Morgunblaðið - 20.03.2006, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 20. MARS 2006 21
Eftirfarandi greinarkorn end-urspeglar alfarið skoðanirundirritaðs og þarf á enganhátt að endurspegla skoð-
anir stjórnenda LSH.
Sunnudaginn 12. mars var sorgleg-
ur fréttaþáttur á Stöð 2
þar sem á köflum var
fjallað um bráðauppá-
komur á Barnaspítala
Hringsins af verulegri
vanþekkingu. Þar var
hörmulegt andlát barns
tengt skorti á hágæslu-
deild við Barnaspítalann.
Ekki virtist vera fyrir
hendi kunnátta þátt-
arstjórnenda á því hvaða
munur er á hágæslu og
gjörgæslu og látið að því
liggja að skortur á hág-
æslu hefði haft úrslita-
áhrif í þessu tilfelli og
öðrum svipuðum. Þetta
var síðan notað af frétta-
manni til þess að spyrja
ýmsa aðila um af hverju
ekki væri opnað hág-
æsludeild. Athyglisvert
var að í þessum þætti
voru bæði ráðherra og
lækningastjóri ítrekað
spurð af hverju þau
tímdu ekki að opna hág-
æsludeild og var alveg
sama hverju þau svör-
uðu, spurningin var alltaf
endurtekin. Fréttamaður
virtist algerlega hafa fest
í því að hágæsludeild
væri eina lausn alls
vanda og allt annað hlyti
að vera útúrsnúningur
eða undanbrögð. Athygl-
isvert er líka að enginn
læknisfróður aðili virðist
hafa fengist til að taka undir þennan
æsifregnaboðskap fréttamanns.
Þáttur af þessu tagi er því miður til
þess eins fallinn að fylla foreldra bráð-
veikra barna ótta. Látið er að því
liggja að ekki sé fyrir hendi mögu-
leikar til að bregðast við alvarlegum
veikindum barna á Barnaspítalanum.
Auðvitað er þetta ekki rétt. Bráð-
veik börn koma inn á Barnaspítalann
og fá þar góða meðferð. Við bráða-
móttöku Barnaspítalans er til staðar
hágæslumóttaka. Þar er hægt að veita
fyrstu bráðameðferð og ef með þarf,
og þegar ástand leyfir, flytja barnið á
gjörgæsludeild. Á Barnaspítalanum er
til húsa ein af þremur gjörgæsludeild-
um spítalans.
Því miður er svo að sjúklingar um
allan spítala bráðveikjast og þurfa að
fara á gjörgæslu. Vinnureglan er sú að
sjúklingur er endurlífgaður ef þarf, og
ástand hans gert eins stöðugt og hægt
er, áður en hann er fluttur á gjör-
gæslu. Gjörgæsludeild er ekki for-
senda þess að hægt sé að endurlífga
sjúklinga, þó það sé gert þar, eins og
annars staðar, ef með þarf. Auðvitað
kemur fyrir að sjúklingum versnar á
leið á gjörgæsludeild. Það er ekki háð
því hvað langt er á milli gjörgæslu og
legudeildar. Það er auðvitað háð und-
irliggjandi sjúkdómi sjúklingsins.
Hver er munur á hágæslu og gjör-
gæslu? Einfalt svar er að á gjörgæslu
er hægt að beita gjörgæslumeðferð
sem getur t.d. falið í sér að nota önd-
unarvélar, nýrnavélar, gervihjörtu
o.s.frv. Á hágæslu er fyrst og fremst
verið að fylgjast með ástandi sjúklinga
þannig að hægt sé að bregðast fyrr við
ef ástand versnar. Þar er til dæmis
ekki veitt öndunarvélahjálp. Þar er
hægt að grípa inn og endurlífga ef illa
fer en flutningur á gjörgæslu er alltaf
nauðsynlegur ef þörf er á sérhæfðri
meðferð eins og öndunarvélameðferð.
