Morgunblaðið - 24.04.2007, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. APRÍL 2007 25
Jakob Björnsson | 20. apríl
Nær fjórðungur jarð-
arbúa er án rafmagns
Í þessari grein er skýrt
frá því að í heiminum
eru 1.577 milljónir
manna, nær fjórð-
ungur mannkynsins,
án rafmagns til al-
mennra nota. Nær allt
í þróunarlöndunum Til þess að hver
og einn þessa fólks fengi rafmagn í
þessu skyni til hálfs á við hvern Ís-
lending þyrfti meira en alla efna-
hagslega vatnsorku heimsins. Þá
yrði lítið af henni eftir í orkufrekan
iðnað!
Meira: jakobbjornsson.blog.is
NÝLEGA kynnti meirihluti
Framsóknarflokks og Sjálfstæð-
isflokks í borgarstjórn Reykjavíkur
metnaðarfulla áætlun í umhverf-
ismálum, undir yf-
irskriftinni Græn skref
í Reykjavík. Það mik-
ilvægasta við þessu
skref er að með þeim
eru Reykvíkingum
gefnir valkostir og vali
þeirra er treyst.
Frá V-Evrópu til
Houston
Stærsti einstaki um-
hverfisþátturinn í
Reykjavík eru sam-
göngur. Reykjavík er
orðin mikil bílaborg í
seinni tíð, en þannig
hefur það ekki alltaf verið. Árið 1995
voru bílar í Reykjavík 437 á hverja
1000 íbúa. Það er álíka mikið og í
mörgum þeirra borga Norðurlanda
og V-Evrópu, sem við viljum helst
bera okkur saman við. En á næstu
árum fjölgaði bílum í Reykjavík hins
vegar mjög hratt, miklu hraðar en
annars staðar. Niðurstaðan er sú að
Reykjavík er núna í flokki með
bandarískum bílaborgum, með rúm-
lega 600 bíla á hverja 1000 íbúa. Sitt
sýnist hverjum um þessa þróun, en
ef hún heldur áfram fer að síga veru-
lega á ógæfuhliðina. Ef fjölgun bíla
verður jafn hröð á næstu árum og
hún hefur verið frá 1995, verða bílar
á hverja 1000 Reykvíkinga orðnir
770 árið 2015. Það þýðir að bílar
verða orðnir fleiri en ökuleyfi í borg-
inni, eins og raunin er sums staðar í
stærstu bílaborgum heimsins. Ljóst
er að megnið af umferðarkerfinu í
Reykjavík verður þá löngu full-
mettað og langar raðir og tafir verða
daglegt brauð í borginni.
Grænn samkvæmt vali
Það er meðal annars vegna þess-
arar spár, sem Reykjavíkurborg
ákveður að bjóða borg-
arbúum upp á valkosti.
Meirihlutinn í borg-
arstjórn treystir vali
borgarbúa og ætlar sér
ekki að tuddast í þeim
sem þurfa á bíl að
halda til að komast til
og frá vinnu eða til að
sinna öðrum erindum
sínum. Markmið
grænu skrefanna er að
bjóða þeim sem það
vilja upp á góða val-
kosti. Fjöldi fólks velur
nú þegar að fara með
Strætó flestra sinna
ferða. Þetta fólk sparar á því mikinn
pening, og fær líka hreyfingu þegar
farið er til og frá biðstöðvum. Mark-
mið grænu skrefanna er að gera
þennan kost fýsilegan fyrir enn fleiri
með betri þjónustu og niðurfellingu
gjalda fyrir reykvíska námsmenn.
Aðrir hjóla eða ferðast gangandi.
Fyrir þann hóp stendur nú til að
gera göngu- og hjólreiðastíga borg-
arinnar betri, meðal annars með því
að breikka göngustíginn frá Ægisíðu
upp í Elliðaárdal. Samhliða því verð-
ur reynt að gera þennan vinsælasta
stíg borgarinnar þannig úr garði að
auðvelt verði að nota hjólið sem sam-
göngutæki þar. Með þessum aðgerð-
um vonumst við sem sitjum í borg-
arstjórn til þess að enn fleiri velji af
fúsum og frjálsum vilja strætó, hjól
eða tvo jafnfljóta til að komast leiðar
sinnar.
