Morgunblaðið - 07.09.2006, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 7. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
menning
Á
hverju hausti síðan árið
1976 hefur Hörður
Torfason stigið á svið og
leikið söngva sína fyrir
sífellt stækkandi áhorf-
endahóp. Hópurinn telur orðið það
marga að Hörður hefur undanfarin
ár þurft að halda tvenna tónleika
sama kvöldið til að anna eftirspurn.
Það liggur beinast við að forvitnast í
upphafi um hvernig þetta byrjaði.
„Upphaf tónleikanna má rekja til
þess að árið 1975 lýsti ég því op-
inberlega yfir að ég væri hommi,
þjóðþekktur maðurinn. Afleiðing-
arnar urðu þær að ég missti allt mitt,
ég fékk ekki vinnu og varð eins konar
útilegumaður,“ byrjar Hörður.
„Þegar maður siglir mest nið-
urávið í tilverunni þá hugsar maður
mest. Ég hafði verið að gæla við
þessa hugmynd lengi og ég ákvað að
halda minni reisn og mínu starfi en
ekki gefast upp þrátt fyrir mótlætið,“
heldur hann áfram. „Ég einsetti mér
að halda árlega hausttónleika og um
leið gaf ég sjálfum mér ákaflega mik-
inn tilgang og verkefni til að stefna
að. Það held ég að sé nauðsynlegt
hverjum listamanni. Þarna fór að
mótast þessi vilji til að nota hæfileika
sína til að láta gott af sér leiða. Mað-
ur heyrir stundum þá klisju að menn
geti ekki breytt heiminum og það er
þvæla. Þú getur breytt og haft áhrif
og ég hef gert það.“
Sagnaritarinn Hörður
Hörður segist ætla að einblína á
fyrstu plötur sínar á tónleikunum á
morgun þar sem hann hafi hvílt þær
síðustu ár.
„Þegar maður á að baki eins lang-
an feril og ég verður maður að líta
um öxl en söngvarnir eru dagbók-
arbrot úr mínu lífi,“ segir Hörður.
„Ég breyti upplifunum mínum á
heiminum og í einkalífinu í sögur og
söngva.“
Hörður segir það ekki útilokað að
einlægnin sé hluti af ástæðu vin-
sælda sinna. „Þetta er kannski helsti
munurinn á mér og til dæmis popp-
heiminum þar sem peningarnir ráða.
Peningamennirnir gera eitthvað sem
fjöldanum líkar og helst eitthvað sem
er líkt síðasta popplagi. Þetta er ekki
sú leið sem ég hef farið. Ég haf aldrei
sóst eftir því að verða vinsæll, ég er
fyrst og fremst leikhúsmaður sem
speglar umhverfi sitt og sjálfan sig í
leiðinni. Popplög fjalla flest um „ég
elska þig brjálæðislega“ eða „af
hverju fórstu frá mér“, sem renna
mjög fljótt í gegn. Mér finnst það
vera skylda manna eins og mín að
semja söngva um þau atvik sem eiga
sér stað. Maður er að skrá niður til-
finningar sem allir menn eiga sam-
eiginlegar,“ segir Hörður og hafnar
ekki alfarið nafnbótinni sagnaritari.
Línudansarinn Hörður
„Hvað er það sem heldur manni
eins og mér gangandi í alla þessa
áratugi syndandi á móti straumnum?
Það er einlægnin og viljinn til að láta
ekki slá sig út af laginu. Ég lít oft á
sjálfan mig sem línudansara. Ég hef
ekki tíma til að líta á flugvélarnar í
kringum mig því ég verð að halda
mínu jafnvægi. Þannig hef ég alltaf
unnið, einn á báti úti í horni,“ segir
Hörður en ákvörðunina um að koma
alltaf fram einn tók hann árið 1970.
„Ég ferðaðist með tríói fyrsta sum-
arið sem ég gerðist atvinnumaður í
þessu. Ég hef alltaf sagt að það var
sú reynsla sem gerði mig að sóló
listamanni. Ég vinn nefnilega á mikið
agaðri hátt en gengur og gerist í
poppheiminum. Mínar forsendur eru
leikhúsið og þar er engin miskunn.“
Síðasta hringferðin
Hörður hefur ferðast mikið um
landið og haldið tónleika víða í gegn-
um tíðina.
