Morgunblaðið - 14.07.2006, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 14. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Auglýst hefur verið eftir skrif-
legum ábendingum og at-
hugasemdum við fyrirhugaðar
breytingar á Aðalskipulagi
Reykjavíkur. Breyt-
ingarnar fela í sér
breytta „Landnotkun
á austursvæði Vatns-
mýrar“. Fyrirhugaðar
breytingar eiga að
breyta svæðinu suður
af Loftleiðahótelinu
sem á að breytast úr
svæði fyrir blandaða
byggð eftir 2024 í
miðsvæði (M5b) sem
komi til uppbyggingar
á skipulagstímabilinu.
Svæðið vestur af hót-
elinu og suður með
Öskjuhlíð sem er nú merkt sem
miðsvæði, stofnbraut og opið svæði
til sérstakra nota verði merkt sem
blanda miðsvæðis og opins svæðis
til sérstakra nota, sem komi til
uppbyggingar á skipulags-
tímabilinu.
Á umræddum svæðum er gert
ráð fyrir stofnunum og atvinnu-
húsnæði vegna uppbyggingar Há-
skólans í Reykjavík, rannsókn-
arstofnana og annarra
þekkingarfyrirtækja, alls 115.000
m2 auk 35.000 m2 íbúðarhúsnæði
fyrir stúdenta. Ennfremur er lagt
til að Loftleiðasvæðið og svæðið
þar norður af verði skilgreint í
heild sem miðsvæði (M5a). Á því
svæði er gert ráð fyr-
ir alhliða samgöngu-
miðstöð og starfsemi
tengd flugrekstri auk
blandaðrar starfsemi
sem samræmist land-
notkun á miðsvæðum
(s.s. íbúðarbygg-
ingar). Einnig á að
þrengja að flugvell-
inum með byggingu
göngubrúa og stofn-
stíga vegna Öskjuhlíð-
argangna.
Tillagan liggur
frammi í upplýs-
ingaskála skipulags og bygg-
ingasviðs í Borgartúni 3 1. hæð til
24.júlí 2006. Senda skal mótmæli
inn skriflega og skilmerkilega und-
irrituð til skipulag@rvk.is fyrir 24.
júlí 2006.
Skipulega var unnið að því í tíð
fyrri borgarstjórnarmeirihluta að
þrengja að flugvellinum í því skyni
að gera hann smátt og smátt
óstarfhæfan til þess að hann yrði á
endanum lagður niður. Eitt síðasta
verkið hjá þessu fólki var að gefa
Háskólanum í Reykjavík lungann
úr Vatnsmýrarsvæðinu undir lág-
reistar og óarðbærar byggingar,
sem þeir höfðu áður reiknað til
hundraða milljarða verðmætis sem
íbúðabyggð.
Mörg teikn eru á lofti um það að
allir landsmenn séu að átta sig á
því, hvert mikilvægi Reykjavík-
urflugvallar er til framtíðar lands-
ins. Það er því mikil skammsýni að
taka fljótfærnislegar ákvarðanir
núna í skipulagsmálum sem snerta
Reykjavíkurflugvöll sem leitt geta
til varanlegs skaða á framtíð-
armöguleikum flugs í landinu.
Flugvöllurinn gegnir æ stærra
hlutverki í farþegaflugi og einka-
flugi. Einkaþotum íslenzkra fyr-
irtækja fjölgar ört um þessar
mundir. Skjótar samgöngur til um-
heimsins skipta greinilega máli í
útrás Íslendinga til annarra landa.
Fyrirhuguð skerðing á athafna-
svæði Reykjavíkurflugvallar miðar
að því að skerða varanlega framtíð
flugstarfsemi á höfuðborgarsvæð-
inu. Framtíðin kallar á aukna flug-
starfsemi en ekki minnkandi.
Reykjavíkurflugvöllur er best
staðsettur þar sem hann er í út-
hverfi höfuðborgarsvæðisins með
sjó á tvær hliðar. Hvers vegna
þarf tvo háskóla í mílufjarlægð
hvorn frá öðrum? Verður Kvosin
aftur miðbær höfuðborgarsvæð-
isins?
Umhverfi Reykjavíkurflugvallar
er náttúruperla og heimkynni
óspilltrar náttúru. Hvar eiga fugl-
ar Tjarnarinnar varpland ef
Reykjavíkurflugvöllur fer undir
byggð?
Allir hugsandi menn þurfa að
veita yfirvöldum aðhald og taka af-
stöðu í þessu máli.