365 dagar umhverfisins
Á degi umhverfisins er nauðsyn-
legt að leiða hugann að því að um-
hverfismál geta ekki einskorðast við
einn dag eða afmarkað landsvæði.
Við vorum minnt á það í síðustu viku
þegar fréttir bárust af því að frá
árinu 1999 til 2005 hefði losun gróð-
urhúsalofttegunda í Reykjavík auk-
ist um 30%. Sú losun hefur áhrif á
fleiri en okkur Reykvíkinga, en
ábyrgðin er okkar. Ef við viljum
draga úr þessu duga ekki umræðu-
stjórnmál eða fögur orð. Aðgerðir
verða að fylgja og engum vafa er
undirorpið að grænu skrefin sem
Reykjavíkurborg stígur nú eru mik-
ilvægustu aðgerðirnar sem ráðist
hefur verið í, í þessum tilgangi. En
grænu skrefin munu ekki marka
djúp spor í jarðveginn nema margir
borgarbúar stígi í takt. Fyrir utan
samgöngurnar eru endurvinnsla
dagblaðapappírs, hreinsun og fegr-
un okkar nánasta umhverfis, aukin
útivist og minni nagladekkjanotkun
nokkur af þeim grænu skrefum sem
hver og einn Reykvíkingur getur
stigið í takt við borgaryfirvöld, og
skapað með því enn fallegri og um-
hverfisvænni borg.
Græn skref af fúsum
og frjálsum vilja
Gísli Marteinn Baldursson
skrifar um samgöngumál í
borginni
» Grænu skrefin íReykjavík munu að-
eins skila árangri ef ein-
staklingarnir í borginni
nýta sér þá umhverf-
isvænu kosti sem borgin
ætlar að bjóða upp á.
Gísli Marteinn
Baldursson
Höfundur er formaður umhverfisráðs
Reykjavíkur og formaður borg-
arstjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins.
ALÞJÓÐLEG umferðarörygg-
isvika er tilefni til að íhuga hvernig
við stöndum okkur í umferðinni.
Stundum gengur vel
og stundum miður.
Slysin eru of mörg og
yfirvöld og almenn-
ingur þurfa að leggja
sitt af mörkum til að
gera betur. Það á við
um alla heimsbyggðina
og þess vegna hafa
Sameinuðu þjóðirnar
haft forgöngu um að
hvetja aðildarríki til
aðgerða. Umferðarslys
og afleiðingar þeirra
eru eitt umfangsmesta
heilbrigðisvandamál
sem heimurinn stendur frammi fyrir
að mati Alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunarinnar.
En hvað er hægt að gera? Þetta er
sú spurning sem brennur á þeim
sem fara með umferðaröryggismál.
Það hvílir mikil ábyrgð á ráðuneyt-
inu, ábyrgð sem snýst um að búa svo
um hnúta að umferðin í landinu sé
örugg og slysin sem fæst. En þegar
á hólminn er komið hvílir ábyrgðin
auðvitað á ökumönnum.
Banaslys í umferðinni á Íslandi
voru skelfilega mörg á síðasta ári.
Merki voru líka um það að hrað-
akstur hefði aukist. Hvað eftir annað
fengum við fréttir af vægast sagt
ógnvekjandi hegðun ökumanna sem
hikuðu ekki við að aka langt yfir
leyfilegum hraðamörkum og skapa
með því stórhættu. Sumir jafnvel
oftar en einu sinni og oftar en tvisv-
ar. Almenningur lét í ljós skoðun
sína og fordæmdi þessa framkomu
sem ekki er hægt að kalla annað en
ofbeldi í umferðinni.