„Ég finn fyrir meiri nálægð við
áhorfendur úti á landi á þessum
smærri stöðum og ræði mikið við
fólk. Í upphafi kom mikið af fólki,
kennarar og aðstandendur samkyn-
hneigðra til mín til að ræða málin og
ég fann þar þörfina fyrir það sem ég
var að gera. Það gaf mér lífsfyllingu
að finna þessa þörf þótt hún væri
ekki opinberlega viðurkennd,“ segir
Hörður en segist á næstunni ætla í
sína síðustu hringferð um landið.
„Ég ætla að þakka landsbyggðinni
fyrir mig. Ég er nú orðinn giftur
maður og forsendurnar breyttar. Þó
er ekki þar með sagt að ég sé hættur
að spila úti á landi en þetta verður
síðasta tónleikaferðin allan hring-
inn.“
Ævisagan í bígerð
Hópur tónlistarmanna tók sig til í
fyrra og hélt tónleika af tilefni 60 ára
afmæli Harðar. Þar steig fjöldi fólks
á svið og flutti lög Harðar með sínu
nefi auk þess sem Hörður steig á svið
með þeim í einu lagi. Á dögunum
kom svo út plata með upptökum af
tónleikunum.
„Þetta var mér mikil viðurkenning
og heiður. Mér þótti mjög vænt um
að listamenn þekki og heiðri verkin
mín með þessum hætti,“ segir Hörð-
ur og viðurkennir að hann hafi þurft
að berjast við tárin á tímabili.
Hörður segist ekki get gert upp á
milli útsetninga listamannanna, hann
eigi sitt uppáhald hverju sinni. Hann
segir það alltaf ljúft að heyra aðra
taka lögin sín og minnist þess að hafa
eitt sinn staðið álengdar og fylgst
með nokkrum strákum flytja fjölda
laga eftir sig á Lækjartorgi án þess
að vita að hann væri viðstaddur.
Að lokum svarar Hörður spurður
um hvort hann sé sífellt að semja:
„Já, en mér finnst ég vera að nálg-
ast það að vera búinn að segja allt
sem ég ætla að segja. Ég er kominn á
þau tímamót að ég lít um öxl og
skoða það sem ég hef verið að gera.“
Að endingu má geta þess að ævi-
saga Harðar Torfasonar er í bígerð
en það er Ævar Örn Jósepsson sem
ritar. Hörður segir óvíst hvenær
bókin komi út, það gerist bara þegar
hún verður tilbúin.
Dagbókar-
brot úr lífinu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
„Maður heyrir stundum þá klisju að menn geti ekki breytt heiminum og
það er þvæla. Þú getur breytt og haft áhrif og ég hef gert það.“
Tónlist | Hörður Torfason heldur sína 30. haust-
tónleika annað kvöld. Hörður sagði Birtu Björns-
dóttur frá því að honum fyndist hann bráðum
vera búinn að segja allt sem honum býr í brjósti.
birta@mbl.is
Verkefni með tilgang
Teljast allar bækur bókmenntir?Eru einhverjar tegundir bókabetri en aðrar? Þessum spurn-
ingum velti ég fyrir mér þegar ég
kynnti mér bækur sem teljast til
Rauðu seríunnar.
Rauða serían skiptist í fjóra flokka;
ástarsögur, ást og afbrot, örlagasög-
ur og sjúkrahúsasögur auk tímarits.
Nýjar bækur koma út mánaðarlega
og eru seldar bæði í áskrift og sölu-
turnum og matvöruverslunum. Hver
saga er prentuð í á bilinu 2–3 þúsund
eintökum. Það þýðir að árlega eru
prentuð um 150 þúsund eintök af
bókum í Rauðu seríunni.
Bækurnar eru umdeildar, á meðan
þær eru lesnar í bílförmum eru marg-
ir sem líta þær hornauga og telja til
óæðri bókmennta, teljist þær þá til
bókmennta yfirhöfuð.
  
Blekkingar og barnagælur, Kúrekimeð meiru, Hvort er barnið
mitt?, Kona ítalska læknisins, Riddari
í gallabuxum, Pabbi að eigin ósk og
Verndari erfingjans eru allt stórgóðir
titlar á sögum um ástir og örlög, að
ógleymdum titlinum sem myndar fyr-
irsögn greinarinnar, Úr húsvitjun í
hjónaband.
