Morgunblaðið - 27.06.2007, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. JÚNÍ 2007 13
ÚR VERINU
ÞAÐ er mat Hagfræðistofnunar HÍ
að til langs tíma litið sé það hag-
kvæmt fyrir þjóðarbúið að draga
verulega úr sókn í þorskstofninn
miðað við núverandi aðstæður. Sú
niðurstaða byggist á mörgum for-
sendum. Engu að síður sé það ljóst
að verði aflaheimildir skornar veru-
lega niður, muni það hafa mjög nei-
kvæðar afleiðingar, sérstaklega fyrir
þær byggðir landsins, sem byggja
afkomu sína á sjávarútvegi, en einn-
ig þjóðarbúið í heild sinni.
Stofnunin kynnti í gær niðurstöð-
ur sínar á rannsóknum á þjóðhags-
legum áhrifum aflareglu. Sjávarút-
vegsráðuneytið fól stofnuninni
þessar rannsóknir fyrir um ári. Afla-
reglan var fyrst tekin upp árið 1995,
en þá var miðað við að ekki yrði veitt
meira en 25% af veiðistofni þorsks ár
hvert. Reyndar hefur veiðin lengst af
verið meiri vegna ýmissa gata í
stjórnkerfi fiskveiða. Reglunni hefur
verið breytt síðan, en Hafrannsókna-
stofnunin telur þetta hlutfall of hátt,
og vill að farið verði mun neðar eða
allt niður í 18%.
Hagfræðistofnun HÍ kemur ekki
með beinar tillögur um hámarksafla
en bendir á afleiðingar ýmissa leiða.
Hún telur að byggja þurfi viðmið-
unarstofn þorsks upp í 900.000 tonn
eða jafnvel yfir milljón tonn til að
hann skili afla yfir 300.000 tonnum á
ári. Því markmiði sé hægt að ná með
því að minnka aflann verulega tíma-
bundið, í svipað hámark og Hafrann-
sóknastofnun leggur til nú eða
130.000 tonn eða jafnvel enn minna.
Það fari svo eftir hámarksafla
hversu lengi taki að ná því markmiði.
Stofnunin reiknar út áhættu af veiði
og telur að verði leyfður árlegur
þorskafli upp á 230.000 tonn, séu lík-
ur á stofnhruni um 100%.
Áhrifin mikil
Áhrifin af svo miklum niðurskurði
eru talin nokkur einkum á þær
byggðir sem byggjast mest á þorsk-
veiðum, en einnig á þjóðarbúið allt.
Áhrifin eru talin verða mest á Vest-
fjörðum, þar sem þorskurinn er
mjög mikilvægur, en jafnframt að
möguleikar til að bregðast við nið-
urskurði þar eru hvað minnstir.
Stofnunin bendir á leiðir til að draga
úr áhrifum minnkandi afla svo sem
almennar aðgerðir í efnahagsmálum,
tímabundna aðstoð við fyrirtæki og
byggðir í vanda, tímabundna lækkun
veiðigjalds, að aukið verði við afla-
heimildir í öðrum fisktegundum og
að opinberum framkvæmdum verði
hnikað til.
Stofnunin leggur áherzlu á að eng-
in tengsl séu milli kvótakerfisins og
verndunar og uppbyggingar þorsk-
stofnsins. Ekki hafi verið sýnt fram á
að kvótakerfið leiði til veiðimynsturs
sem hafi verri áhrif á viðgang stofns-
ins, en ef farnar væru aðrar leiðir við
fiskveiðistjórnun.
Áhrif af niðurskurði
mest á Vestfjörðum
A.<"'&" 
H)&
3)
13-#L+)&
3)

8)J&
3)
1
$+$) D13&L8$" '1 4

 



 $"! , % ! 



H


M
 H   G   GH  H A
$8$" I
6N " 
N#
& $
#
$8$" 



H
H







 











 ! -", !&, (,-


















!

"













"

 