Þessi þróun varð meðal annars til
þess að ég hef síðustu vikur og mán-
uði látið kanna margs konar úrræði
sem verða mættu til að tryggja bet-
ur öryggi vegfarenda. Þessi vinna
leiddi til nokkurra aðgerða sem eru
meðal annars:
Breytingar á lögum og reglugerð-
um, sem hafa í för með
sér aukin úrræði til að
veita aðhald og veita
mönnum ráðningu fyrir
slíka hegðun. Viðurlög
við umferðarlagabrot-
um eru hert og síbrota-
menn geta vænst þess
að bílar þeirra verði
gerðir upptækir.
Aukið fjármagn er
lagt í umferðarörygg-
isáætlun til að auka
megi eftirlit lögregl-
unnar með hraðakstri
og ölvunarakstri.
Keyptar hafa verið fleiri eftirlits-
myndavélar til að nema hraðakstur
og nýir öndunarsýnamælar til að
greina ölvunarakstur. Þessar vélar
eru í lögreglubílum og mótorhjólum
og eftirlitsmyndavélarnar eru einnig
settar upp á fjölförnustu þjóðveg-
unum.
Lögð verður aukin áhersla á
fræðslu og áróður og tekin upp sú
nýjung í ökukennslu að frá næstu
áramótum verður þjálfun í ökugerði
skilyrði fyrir fullnaðarökuskírteini
ökunema sem þá hefja ökunám. Við
viljum efla umferðarfræðslu í skól-
um og gera hana samfellda allt frá
leikskóla upp í framhaldsskóla.
Við bætum samgöngumannvirki,
breikkum aðalvegi, fækkum ein-
breiðum brúm og aðskiljum aksturs-
stefnur sem víðast á þjóðvegum.
Þessar aðgerðir eru bæði skamm-
tímalausnir og langtímaaðgerðir. Ég
segi skammtímalausnir af því að
vonandi verða hert viðurlög til þess
að við náum að útrýma hraðakstri og
ölvunarakstri. Hert viðurlög og
meira eftirlit lögreglu beinist auðvit-
að aðeins að þeim sem eru brota-
menn í umferðinni. Við væntum þess
að sá hópur fari sífellt minnkandi
enda hegða langflestir ökumenn sér
vel. Við höfnum ofbeldi eða glæfra-
akstri. Aðrar aðgerðir eru langtíma-
verkefni og með þeim viljum við ala
upp kynslóð ökumanna og þátttak-
enda í umferðinni sem munu segja
að það sé hallærislegt og óábyrgt að
aka drukkinn, sýna glæfraakstur
eða nota ekki bílbeltin.
Nú er sumarið framundan og við
verðum eflaust enn meira á ferðinni
en verið hefur síðustu mánuði. Er
ekki rík ástæða til þess að setja sér
það markmið að gera betur í um-
ferðinni í dag en í gær?
Höfnum glæfraakstri
Sturla Böðvarsson skrifar um
umferðaröryggi » Þegar á hólminn erkomið hvílir ábyrgð-
in auðvitað á ökumönn-
um.
Sturla Böðvarsson
Höfundur er samgönguráðherra.
NETGREINAR
MINNINGAR
✝ Anna SigríðurMagnúsdóttir
fæddist að Bár í
Hraungerðishreppi
14. mars 1918. Hún
lést á Dvalar- og
hjúkrunarheimilinu
Grund, miðvikudag-
inn 11. apríl sl. For-
eldrar hennar voru
Magnús Þorvarðs-
son, f. 18.2. 1881 að
Bár, bóndi þar og í
Brennu og síðar
verkamaður í
Reykjavík, d. 12.1.
1979, og Sigríður Helgadóttir, f.
2.7. 1882 að Súluholti, húsmóðir,
d. 23.8. 1973.
Systkini Önnu voru Þorvarður,
f. 3.2. 1916, d. 3.4. 2001 og Áslaug
Guðríður, f. 12.7. 1920, d. 19.3.