Nýburagjörgæsla Barnaspítalans
er þekkt fyrir framúrskarandi þjón-
ustu. Á sl. ári þurfti Barnaspítalinn að
glíma við óvenju erfiðan RS faraldur.
Til að bregðast við þeim vanda var
tímabundið opnuð ungbarnagjörgæsla
í tengslum við nýburagjörgæsluna.
Starfsfólk nýburagjörgæslunnar er
með mikla reynslu og þrautþjálfað og
kláraði þennan faraldur með miklum
glæsibrag.
Hvaða máli skiptir það að hafa
mikla reynslu og vera þrautþjálfað?
Það skiptir öllu máli. Til þess að hægt
sé að veita gjörgæslu/hágæslumeðferð
er ekki nóg að hafa bestu tæki og hús-
næði. Að liggja á þannig
deild þar sem starfsfólk
sér ekki nema takmark-
aðan fjölda af mikið veik-
um börnum er víða talið
hættulegt. Þannig deild-
um er jafnvel lokað er-
lendis og þær samein-
aðar öðrum hágæslu/-
gjörgæsludeildum,
jafnvel þó fara verði um
lengri veg en nú er á
milli Barnaspítalans og
gjörgæsludeildar LSH.
Nauðsyn þess að hág-
æslu/gjörgæsludeild
sinni lágmarksfjölda
sjúklinga er algert frum-
skilyrði þess að meðferð
sé örugg.
Er þá allt eins og best
er hægt að hugsa sér?
Nei, auðvitað má hugsa
sér aðstæður sem væru
betri. Hágæsludeild gæti
verið ein leið. Á Barna-
spítalanum eru aðeins
tvær litlar legudeildir.
Við núverandi aðstæður
eru þar að mínu mati of
fá bráðveik börn til að
hægt sé að byggja þar
upp af öryggi hágæslu-
deild.
Enn er verið að með-
höndla í Fossvogi mikið
af bráðveikum börnum
og má vel vera að þegar
öll barnastarfsemi er
komin undir eitt þak
verði grundvöllur fyrir hágæsludeild
barna.
Fjarlægð skiptir auðvitað máli.
Þetta á þó fyrst og fremst við um börn
sem hafa farið í stórar aðgerðir. Þar
geta eftirblæðingar verið lífshættu-
legar. Börnum sem oft mætti sinna á
barnahágæslu á Barnaspítalanum eru
við núverandi aðstæður of langt frá
skurðstofum til þess að það sé þorandi
og þau því vistuð yfir nótt á gjör-
gæsludeild. Nálægð við skurðstofur er
því mikilvæg til að þess að hágæslu-
deild geti orðið að veruleika.
Ef horft er til framtíðar er því mið-
ur mögulegt að ástandið verði enn
verra. Með byggingu nýs spítala er
mögulegt að fjarlægðir aukist enn
meira. Bráðakjarni sjúkrahússins
gæti lent enn fjær Barnaspítalanum
en nú er. Það er því mikilvægt að
bráðakjarni nýja sjúkrahússins teng-
ist Barnaspítalanum sem best, hvort
sem það verður með breytingu á stað-
setningu bráðakjarnans eða hreinlega
með flutningi Barnaspítalans inn í
bráðakjarnann. Þá er kominn grund-
völlur fyrir sérhæfðri hágæða-barna-
hágæslu sem væri hægt að staðsetja í
nánum tengslum við gjörgæsludeild.
Að lokum vil ég leggja áherslu á að
öryggi bráðveikra barna eins og full-
orðinna ræðst mest af því hvað starfs-
fólkið er vel þjálfað og að það sinni
daglega bráðveikum einstaklingum.
Tækjakostur og húsnæði skipta þar
ekki sköpum. Deild sem sinnir tak-
mörkuðum fjölda bráðveikra sjúklinga
verður aldrei góð deild og þar myndi
ég ekki vilja að ættingjum mínum
væri sinnt ef annað betra stæði til
boða.