1
$+$) D13&L8$" '1 4
Í HNOTSKURN
»Tímabundin aðstoð viðfyrirtæki og byggðir í
vanda, tímabundin lækkun
veiðigjalds og að aukið verði
við aflaheimildir í öðrum fisk-
tegundum gæti mildað áhrifin.
»Stofnunin leggur áherzluá að engin tengsl séu milli
kvótakerfisins og verndunar
og uppbyggingar þorskstofns-
ins.
»Stofnunin reiknar útáhættu af veiði og telur að
verði leyfður árlegur þorsk-
afli upp á 230.000 tonn, séu
líkur á stofnhruni um 100%.
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
„VIÐ erum að tala um að það er
óskynsamlegt, miðað við þá þekk-
ingu sem við höfum, bæði fiskifræði-
lega og hagfræðilega, að veiða þorsk
á næsta ári í samræmi við gildandi
aflareglu. Það þýðir að veiða megi
178.000 tonn af þorski. Það finnst
okkur of mikið og verulega áhættu-
samt,“ segir Ragnar Árnason, pró-
fessor og stjórnarformaður Hag-
fræðistofnunar Háskóla Íslands.
„Ef við hugsum um það eitt að há-
marka hagnað og arð af fiskveið-
unum, ættum við ekki að veiða neitt,
fyrr en viðmiðunarstofninn hefur
náð ákveðinni stærð. Ef við tökum
tillit til byggðasjónarmiða og þeirra
raunverulegu aðstæðna sem eru fyr-
ir hendi á miðunum, er ekki hægt að
veiða engan þorsk. Ef við ætlum að
veiða annan fisk verðum við líka að
veiða þorsk. Þess vegna er raunhæf
niðurstaða að veiða eins lítið og við
getum mögulega komizt af með.“
Nokkuð örugg leið
„Ef við fylgjum tillögu Hafrann-
sóknastofnunarinnar og veiðum
130.000 tonn á næsta ári, þá er það
nokkuð örugg leið. Líkurnar á hruni
stofnsins eru mjög litlar. Það þýðir
samdrátt í landsframleiðslu upp á
0,5 til 1% á því ári. Þetta þýðir hins
vegar það að við þurfum að bíða
nokkuð lengur eftir góðum þorskafla
en ef við gengjum lengra.
Það má segja að þetta sé fjárfest-
ing til framtíðar. Það að draga úr
þorskaflanum núna, er þjóðhagslega
hagkvæmt. Það er allt sem bendir til
þess. Það eykur auðlegð Íslendinga.
Uppskeran kemur eftir einhvern
tíma. Eftir þrjú til átta ár. Það fer
eftir því hver vöxtur og viðgangur
þorskstofnsins verður. Ávinning-
urinn fellur einhverjum í skaut.
Þjóðinni í heild að sjálfsögðu og síð-
an einhverjum undirhópum í þjóð-
félaginu. Byrðarnar verða bornar af
einhverjum fyrirtækjum í dag og
fólki sem er að vinna í sjávarútveg-
inum, sérstaklega þorskveiðum og
-vinnslu. Við höfum áhyggjur af því í
Hagfræðistofnun og öll þjóðin raun-
ar líka, stjórnmálamenn ekki síður
en aðrir, að þeir sem kunna að njóta
ávaxtanna, verði ekki endilega þeir
sömu og munu bera byrðarnar með-
an verið er að byggja þorskstofninn
upp,“ segir Ragnar Árnason.
Óskynsamlegt að veiða
þorsk í samræmi
við gildandi aflareglu
Morgunblaðið/Eyþór
Fiskveiðar Ragnar Árnason, stjórnarformaður Hagfræðistofnunar HÍ,
Gunnar Haraldsson forstöðumaður og Sveinn Agnarsson fræðimaður
kynntu rannsóknir á þjóðhagslegum áhrifum aflareglu.
JÓHANN Sig-
urjónsson, for-
stjóri Hafrann-
sóknastofnunar,
segir niður-
stöður Hag-
fræðistofnunar
Háskóla Íslands
ekki koma sér á
óvart. Hún sé í
fullu samræmi
við mat Haf-
rannsóknastofnunar. „Okkar til-
lögur ganga út frá því markmiði
að nýta vaxtargetu stofnsins sem
best og það er náttúrlega það sem
Hagfræðistofnun skoðar einnig,
þ.e.a.s. hvernig má nýta auð-
lindina með sem hagkvæmustum
hætti. Þetta er í raun staðfesting
á mikilvægi þess að stofninn sé
nýttur með skynsamlegum hætti í
þeirri stöðu sem hann er í núna,“
segir Jóhann.
Í samræmi
við mat Hafró
Jóhann
Sigurjónsson
EINAR K. Guð-
finnsson sjáv-
arútvegs-
ráðherra segir
skýrslu Hag-
fræðistofnunar
Háskóla Íslands
gefa mjög at-
hyglisverða
mynd af stöðu
sjávarútvegsins.
Hann segir það
gefa augaleið að samdráttur verði
í þorskveiðum.
„Skýrslan dregur fyrst og
fremst fram hagfræðilegt mik-
ilvægi þess að ná upp stærð
þorskstofnsins. Það er auðvitað
önnur hlið en sú sem Hafrann-
sóknastofnun dró fram í sínu
mati.“ Hann segir það ekki síður
mikilvægt sem fram komi í skýrsl-
unni að ákveðin svæði muni finna
meira fyrir samdrætti í veiðum en
önnur. „Áhrifin eru mjög mismun-
andi. Auðvitað eru áhrifin almennt
mikil á þjóðarbúið. Hins vegar
kemur það glögglega fram að hin
neikvæðu áhrif af samdrætti
aflans munu dreifast mjög mis-
jafnt á herðar íbúa landsins. Það
er ekki einu sinni þannig að við
getum talað um að þetta sé áfall
fyrir sjávarbyggðirnar almennt.
Áhrifin eru líka mismunandi eftir
því hversu háðar byggðirnar eru
þorskveiðum sérstaklega.“
Einar segir ríkisvaldið verða að
bregðast við þeim vanda sem muni
skapast í þeim byggðum þar sem
þorskveiðarnar eru hvað mikilvæg-
astar. „Því auðvitað blasir það við
mönnum að það verður samdráttur
í þorskveiðum á næsta fisk-
veiðiári.“
Sjávarútvegsráðherra segir þess
ekki langt að bíða að gefið verði út
hve mikið verði heimilað að veiða
af þorski á næsta fiskveiðiári.
Hann treysti sér hins vegar ekki
til að nefna neinar dagsetningar.
Verðum
að aðstoða
byggðir
Einar K.
Guðfinnsson
Við erum leiðandi í
framleiðslu stjórn- og
gæslubúnaðar fyrir kæli-
og frystikerfi
Skútuvogi 6 • 104 Reykjavík • Sími 510 4100 • www.danfoss.isDanfoss hf