2006. Þegar Anna var á þriðja ári
fluttust foreldrar
hennar að Norð-
urkoti og nokkrum
árum síðar að
Brennu í Gaulverja-
bæjarhreppi. Anna
bjó lengst af á
Bjarnarstíg 5 í
Reykjavík, þar sem
hún hélt heimili
með foreldrum sín-
um og systkinum.
Síðustu árin bjó
Anna á Dvalar- og
hjúkrunarheimilinu
Grund. Í Reykjavík
vann hún öll almenn iðnverka-
störf, síðustu áratugina hjá Nóa-
Síríus.
Anna verður jarðsungin frá
Fossvogskapellu í dag og hefst at-
höfnin kl. 13. Jarðsett verður í
Gufuneskirkjugarði.
Frænka mín, Anna, hefur kvatt
þennan heim, eflaust hvíldinni feng-
in eftir erfið og langvarandi veikindi.
Þó kom andlát hennar á óvart,
kannski ekki síst vegna þess að Anna
var alltaf andlega mjög hress og
fylgdist vel með því sem fram fór í
þjóðfélaginu. Baráttan við illvígan
sjúkdóm hlaut hins vegar að taka
enda, en auðvitað vonuðumst við eft-
ir því að hún gæti lifað ögn lengur í
návist ættingja sinna og vina.
Ég man fyrst eftir Önnu þegar ég
trítlaði sem krakki í fylgd föður míns
til þeirra systkina, Önnu, Ásu og
Dodda, að Bjarnarstíg 5 hér í
Reykjavík. Þau systkinin bjuggu í
þessu fallega og sérkennilega húsi á
Bjarnarstígnum með öldruðum for-
eldrum sínum, Sigríði og Magnúsi
frænda. Allt kom þetta góða fólk
austan úr Flóa, nánar tiltekið frá
Norðurkoti og síðar Brennu í Gaul-
verjabæjarhreppi.
Í minningunni á ég aldrei eftir að
gleyma þeim góðu móttökum sem ég
fékk á Bjarnastígnum, bæði sem
smápolli og síðar á lífsleiðinni. Alltaf
dúkað borð í eldhúsinu og smurt
brauð og kökur fyrir gesti og gang-
andi, enda var gestrisnin hjá fjöl-
skyldunni annáluð.
Þegar Ása systir Önnu veiktist
fyrir nokkrum árum ákváðu þau
systkinin að leita eftir dvöl á dvalar-
og hjúkrunarheimilinu Grund. Ása
vistaðist á hjúkrunadeildina enda
bundin í hjólastól síðustu árin en
Anna var allan tímann á Minni
Grund og annaðist systur sína af
stakri prýði þar til hún lést fyrir
rúmu ári. Anna saknaði systur sinn-
ar mikið enda var ævi þeirra samofin
alla tíð.
Nú hefur Anna frænka líka kvatt
samferðarmenn sína og þar með
hafa orðið viss kaflaskipti varðandi
fjölskylduna á Bjarnarstíg 5, því öll
eru þau nú látin þetta sómafólk sem
ekki mátti vamm sitt vita, var bæði
hjartahlýtt og umhyggjusamt,
kvartaði aldrei og lagði gott orð til
allra. Er hægt að hugsa sér betri
vitnisburð eftir langa og flekklausa
ævi? Það held ég varla, en þannig var
Anna og systkini hennar og foreldr-
ar. Hjá þeim var frekar hugsað um
velferð vina og vandamanna en sína
eigin. Það er orðið býsna fátítt að
kynnast slíku fólki nú á tímum, en
aðeins góðar minningar um Önnu
gefa sem betur fer fyrirheit um betri
tíma. Nú þegar Anna er horfin á
braut þökkum við Kristín henni fyrir
samfylgdina.