Foreldrar, Barnaspítali Hringsins
stenst algerlega samanburð við aðra
barnaspítala af sömu stærð. Öryggi
barnanna er tryggt eins og best verð-
ur á kosið. Brugðist er þar við alvar-
legum veikindum sem krefjast gjör-
gæslumeðferðar ekki síður en annars
staðar á spítalanum.
Um hágæsludeild
og fleira á Barna-
spítala Hringsins
Aðalbjörn Þorsteinsson fjallar
um starfsemi og aðstæður á
Barnaspítala Hringsins
Aðalbjörn Þorsteinsson
’Ekki virtistvera fyrir hendi
kunnátta þátt-
arstjórnenda á
því hvaða munur
er á hágæslu og
gjörgæslu og lát-
ið að því liggja að
skortur á há-
gæslu hefði haft
úrslitaáhrif í
þessu tilfelli og
öðrum svip-
uðum.‘
Höfundur er yfirlæknir við
svæfinga- og gjörgæsludeild LSH.
ismál sem þarf að huga að. Þar er
bæði um að ræða öryggi sjómanna
og flugumferðar á svæðinu og ör-
yggismál sem lúta að alþjóðlegri
glæpastarfsemi, farsóttum og um-
hverfisvá ýmiss konar.“
Ingibjörg segir einnig vert að
skoða betur hvort hægt sé að
styrkja betur samstarfið við Evr-
ópuþjóðirnar í NATO. „Auðvitað
eigum við líka að horfa til ESB í
þessu sambandi og þeirra framtíð-
armöguleika sem þar geta verið,“
segir Ingibjörg. „Nú er tækifæri til
að horfa til fleiri átta og ekki ein-
blína einvörðungu á varnarsam-
starf Íslands og BNA.“
Hugað verði að starfsfólkinu
Að mati Össurar Skarphéðins-
sonar bera viðbrögð ríkisstjórn-
arinnar það með sér að hún hafi
verið óviðbúin því að svona gæti
farið, þótt Bandaríkjastjórn hafi
fyrir þremur árum viljað kalla orr-
ustuþotur og björgunarþyrlur
varnarliðsins heim. Bætti hann við
að í ljósi yfirlýsingar forsætisráð-
herra á laugardag um að hann
hefði átt von á þessari niðurstöðu
lýsti það dómgreindarskorti hjá ut-
anríkisráðherra að lýsa því yfir
fyrir nokkru að miklar líkur væru á
að þoturnar yrðu áfram.
Össur kveður Ísland því verða
að búa sig undir þann möguleika að
varnarsamstarfið við Bandaríkin
kunni að líða undir lok. Það sé hlut-
verk fullvalda ríkis að meta sjálft
hvernig vörnum þess verður best
við komið og öryggi borgaranna
tryggt.
Í stefnumótunarvinnunni sem
framundan er þarf að mati Sam-
fylkingarinnar að skilgreina ör-
yggis- og varnarþörf Íslands, gera
ráðstafanir vegna atvinnumála á
Suðurnesjum og gera tillögur sem
lúta að öryggi á hafinu umhverfis
landið. Þannig þarf að huga sér-
staklega að því hvernig stjórnvöld
geti lagt lið þeim íbúum á Suð-
urnesjum sem sjá fram á atvinnu-
leysi. Þar er m.a. um að ræða
starfsfólk sem unnið hefur megnið
af sinni starfsævi hjá varnarliðinu,
jafnvel komið nálægt starfslokum
og eigi því erfitt með að komast í
nýja vinnu. Þessu fólki þurfi að
tryggja starfslokasamninga, end-
urmenntun á launum eða aðra
mannsæmandi lausn á þeim vanda
sem það og fjölskyldur þess standa
frammi fyrir.
