja
til um það.
Guðrún Ágústa Guðmundsdóttir,
sem leiðir lista flokksins í Hafnarfirði,
sagði að þar byði flokkurinn fram
mjög skýran valkost varðandi fyrir-
hugaða stækkun álversins í Straums-
vík, væri einn flokka andvígur því.
Ekki myndað afstöðu
til álvers á Húsavík
Ásbjörn Björgvinsson, sem leiðir
listann á Húsavík, var spurður út í
stefnu flokksins varðandi álver á
Húsavík. Hann sagði málið enn of
skammt á veg komið til að taka end-
anlega afstöðu en sagði að flokkurinn
myndi fylgjast vel með málinu og
veita því aðhald.
Steingrímur sagðist vera mjög
bjartsýnn á að flokkurinn næði inn
manni í Kópavogi. Ólafur Þór Gunn-
arsson, sem leiðir listann í Kópavogi,
sagði ljóst að núverandi bæjarstjórn-
armeirihluti væri orðinn þreyttur eft-
ir 16 ára valdasetu.
VG kynna stefnumál sín fyrir sveitarstjórnarkosningar
Áhersla á skýra valkosti
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Slagorðið „Vinstri græn – hreinar línur“ var kynnt um helgina. Frá hægri:
Svandís Svavarsdóttir, Ólafur Þór Gunnarsson, Katrín Jakobsdóttir, Stein-
grímur J. Sigfússon, Guðrún Ágústa Guðmundsdóttir og Karl Tómasson.
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
BANDARÍKJAMENN lögðust á sínum tíma
gegn því að Íslendingar viðurkenndu sjálf-
stæði Eystrasaltsríkjanna. Kváðu þeir slíka
ákvörðun geta skaðað Gorbatsjov og grafið
undan stöðu Sovétríkjanna. Þetta kom fram í
máli Jóns Baldvins Hannibalssonar, fyrrver-
andi utanríkisráðherra og sendiherra, í kjölfar
erindis sem hann hélt á fundi Þjóðarhreyfing-
arinnar – með lýðræði, í Háskólabíó á laug-
ardag.
Friðarhreyfingar víða um heim efndu til að-
gerða um helgina í tengslum við að þrjú ár eru
liðin frá upphafi stríðsins í Írak. Íslenskir frið-
arsinnar tóku þátt í þessum aðgerðum á laug-
ardag með tveimur vel sóttum fundum. Hús-
fyllir var á fundi Þjóðarhreyfingarinnar – með
lýðræði í Háskólabíói, en að honum loknum
stóðu Samtök herstöðvaandstæðinga fyrir úti-
fundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni
„Stöðvum stríðið.“ Var hann einnig vel sóttur.
Á fundinum í Háskólabíói voru sýndar tvær
heimildarmyndir um innrásina í Írak. Annars
vegar myndin Ég er Arabi og hins vegar brot
úr myndinni 1001 nótt eftir þá Sigurð Guð-
mundsson myndlistarmann og Ara Alexander
Magnússon kvikmyndagerðarmann. Þar
fluttu ennfremur stutt ávörp Steingrímur
Hermannsson, fyrrverandi forsætisráðherra
og Ólafur Hannibalsson og Andri Snær
Magnason rithöfundar.
Yfirvöld fari eftir reglum samfélagsins
Hans Kristján Árnason, hagfræðingur og
framkvæmdastjóri Þjóðarhreyfingarinnar –
með lýðræði, segir fundinn hafa verið afar
skemmtilegan. „Það var svo mikill fjöldi á
fundinum að við þurftum að opna sal nr. 2 í
Háskólabíói og varpa fundinum á tjaldið þar,“
segir Hans Kristján. „Við vitum það að um
84% þjóðarinnar voru andvíg stuðnings-
yfirlýsingu Íslands við árásina í Írak. Við vit-
um hvar hjarta þjóðarinnar liggur. Það eru fá-
ar skoðanakannanir sem gefa svona hátt
hlutfall.“
Hans Kristján segir fyrst og fremst til um-
ræðu hvernig íslenskt lýðræðisþjóðfélag tekur
ákvörðun um meiriháttar stefnu í utanrík-
ismálum. „Tökum við hana á Alþingi eða
þannig að þingflokkar fjalli um það og ákveði
að styðja ákveðna stefnu í utanríkismálum?
Eða leggjum við það fyrir utanríkisnefnd, sem
skylda er samkvæmt lögum að bera öll meiri-
háttar utanríkismál undir? Ef það er ekki
gert, og talið er um meiriháttar utanríkismál
að ræða, þá er það lagabrot,“ segir Hans
Kristján, en bætir við að íslensk lagahefð geri
ókleift að kæra fyrir slík lögbrot. „Það eru
ekki einu sinni rannsóknarnefndir í þinginu
eins og er á bandaríska þinginu. Það eina sem
er hægt að gera er að þingið ákveði að leggja
það fyrir landsdóm að ráðherra hafi brotið
lög. En það gerist ekki á meðan ríkisstjórnin á
meirihluta á þingi, sem styður ríkisstjórnina
skilyrðislaust.“
Íslenska þjóðin aldrei spurð
Hægt er að ræða innrásina í Írak fram og
til baka, en í grundvallaratriðum segir Hans
Kristján málið snúast um eðli ákvarðanatöku í
samfélaginu. „Það sem við erum alltaf að gera
er að skoða hvort stjórnvöld, þingið og fram-
kvæmdavaldið virði stjórnarskrá Íslands,“
segir Hans Kristján. „Með því að styðja árás-
ina í Írak hafa íslensk stjórnvöld gerst samsek
um brot gegn alþjóðalögum og þar með stofn-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna, sem við erum
búin að samþykkja og staðfesta á þingi, en við
förum ekki eftir honum. Þessi ákvörðun er, að
mati margra málsmetandi
manna í okkar þjóðfélagi, tal-
in vera vitlausasta ákvörðun
í utanríkismálum í sögu lýð-
veldisins.“
Átjánda mars 2003 sendi
Davíð Oddsson stuðnings-
yfirlýsingu til Bush, forseta
Bandaríkjanna, þar sem
hann lýsti yfir fullum stuðn-
ingi við innrásina í Írak.
Þessi yfirlýsing var ekki bor-
in undir alþingi, þingflokk-
ana, utanríkismálanefnd, rík-
isstjórnina eða þjóðina, segir
Hans Kristján. „Íslenska
þjóðin fékk ekki að vita um
þessa ákvörðun fyrr en dag-
inn eftir, 19. mars, þegar
frétt birtist á CNN, íslenski
fáninn birtist á skjánum og
tilkynnt var að nafn Íslands
væri komið á lista hinna viljugu og staðföstu
bandamanna Bandaríkjanna. Það hafði enginn
hugmynd um þetta í samfélaginu, við fengum
fréttina frá Washington.“
Íslenskar friðarhreyfingar efndu til baráttufunda vegna Íraksstríðsins en þrjú ár eru frá upphafi þess
„Vitlausasta ákvörð-
unin í utanríkismálum
í sögu lýðveldisins“
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Jón Baldvin Hannibalsson og Steingrímur Hermannsson, fyrrverandi ráðherrar, kváðust ekki
alls kostar sáttir við stuðning íslenskra stjórnvalda við stríðsrekstur Bandaríkjamanna í Írak.
Mótmælafundur herstöðvarandstæðinga á Ingólfstorgi í
Reykjavík vegna Íraksstríðsins var einnig vel sóttur.