Morgunblaðið - 20.03.2006, Blaðsíða 40

ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122 MÁNUDAGUR 20. MARS 2006 VERÐ Í LAUSASÖLU 220 KR. MEÐ VSK.
Sími 568 6625
ALTERNATORAR
FYRIR BÁTA OG BÍLA
BIFREIÐ valt við göngubrúna yfir Kringlumýrarbraut í gær og slasaðist
ökumaður hennar alvarlega. Að sögn lögreglunnar í Reykjavík barst henni
tilkynning um bílveltuna klukkan tuttugu mínútur yfir þrjú í gær og var
bíllinn á hvolfi þegar hún kom á vettvang. Beita þurfti klippum til að losa
tvo unga karlmenn úr honum. Ökumaðurinn var fluttur á slysadeild, með
brjóstholsáverka og brot á tveimur hryggjarliðum en farþeginn var talinn
minna slasaður. Gert var að brjóstholsáverkum ökumannsins í gærkvöldi
en stefnt var að aðgerð vegna brotanna í dag. Óljóst er um tildrög slyssins
en talið að ökumaðurinn hafi misst stjórn á bílnum eftir hraðakstur, hann
rekist í brúarstólpann og oltið. Bíllinn er talinn ónýtur.
Morgunblaðið/Júlíus
Valt á Kringlumýrar-
braut eftir hraðakstur
„ÞAÐ EINA sem liggur fyrir er þessi
heildarákvörðun og menn vita ekki
hvaða einingar [af starfsemi varnar-
liðsins] verða áfram og hverjar ekki,“
segir Bjarni Birgisson, fram-
kvæmdastjóri Kögunar, um brott-
hvarf varnarliðsins frá Keflavík.
Kögun hefur um árabil veitt varnar-
liðinu þjónustu í tengslum við ís-
lenska loftvarnakerfið, sem er eftir-
litskerfi flugumferðar hér við landið.
Bjarni segir að þörf fyrir kerfið sé
hins vegar enn til staðar þrátt fyrir
brotthvarf varnarliðsins, enda séu
ratsjárgögn þess einnig nýtt við al-
menna flugumferðarstjórn og kerfið
hluti af heildarloftvarnakerfi NATO.
Nauðsynlegur grunnþáttur
Kerfið var fjármagnað af NATO á
sínum tíma og í fyrra var bætt við
kerfið svonefndri Link-16 tengingu
sem gerði kleift að nýta stafræn sam-
skipti við ratsjár- og orrustuvélar.
Kögun hannaði þá viðbót og um 20-30
starfsmenn fyrirtækisins hafa unnið
við þjónustu við varnarliðið í
tengslum við eftirlitskerfið, að sögn
Bjarna.
„Það eru í sjálfu sér tiltölulega litl-
ar stærðir í okkar rekstri eins og
staðan er í dag, en engu að síður
verkefni sem hefur skipt okkur miklu
í gegnum tíðina og menn þurfa að
setjast yfir þetta. Það er mín skoðun
að ef halda á úti einhvers konar vörn-
um þá sé þetta jafnnauðsynlegur
grunnþáttur og þoturnar sjálfar. Þær
eða aðrar þotur gera lítið gagn ef eft-
irlitskerfið er ekki til staðar,“ segir
Bjarni.
Íslenska loftvarnakerfið tekur við
gögnum frá ratsjárstöðvunum fjór-
um sem eru staðsettar á Miðnesheiði,
Stokksnesi, Gunnólfsvíkurfjalli og
Bolafjalli. Fylgst er með flugumferð
allan sólarhringinn og tryggt að allar
flugvélar séu auðkenndar áður en
þær koma inn í íslenska lofthelgi.