Eins og titlarnir gefa til kynna
minnir söguþráðurinn oftar en ekki á
örgustu sápuóperur. Í bókinni Eig-
inmaður í blíðu og stríðu missir
Emma Wadsworth minnið eftir bíl-
slys. „En því var ekki að neita að hún
laðaðist samstundis að kynþokkafulla
manninum sem hún sá þegar hún
opnaði augun. Grant Wads-
worth … eiginmaður hennar?“
  
Rósa V. Guðmundsdóttir er rit-stjóri Rauðu seríunnar. Hún
byrjaði að gefa út ástarsögur árið
1982.
„Mér fannst vanta bækur af þessu
tagi á íslensku. Einnig fannst mér
vanta ódýrt lesefni fyrir fólk,“ segir
Rósa um tilurð útgáfunnar.
„Ég er með 14 þýðendur á mínum
snærum og fæ sendar 60 bækur á
ensku mánaðarlega og svo vel ég úr
því,“ segir Rósa.
„Ég heyri alltaf reglulega þá al-
hæfingu að Íslendingar séu hættir að
lesa, veistu, það hefur aldrei verið
meiri sala hjá okkur en síðustu miss-
eri svo það er alrangt,“ segir Rósa og
bætir við að það séu langmest konur
sem kaupi bækur í Rauðu seríunni.
„Karlarnir stela svo Ástum og af-
brotum af náttborðum eiginkvenn-
anna en þora ekki að viðurkenna að
þeir hafi gaman af þessu.“
  
ÁBorgarbókasafni Reykjavíkureru bækurnar í Rauðu seríunni
þær sem hreyfast hvað mest. Að sögn
Dóru Thoroddsen, safnstjóra bóka-
safnsins í Kringlunni, eru það ein-
göngu konur sem fá bækurnar að
láni. Hún segist ekki vör við að fólk
afsaki bókavalið.
„Nei, fólk afsakar það ekki beint en
lætur stundum fylgja með að þetta sé
gott léttmeti í sumarfríinu eða létti
lundina í skammdeginu,“ segir Dóra.
Hún segir eftirspurnina eftir bók-
unum hreint ekki vera að minnka
nema síður sé.
„Fólk hefur fullan rétt á að lesa það
sem það vill,“ segir Dóra um gagn-
rýni á Rauðu seríuna. „Bækur sem
gefa fólki eitthvað og skemmta því
eiga allar rétt á sér, sama hvort það
er Einar Áskell, Rauða serían eða
Dostojevskí.“
  
Hefur fjöldinn rangt fyrir sér? Erhægt að fullyrða að þessi teg-
und bókmennta sé á einhvern hátt
óæðri öðrum? Það held ég
ekki … eða hvað? Ég hef misst minn-
ið …
„Úr húsvitjun í hjónaband“
’Því var ekki að neita aðhún laðaðist samstundis
að kynþokkafulla mann-
inum sem hún sá.
Grant … eiginmaður
hennar?‘
Góður Eiginmaður í blíðu og stríðu
en gleymdi að fara í bol.
birta@mbl.is
AF LISTUM
Birta Björnsdóttir
Kassagítartónleikar verða haldn-ir á Hressó í kvöld kl. 22. Þar
koma fram:
Red cup,
Bela og Pét-
ur Ben.
Pétur gaf
nýverið út
sína fyrstu
breiðskífu,
Wine For
My Weak-
ness og Bela
gaf út plöt-
una Hole
And Corner
fyrr í sumar.
Red Cup
er dúett
skipaður
Konna úr Tenderfoot og konu hans.
Fólk folk@mbl.is
MYNDLISTARVERK Þórodds
Bjarnasonar, Takið börnin með, var
ranglega sagt eftir Finn Arnar Arn-
arson í umfjöllun myndlistargagn-
rýnanda Morgunblaðsins um sum-
arsýningu Kjarvalsstaða fyrir
skemmstu. Er beðist velvirðingar á
mistökunum.
Takið börnin með
eftir Þórodd
LEIÐRÉTT