Forgangsmál er, að mati Sam-
fylkingarmanna, að tryggja björg-
un á sjó og landi með fjárfestingu í
nauðsynlegum þyrlum og tækja-
búnaði, auk annarra ráðstafana
sem Landhelgisgæslan þarf að
grípa til. Stefnt verði að samningi
um björgunar- og öryggisþjónustu
á Norður-Atlantshafi milli land-
anna sem þar hafa hagsmuna að
gæta, en Íslendingar gætu þar
gegnt lykilhlutverki.
ja
rð-
sitt á
ð ör-
land-
m
m
gi-
rygg-
Samfylkingarinnar
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
rinnar telja nauðsynlegt að horfa til ann-
yggja öryggi landsins í framtíðinni. Ísland
nríkisstefnu.
nnig til staðar á Keflavíkur-
askrifstofa þyrfti að flytja
a á svæðið, sérstaklega með-
tingunni stæði. Útlendinga-
hentað að vera nær hliðinu
andi. Nú er þjónusta við hæl-
itt frá Reykjanesbæ og talið
kefni Útlendingastofnunar
framtíðinni.
ar nýrra tækifæra
starfsmönnum við alþjóða-
efur fjölgað meira á síðustu
sem nemur fækkun starfs-
rliðsins á sama tíma. Þannig
m fjölgað úr 350 árið 1997 í
er að fjölgun starfsmanna
00 árlega næstu árin.
Við þær breytingar sem eru framundan
er mikilvægt að skoða nýja möguleika í
nýtingu varnarsvæðisins tengt alþjóða-
flugvelli. Reykjanesbær hefur m.a. óskað
eftir samstarfi við utanríkisráðuneytið,
Sandgerðisbæ og Fjárfestingarstofu iðn-
aðarráðuneytis og útflutningsráðs um
skoðun á tækifærum tengdum alþjóða-
flugvellinum og athafnasvæðinu í kring.
Meðal annarra tækifæra sem byggja á
styrkleikum flugvallarsvæðisins eru:
Hraðflutningamiðstöð, ráðstefnumiðstöð
og fríverslunarsvæði, nýting flugskýla til
breytinga á farþegavélum í farmvélar og
annarra breytinga, inn- og útflutningur
vöru með íslenskt upprunavottorð, ferða-
þjónusta, tenging við alþjóðlega háskóla-
starfsemi, orku- og auðlindagarður á
Reykjanesi, uppbygging innanlandsflugs,
nýting Helguvíkur. Tilgreind eru fimm
dæmi um áhugaverð verkefni. Þar er
fyrst að nefna íþrótta- og heilsuháskóla en
háskólanám í íþróttafræðum hófst hjá
nýrri Íþróttakademíu í Reykjanesbæ á
liðnu hausti í samstarfi við Háskólann í
Reykjavík. Á varnarsvæðinu eru góð
íþróttamannvirki og húsnæði sem gæti
nýst.
Tvöföldun Reykjanesbrautar og aukin
byggð á höfuborgarsvæðinu mun fljótt
gjörbreyta viðhorfum til flutnings innan-
landsflugs til alþjóðaflugvallarins í Kefla-
vík. Verið er að ræða mögulegar stræt-
isvagnatengingar við höfuðborgarsvæðið.
Augljóst rekstrarlegt hagræði í vallar-
starfsemi verður að samþættingu innan-
lands- og millilandaflugs
Reykjanesbær ætti að vera reiðubúinn
að taka yfir allan rekstur Helguvíkur-
hafnar. Reksturinn yrði boðinn út til olíu-
félaga eða flugrekstraraðila.