Það gera menn með því að
kynna sér tillöguna og senda inn
skoðanir sínar fyrir 24. júlí nk.
Veffangið er skipulag@rvk.is
Verjum Reykjavíkurflugvöll
Halldór Jónsson fjallar um
Reykjavíkurflugvöll ’Umhverfi Reykjavík-urflugvallar er nátt-
úruperla og heimkynni
óspilltrar náttúru. Hvar
eiga fuglar Tjarnarinnar
varpland ef Reykjavík-
urflugvöllur fer undir
byggð?‘
Halldór Jónsson
Höfundur er verkfræðingur.
LJÓSIÐ, endurhæfingar- og
stuðningsmiðstöð fyrir krabba-
meinsgreinda og aðstandendur
þeirra, hefur nú verið starfrækt í
Neskirkju í tíu mánuði.
Að starfseminni standa fag-
aðilar úr ýmsum áttum, krabba-
meinsgreindir og aðstandendur
þeirra.
Frá upphafi hafa um 200 manns
nýtt sér stuðning-
inn og í dag eru 95
komur í hverri viku
í mismunandi hóp-
astarfi.
Það hefur sýnt
sig á þessum tíu
mánuðum að mikil
þörf er fyrir svona
starfsemi.
Að efla lífsgæðin
Starfsemin bygg-
ir fyrst og fremst á
hugmyndafræði
iðjuþjálfunar en
iðjuþjálfun hefur
frá upphafi byggt á þeirri sýn að
það að hafa eitthvað fyrir stafni sé
jafnnauðsynlegt heilsu mannsins
og að draga andann.
Þegar fólk gengur í gegnum
ferli krabbameinsmeðferðar þá
minnkar orkan og oft dregur úr
frumkvæði.
Sumir hætta að vinna tímabund-
ið og aðrir alfarið vegna afleiðinga
veikindanna. Ljósið hefur það að
markmiði að efla lífsgæði hins
krabbameinsgreindra og aðstand-
enda meðan á þessu ferli stendur.
Þegar fólki er kippt úr hinu
venjubundna lífi er nauðsynlegt að
hafa samanstað eins og Ljósið þar
sem hægt er að koma og hitta
aðra, vinna í höndunum og efla
líkamlegan þrótt.
Þegar einstaklingur greinist
með krabbamein hefur það ekki
bara áhrif á hann einan heldur eru
allir í fjölskyldunni þátttakendur í
veikindaferlinu.
Ljósið hefur alltaf boðið að-
standendur velkomna og hafa þeir
verið duglegir við að nýta þann
stuðning sem í boði er.
Í Ljósið koma foreldrar sem eru
að fylgja fullorðnum börnum sín-
um, og börn sem koma með for-
eldrum, auk systkina og vina.
Allir hafa það að markmiði að
efla andlega og líkamlega vellíðan
auk þess að njóta samvista í góð-
um félagsskap. Hugmyndafræðin
gengur út á það að hafa heim-
ilislegt yfirbragð, samhugur og
samvinna eru í hávegum höfð og
sýnir það sig best í öllu því sjálf-
boðaliðastarfi sem fram fer í Ljós-
inu. Allir eru tilbúnir til að leggja
eitthvað af mörkum svo
starfið geti dafnað og
vaxið.
Hvað er í boði
Starfsemin er nú opin
alla virka daga frá
klukkan átta til fjögur.
Boðið er upp á hand-
verkshús þar sem karl-
ar, konur og börn geta
fundið eitthvað við hæfi
og má þar nefna tréút-
skurð, leirlist, málun,
sauma, ullarþæfingu,
hatta- og töskugerð og
fleira. Þá er hægt að
koma í jóga, svæðanudd, kín-
verska leikfimi, gönguhópa, sjálf-
styrkingu og fræðslu.
Í Ljósinu höfum við þá trú að
listin hafi lækningamátt og þess
vegna er handverksvinna stór
þáttur í starfseminni.
köpun hefur fylgt iðjuþjálfun frá
upphafi og var talað um að heilsa
og listsköpun tengdust og þannig
hefði sköpunin læknandi áhrif. Í
því sambandi er litið á handverk
sem andlega upplyftingu auk þess
sem álitið er að hún fylli upp í
tómarúm í lífi fólks.
Þátttaka í sköpun eykur lík-
amlega og andlega vellíðan og er
jákvæð reynsla sem veitir fólki
aftur trú á eigin áhrifamátt.