Hrafn Magnússon
Látin er í hárri elli frænka mín
Anna Sigríður Magnúsdóttir. Hún
var Árnesingur að ætt og uppruna
og átti þar lengst heimili að Brennu í
Flóa. Hún flutti þaðan 1947 ásamt
fjölskyldu sinni til Reykjavíkur og
átti síðan áratugum saman heimili að
Bjarnarstíg 5. Þar gegndi hún hús-
móðurstörfum ásamt Áslaugu systur
sinni af frábærum myndarskap. Þær
voru nær jafnaldra og samferða og
mjög samhentar gegnum lífið en Ás-
laug lést á síðasta ári. Foreldrar
þeirra, Sigríður Helgadóttir og
Magnús Þorvarðarson, náðu bæði
háum aldri, komust yfir nírætt,
Magnús lést tæpra 98 ára. Var aðdá-
unarvert hve þær systur önnuðust
þau af miklum kærleika og hve
snyrtilega var að þeim búið. Sömu
umhyggju naut um áratuga skeið
bróðir þeirra, Þorvarður verslunar-
stjóri og síðar bankaritari. Þær syst-
ur voru jafnan útivinnandi með
heimilisstörfunum. Er þó ógetið
þess, sem mestan svip setti á heimili
þeirra, en það var hve mjög var gest-
kvæmt hjá þeim en þarna var ein-
stakt að koma. Frábært og glaðsinna
viðmót þeirra laðaði gesti að og fóru
þar saman frambornar veitingar
með veislusniði og alúðarfullar við-
ræður þeirra sem mótuðust af góðri
greind og víðtækri þekkingu. Þær
systur báru góðan hug til fæðingar-
héraðs síns, sem marka má af því að
þær afhentu Byggðasafni Árnesinga
til eignar og varðveislu merkan ætt-
argrip, útskorinn með handbragði
afa þeirra Þorvarðar Magnússonar
(1836-1904) bónda í Bár. Nú að leið-
arlokum er margra góðra stunda að
minnast og þakka. Það þótti ævin-
lega góður siður að þakka veittar
velgjörðir, það er þessum línum ætl-
að. Eins og flestir, sem ná háum
aldri, mátti Anna reyna það að hinn
fjölmenni vinahópur þynntist ár frá
ári og var meirihluti þeirra farinn af
heiminum á undan henni. Sjálf var
hún að síðustu ein eftir af fjölskyld-
unni. Að lokum lögðu þær systur af
sjálfstætt heimilishald og dvöldu síð-
ustu misserin að Grund við góða að-
hlynningu. Anna gekk um áratuga
skeið með hættulegan sjúkdóm en
lét vitundina um það ekki skerða lífs-
gleði sína. Opin gröf í kirkjugarði er
ekki mikið mannvirki. Þó eru þar
þau tímamót er mest verða. Sá er
kveður skilur þar við vini og ættingja
sem eftir standa á grafarbakkanum.
Þar er einnig endanlegur viðskilnað-
ur við öll þau veraldlegu gæði sem
margir gera að tilgangi lífsins. Anna
Magnúsdóttir safnaði ekki verald-
legum auði en það hefur verið sagt
að við ævilok eigi menn það eitt sem
þeir hafa gefið öðrum. Sé það rétt fór
Anna af heiminum ríkari en margir
þeir sem mikil efni hafa saman dreg-
ið. Með lífi sínu ávann hún sér virð-
ingu og þakklæti. Í ljósi þeirra sann-
inda er hún hér kvödd.
Helgi Ívarsson
Anna Sigríður
Magnúsdóttir
Morgunblaðið birtir minning-
argreinar alla útgáfudagana.
Skil | Greinarnar skal senda í
gegnum vefsíðu Morgunblaðsins:
mbl.is – smella á reitinn Senda efni
til Morgunblaðsins – þá birtist val-
kosturinn Minningargreinar ásamt
frekari upplýsingum.
Skilafrestur | Ef birta á minning-
argrein á útfarardegi verður hún
að berast fyrir hádegi tveimur
virkum dögum fyrr (á föstudegi ef
útför er á mánudegi eða þriðju-
degi).
Minningargreinar