Norðurál hefur gefið yfirlýsingu um að
fyrirtækið sé reiðubúið að hefja fram-
kvæmdir við 120 þúsund tonna álver í
Helguvík strax á næsta ári. Um 500 árs-
verk skapast af álverinu. Aðstaða í Helgu-
vík er nánast tilbúin, hafnarsvæði stórt og
tiltölulega lítill kostnaður við framleng-
ingu hafnarmannvirkja. Þær fram-
kvæmdir gætu hafist strax í haust. Norð-
urál telur sig geta hafið rekstur árið 2009
ef 200 MW orka fæst til verkefnisins á
þeim tíma. HS telur sig geta útvegað 100
MW fyrir þann tíma en leita þarf til OR og
Landsvirkjunar um sambærilega viðbót á
þeim tíma.
Mikil íbúafjölgun á Reykjanesi hefur
kallað á hraða uppbyggingu íbúðarhús-
næðis. Enn er mikil eftirspurn eftir nýju
landi undir íbúðir. Mikil eftirspurn er
einnig eftir atvinnuhúsnæði en framboð
takmarkað. Í þessu felast tækifæri á
varnarliðssvæðinu, sem fellur vel að
skipulagi Reykjanesbæjar og er innan
sveitarfélagsmarkanna.
Ekki kemur til greina að húsnæði varn-
arliðsins verði sett á almennan markað
nema með samþykki Reykjanesbæjar og
að það tengist verkefnum sem viðhalda
eða auka virði þeirra fasteigna sem fyrir
eru í Reykjanesbæ.
Fasteignagjöld í uppbyggingu
„Til að flýta fyrir virkjun hinna gríð-
arlegu tækifæra sem bjóðast á varnarliðs-
svæðinu og alþjóðaflugvelli er mikilvægt
að svæðið verði sem mest sjálfberandi um
fjármögnun. Í stað þess að sveitarfélagið
geri tilkall til fasteignagjalda vegna bygg-
inga sem fyrir eru á svæðinu eða munu
rísa er athugandi að gjöldin nýtist í fjár-
mögnun framkvæmda og atvinnutæki-
færa á svæðinu. Þannig má ætla að
hundruð milljóna kr. á hverju ári gætu
nýst til frekari uppbyggingar atvinnu-
tækifæra. Næg tækifæri sveitarfélaga á
svæðinu felast í ört vaxandi, fjölbreyttri
og vel launaðri atvinnu íbúanna. Því er at-
hugandi að sérstakur sjóður nýti tekjur
og gjöld af svæðinu til beinnar uppbygg-
ingar á því.“
stjórninni tillögur um aðgerðir á Suðurnesjum
Ljósmynd/Víkurfréttir
msson forsætisráðherra og Geir H. Haarde utanríkisráðherra hittu
n bæjarstjóra og bæjarfulltrúa Reykjanesbæjar og Sandgerðis í gær
skir starfsmenn varnarliðsins
Íslendinga hjá varnarliðinu hefur fækkað úr 1.620 árið 1997 í um
æplega 600 eru nú að störfum hjá varnarliðinu en um 250 hjá öðrum
gun/Ratsjárstofnun, B. Árnasyni, ÍAV þjónustu o.fl.
mt upplýsingum starfsmannaskrifstofu varnarliðsins eru íslenskir
varnarliðsins nú 593 talsins. Þar af búa 72% á Suðurnesjum. Flestir
anesbæ, alls 378 eða 64% af heildarfjölda starfsmanna varnarliðsins.
rá Sandgerði 21, Garðinum 18, Grindavík 6 og Vogum 6. Alls eru 77
varnarliðsins af Suðurnesjum á aldrinum 60–69 ára.
arfjölda íslenskra starfsmanna eru 108 í Verslunarmannafélagi Suð-
,2%), 92 (15,5%) í Verkalýðs- og sjómannafélagi Keflavíkur og 66,3%
m stéttarfélögum.
arliðinu tengjast 127 starfsmenn iðnaðarstörfum. Þar af eru 23 mat-
rafiðnaðarmenn, 15 járniðnaðarmenn/bifvélavirkjar, 9 rafeinda-
trésmiðir og pípulagningamenn og 7 útiverkamenn.