Sumir sem koma í fyrsta sinn í
Ljósið eru niðurbrotnir á sál og
líkama.
Við sjáum það oftar en ekki ger-
ast að fólk eflist og styrkist á ný
eftir að hafa sett sér markmið til
að vinna að.
Það að geta sest niður með
kaffibollann sinn með öðrum sem
hafa gengið í gegnum sömu
reynslu eða tekið þátt í spennandi
og uppbyggilegum verkefnum er
ómetanlegur stuðningur.
Fólk kemur í Ljósið á eigin for-
sendum og hvötum og það er eng-
in forræðishyggja í gangi heldur
ræður hinn krabbameinsgreindi
sjálfur ferðinni og því sem hann
vill taka þátt í.
Framtíðin
Við í Ljósinu höldum ótrauð
áfram og erum bjartsýn á fram-
haldið.
Við byrjuðum með tvær hendur
tómar fyrir tíu mánuðum, en með
jákvæðni og bjartsýni að leið-
arljósi.
Nú er aðeins einn starfsmaður á
launum og greiðir ríkið helming-
inn af stöðugildinu í ellefu mánuði
en annars er starfsemin rekin
vegna velvilja líknarsamtaka og
einkafyrirtækja.
Það er alveg ljóst að við þurfum
meiri hjálp bæði frá ríki og fyr-
irtækjum.
Stuðningur eins og veittur er í
Ljósinu flýtir fyrir að ein-
staklingar verði aftur virkir úti í
þjóðfélaginu annaðhvort við fyrri
iðju eða við nýja.
Ég er sannfærð um það að
svona stuðningur nýtist ekki ein-
göngu fjölskyldum krabbameins-
greindra heldur felur hann í sér
sparnað fyrir allt þjóðfélagið þeg-
ar til lengri tíma er litið.
Stuðningur við
krabbameinsgreinda og
aðstandendur þeirra
Erna Magnúsdóttir fjallar um
stuðningsmiðstöð í Neskirkju ’Það að geta sest niður með kaffibollann
sinn með öðrum sem
hafa gengið í gegnum
sömu reynslu eða
tekið þátt í spennandi
og uppbyggilegum
verkefnum er
ómetanlegur
stuðningur.‘
Erna
Magnúsdóttir
Höfundur er iðjuþjálfi
og forstöðumaður Ljóssins
Í HEIMSKRINGLU er frásögn af
því þegar Haraldur Gormsson kon-
ungur Dana sendi rannsóknarmann
sinn til Íslands í hvalslíki til að kynna
sér hvernig best væri að ráðast á
landið. Söguna þekkja margir, en þar
segir frá landvættunum fjórum og
var það trú manna að þeir myndu
vernda þjóðina frá árásum óvina og
hverslags böli. Kannski
veitti trúin á landvættina
eitthvað öryggi fyrir
þjóðina, og svo komu
aðrir kannski dálítið
raunsærri eins og til að
mynda Bjarni Thor-
arensen sem hótaði
„geigvænum log-
bröndum Heklu“ hverri
þeirri óværu sem ógnaði
þjóðinni.
Lengst vorum við
undir Dönum og skáldin
okkar blótuðu þeim í
sand og ösku. Eggert
Ólafsson beindi skeyt-
um sínum ekki bara til
Dana heldur ekki síður
til þeirra landsmanna
sem voru hallir undir
Dani, eins og fram
kemur í þessu vísu-
broti: „Ef þú étur ekki
smér / eða það, sem
matur er / dugur allur drepst úr þér /
danskur Íslendingur.“
Skömmu eftir síðari heimsstyrjöld-
ina, um það leyti sem Íslendingar
urðu sjálfstæð þjóð, hernámu Bretar
Ísland, og þá voru sjálfsagt fáir sem
hefðu frekar kosið Þjóðverja, sem þá
börðust undir merkjum nasistanna.
Bretar voru stutt og þá tók banda-
ríski herinn við (til 99 ára!) og lengi
þar á eftir var talað um hvað banda-
rískir hermenn væru mun betur bún-
ir en þeir bresku, en látum það liggja
milli hluta. Síðan hefur mikið vatn
runnið til sjávar, og sennilega lærð-
um við ýmislegt af Könum. Við vor-
um kannski dálítið seinir að taka við
okkur, byggðum aldrei járnbrautir til
almenningsflutninga eins og aðrar
tæknivæddar þjóðir og vorum sein-
astir þjóða í Evrópu til að taka upp
sjónvarp, og þegar farið var að tala
um litsjónvarp birtist ráðherra
menningarinnar á hinum svart-hvíta
skjá RÚV og mælti: „Halda menn
virkilega að Íslendingar fari að selja
öll sjónvarpstækin sín til að kaupa
litasjónvarp!“ Svo liðu árin, að vísu
ekki 99, og við lærðum ýmislegt af
hernum og samskiptunum við hann,
og ég er ekki viss um að önnur hern-
aðarþjóð hefði reynst okkur betur.