Bjarni segir að þrátt fyrir fyrirhugað
brotthvarf varnarliðsins sé ekki þar
með sagt að kerfið sé ónauðsynlegt,
nema síður sé. „Ef til stendur, eins og
heyrst hefur, að staðsetja þotur í
Skotlandi, Noregi eða Kanada, verð-
ur hlutverk slíks eftirlitskerfis enn
mikilvægara en það er í dag. Enn-
fremur sendir kerfið upplýsingar um
flugumferð til sambærilegra kerfa í
Bandaríkjunum, Kanada, Noregi og
Bretlandi og gegnir þannig óbeinu
hlutverki í loftvörnum þeirra landa.
Gæti nýst við aðra starfsemi
Ólíklegt er að þessar þjóðir vilji
missa þetta upplýsingastreymi til
sinna eigin varnakerfa,“ segir Bjarni.
Farið gæti svo að aðrar leiðir við
mönnun kerfisins verði skoðaðar og
nefnir Bjarni sem dæmi að starfs-
menn Landhelgisgæslunnar gætu
hugsanlega tekið þetta yfir enda
myndi kerfið og tækjabúnaður þess
geta nýst við aðra starfsemi, t.d.
stjórnun aðgerða við leit og björgun.
Hann segist ekki eiga von á að mál-
ið skýrist fyrr en eftir nokkrar vikur.
Óvissa um framtíð loftvarnakerfisins
Nauðsynlegur
þáttur í vörnum
og flugumferð
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
Morgunblaðið/Eyþór
20–30 starfsmenn hafa þjónustað
varnarliðið í tengslum við kerfið.
„Þotur gera lítið
gagn ef eftirlitskerfi
er ekki til staðar“
Flutt með
þyrlu Gæsl-
unnar eftir
vélsleðaslys
KONA slasaðist á hrygg í vélsleða-
óhappi á Langjökli í gær og var
þyrla Landhelgisgæslunnar send til
að flytja hana á sjúkrahús. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Landhelg-
isgæslunni barst tilkynning um
slysið klukkan rúmlega fimm og var
þyrlan komin í loftið um hálftíma
síðar. Aðstæður voru ekki sem
bestar og var skyggni á slysstað
vont og tók flugferðin þangað tals-
verðan tíma, en heimferðin var mun
styttri og var þyrlan lent við Land-
spítala – háskólasjúkrahús klukkan
19.42. Að sögn lögreglunnar í Borg-
arnesi var konan nokkuð hress
þrátt fyrir óhappið, en hún var í
símasambandi við lögregluna allt
þar til hjálp barst.
Við skoðun á slysadeild kom í ljós
að um var að ræða samfallsbrot á
hryggjarlið, en meðferð við þeim
felst í töku verkjastillandi lyfja og
réttri hreyfingu. Var konan útskrif-
uð og send heim.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Slasaðist á vél-
sleða í Bansko
í Búlgaríu
BETUR fór en á horfðist þegar ís-
lensk kona lenti í vélsleðaslysi í bæn-
um Bansko í Búlgaríu síðastliðinn
föstudag. Konan var í hópi starfs-
manna Novators, fjárfestingafélags í
eigu Björgólfs Thors Björgólfsson-
ar, en fólkið var þarna í skíðaferð. Að
sögn Ásgeirs Friðgeirssonar, tals-
manns Novators, var konan farþegi
á vélsleða sem keyrði fram af hengju
og kastaðist hún af sleðanum með
þeim afleiðingum að hún brotnaði
illa á höndum. Talið var að hún hefði
slasast mun alvarlegar og var hún
flutt á sjúkrahús í Sofiu, höfuðborg
Búlgaríu, en við nánari rannsóknir
kom í ljós að svo var ekki. Konan var
flutt heim til Íslands á laugardaginn
og mun dvelja á Landspítala – há-
skólasjúkrahúsi næstu daga.
DÓMSTÓLAR eru oft fljótir að vísa frá skaða-
bótakröfum brotaþola í smærri brotamálum, segir
Bogi Nilsson, ríkissaksóknari. Á þetta t.d. við í
málum á borð við innbrot þar sem sá sem brotist
er inn hjá leggur fram kröfu á innbrotsþjófinn
vegna þess sem stolið var.