Við skulum hafa í huga að kalda
stríðið spannar stóran hluta af þessu
tímabili og baráttan gegn Nató og
hernum var partur af
þjóðfélagsbaráttu sem
einkenndist af pólitísk-
um trúarhita. Það
kemur skýrt fram í
ljóði Jóhannesar úr
Kötlum, sem á sinn
hátt gerði tilraun til að
taka Jósep Stalín í
dýrlingatölu þegar
hann komst þannig að
orði í einu af sínum
stórkostlegu ljóðum:
„Um gullintypptar
Kremlarhallir kvölds-
ins svali fer, / og man-
söng einn frá Grúsíu í
mildum ómi ber. / Og
stjörnuaugu blika skært
frá blárri himinsæng, /
þar englabörnin leika
sér og yppta hvítum
væng. / En inn um
gluggann sérðu rólegt
andlit vökumanns: / þar
situr Jósef Djúgasvili, sonur skóar-
ans.“
Í næsta erindi segir frá því þegar
þessi verðandi einræðisherra og síðar
kaldrifjaði fjöldamorðingi lagði af
stað með lítinn geitarost. Og svo
kemur niðurlagið: „Í ostsins stað nú
hverfist djarft í hendi þessa manns /
hinn ægifagri hnöttur vor og örlög-
síma hans.“ Er það ekki annars
makalaust hve oft hefur reynst auð-
velt að bregða upp villuljósum og
draga heilu þjóðirnar út í algert
svartnætti. Í dag tala fáir um varn-
arlaust Ísland. Ógnir líðandi stundar
taka stöðugt breytingum. Hefð-
bundnar styrjaldir eru á undanhaldi.
Fyrir rúmum áratug voru það flug-
rán, svo komu mannrán og nú síðast
það sem við venjulega köllum hryðju-
verk þar sem ungt fólk er þjálfað til
að fórna lífi sínu sem sjálfsmorðs-
sprengjur til að tortíma saklausum
borgurum.
Og svo eru til menn sem af ótrú-
legri trúgirni og dæmalausu hrekk-
leysi tala digurbarkalega, sem um-
boðsmenn friðar og réttlætis og telja
sig þess umkomna að ábyrgjast ör-
yggi þjóðarinnar. Við þekkjum þess-
ar raddir frá tímum kalda stríðsins.
Þetta viðhorf kom fram hjá Ragnari
Arnalds (þeim annars mæta manni
og fyrrverandi ráðherra) í sjónvarps-
þætti á NFS 9. júlí sl.
Í þessum sjónvarpsþætti var einn-
ig mættur annar fyrrverandi ráð-
herra, Jón Baldvin Hannibalsson.
Hann ítrekaði þá skoðun sína, sem er
í samræmi við hugmyndir fyrrver-
andi forsætisráðherra, Halldórs Ás-
grímssonar, að Íslendingar eigi að
segja upp varnarsamningnum og
leita eftir samningum um varnir
landsins við Evrópusambandið.
Þessu er ég algerlega ósammála.
Brottflutningur Bandaríkjahers frá
Keflavíkurflugvelli gefur ekki tilefni
til slíkrar skyndiákvörðunar. Ég end-
urtek: Ógnir líðandi stundar taka
stöðugt breytingum. Það er stað-
reynd sem lítil varnarlaus þjóð verð-
ur að horfast í augu við. Og auðvitað
eigum við að semja við Bandaríkja-
menn. Og ég efast um að nokkur þjóð
sem nú stæði í sömu sporum og við
Íslendingar myndi vísa frá sér sam-
starfsaðila í varnarmálum sem hefur
reynst okkur Íslendingum jafnvel og
þeir.
Ógnir líðandi
stundar taka stöð-
ugt breytingum
Bragi Jósepsson fjallar um
varnir Íslands
Bragi Jósepsson
’Ég er ekki vissum að önnur
hernaðarþjóð
hefði reynst okk-
ur betur.‘
Höfundur er rithöfundur og
fv. prófessor.