Karitas Bergsdóttir lýsti einu slíku tilviki í les-
andabréfi í Morgunblaðinu á miðvikudag, þar sem
kröfum hennar á hendur manni sem játaði að hafa
brotist inn á heimili hennar og stolið frá henni var
vísað frá dómi.
Þetta er kunnuglegt stef í dómum af þessu tagi,
og þær ástæður sem gjarnan eru gefnar fyrir frá-
vísun á bótakröfum eru að þær tefji málsmeðferð,
að þær séu ekki studdar gögnum eða ekki nægi-
lega rökstuddar, segir Bogi Nilsson.
„Stundum finnst manni að þetta sé ekki kannað
nægilega. Þetta eru réttarfarsúrræði sem sett eru
brotaþolum til hagsbóta, það er að geta komið að
skaðabótakröfum í sakamáli sem ákæruvaldið
höfðar. Það virðist oft sem dómstólarnir séu ansi
fljótir að vísa kröfunum frá, það fari ekki fram
prófun á þeim fyrir dóminum,“ segir Bogi.
Dómstólar eyði meiri tíma í bótakröfur
Bogi segir umræðu um skjóta málsmeðferð
vissulega eiga rétt á sér, en þegar líði jafnvel ár frá
því að brot var framið þar til málið sé tekið fyrir
hjá dómstólnum geti ekki skipt höfuðmáli hvort
dagur bætist við vegna meðferðar á skaðabóta-
kröfunni. Hann segir þetta þó ekki benda til þess
að smáglæpir af þessu tagi séu að verða dómskerf-
inu ofviða.
Hann segist einnig vera þeirrar skoðunar að of
algengt sé að menn sem fremji ítrekað afbrot af
þessu tagi fái ítrekað skilorðsbundna dóma. „Það
er dómstólanna að meta þetta, gjarnan er það svo
að þegar brotamenn eru ungir að árum fá þeir
skilorðsbundna refsingu, en það ekki bara einu
sinni og jafnvel ekki bara tvisvar. Það er ekki til-
laga okkar ákærenda að þannig sé staðið að mál-
um, en vissulega eru fleiri sjónarmið uppi, margir
tala um að fangelsi bæti ekki menn, og rétt sé að
gefa ungum brotamönnum fleiri tækifæri,“ segir
Bogi.
Hann segir það trúlega oft á tíðum staðreynd að
viðkomandi brotamaður sé ekki borgunarmaður
fyrir skaðabótakröfum, en það eigi ekki að ráða
neinu um meðferð dómstóla á bótakröfu. „Mér
finnst að brotaþolinn eigi að fá tækifæri til þess
fyrir dómstólnum að skýra kröfu sína og gera
grein fyrir henni. Það verður að eyða meiri tíma til
þess en dómstólar hafa verið fúsir til að gera fram
að þessu.“
Ríkissaksóknari telur dómstóla of fljóta að vísa bótakröfum í smærri brotamálum frá
Ætti að láta reyna oftar
á bótakröfur þolendanna
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
Mega heita
Róman og Vápni
MANNANAFNANEFND hefur
samþykkt karlmannsnöfnin Róman,
Hnikarr og Vápni sem eiginnöfn,
og Núpdal sem millinafn. Þá hefur
kvenmannsnafnið Sessilía verið
samþykkt. Öll þessi nöfn skulu færð
í mannanafnaskrá samkvæmt úr-
skurði nefndarinnar frá 4. mars.
Nefndin hafnar hins vegar kven-
mannsnafninu Jovina þar sem það
er ekki ritað í samræmi við almenn-
ar ritreglur. Ekki er heldur hefð
fyrir rithættinum, enda ber aðeins
ein íslensk kona nafnið í dag. Eins
var karlkyns millinafninu Kort
hafnað á þeim forsendum að nöfn
sem aðeins hafa unnið sér hefð sem
eiginnöfn eru ekki heimil sem milli-
nöfn.
♦♦♦
♦♦♦