Morgunblaðið - 18.08.2007, Page 28

28 LAUGARDAGUR 18. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
BIÐLISTAR Á BUGL
Það er gott framtak hjá GuðlaugiÞór Þórðarsyni heilbrigðis-ráðherra að ráðast til atlögu
við þau vandamál, sem við hefur verið
að etja á Barna- og unglingageðdeild
Landspítalans. Á blaðamannafundi í
fyrradag skýrði heilbrigðisráðherra
frá því, að á næstu 18 mánuðum verði
150 milljónum króna varið til útrým-
ingar á biðlistum og til uppbyggingar
á starfsemi BUGL.
Það á auðvitað eftir að koma í ljós,
hversu langt þessir fjármunir ná til
þess að ná settum markmiðum en
þetta er alla vega góð byrjun.
Málefni Barna- og unglingageð-
deildarinnar hafa of lengi verið í ein-
hvers konar skipulagslegri sjálfheldu
innan Landspítalans. Uppi eru mis-
munandi skoðanir á því, hvort deildin
eigi að vera algerleg sjálfstæð eining
eða hluti af geðsviði Landspítalans.
Þeir sem mæla með því, að BUGL
verði sjálfstæð starfseining benda á,
að meðferð á geðröskun barna og
unglinga sé gjörólík meðferð á geð-
rænum vandamálum fullorðins fólks.
Þeir hafa sterk rök fyrir sínum sjón-
armiðum.
Guðlaugur Þór hefur ekki skorið á
þann hnút, sem þarna er til staðar en
hann hefur sýnt í verki vilja til að
taka á vandamálum BUGL og það er
fagnaðarefni.
Ráðherrann sagði m.a. á umrædd-
um blaðamannafundi:
„Góð líðan er grunnur að lífsham-
ingju og við eigum að auka líkur þess
að íslenzk börn búi við aðstæður, sem
stuðla að góðri líðan. Að sama skapi
verðum við að tryggja að þau börn,
sem eiga við vanda að stríða, njóti
beztu þjónustu, sem í boði er og það
er trú mín, að þessi áætlun muni
verða til þess.“
Það er nokkuð ljóst, að samfélög
nútímans leggja þyngri byrðar á
börn og unglinga en oft áður. Þrátt
fyrir víðtækar rannsóknir hefur ekki
verið skýrt til fullnustu hvaða þættir
það eru í umhverfi okkar, sem leggj-
ast á eitt um að valda börnum og ung-
lingum tilfinningalegri vanlíðan. Við
vitum það eitt, að veruleg aukning er
á sumum sjúkdómum, sem herja á
börn og unglinga. Morgunblaðið
fjallaði fyrir skömmu ítarlega um
einhverfu en einhverfum börnum
fjölgar með ótrúlegum hraða t.d. í
Bandaríkjunum. Það er áleitin spurn-
ing, hvort við verðum að endurskoða
stefnu okkar í sambandi við menntun
barna með sérþarfir og hvort sér-
skólar eigi að koma þar meira við
sögu. Þeir sérfræðingar eru til, sem
segja, að vera einhverfra barna í al-
mennum skólum hafi nákvæmlega
enga þýðingu.
Með sama hætti og einhverfum
börnum fjölgar er aukning á geðrösk-
unum hjá börnum og unglingum. Nú
eru jafnvel dæmi um að geðhvarfa-
sýki verði vart í börnum, sem er
óhugnanlegt og sorglegt.
Með því að beina athygli sinni og
kröftum að geðröskunum barna og
unglinga er heilbrigðisráðherra að
forgangsraða rétt.
RÚSSAR Á FLUGI
Það er engin ástæða til að komast íuppnám, þótt rússneskar her-
flugvélar sjáist meira á ferð en áður.
Aðstæður nú eru svo gjörólíkar þeim,
sem ríktu á árum kalda stríðsins að
þar er engu saman að jafna.
Þá voru Sovétríkin eitt af öflugustu
stórveldum heims, með mikinn her-
afla og sóttu fram á mörgum sviðum.
Þá voru aðrar þjóðir í hættu staddar
vegna yfirgangs Sovétríkjanna og
óþarfi að rekja þá sögu.
Sovétríkin splundruðust og til urðu
nokkur sjálfstæð ríki, sem sum hver
eru nú í nánu samstarfi við aðildar-
ríki Atlantshafsbandalagsins og jafn-
vel orðin aðilar að bandalaginu.
Rússland, sem var stærsta lýðveld-
ið innan Sovétríkjanna, er miðlungs-
veldi á borð við gömlu evrópsku stór-
veldin. Rússland hefur eflzt
efnahagslega á síðustu árum, ekki
sízt vegna hás olíuverðs en Rússland
er ekki ríki, sem hefur efnahagslegan
styrk til þess að leggja út í stríð við
nágranna sína eða aðra.
Á undanförnum misserum hefur
Pútín notað aukinn fjárhagslegan
styrk Rússlands til þess að minna á
sig og að Rússar vilji að eftir þeim
verði tekið og á þá hlustað og ekkert
við því að segja. Stjórnvöld í Wash-
ington eiga að hlusta á Rússa og
raunar marga fleiri en það er engin
ástæða til að ætla, að okkur eða öðr-
um í okkar heimshluta stafi hætta af
Rússum eða hernaðarlegum umsvif-
um þeirra. Það er liðin tíð.
Bandaríkjamenn og Atlantshafs-
bandalagið eru þeirrar skoðunar, að
við séum hvergi í hættu staddir, Ís-
lendingar. Við kunnum að líta öðrum
augum á þá stöðu enda sjáum við að
hryðjuverkamenn láta til sín taka
hvar sem er og hvenær sem er, en það
er önnur saga.
Þótt okkur geti líkað misjafnlega
við ýmislegt af því, sem er að gerast í
Rússlandi í forsetatíð Pútíns er engin
ástæða til að halda að tímar kalda
stríðsins séu komnir aftur. Svo er
ekki.
Við eigum þvert á móti að rækta
samskipti okkar við Rússland, bæði
viðskiptalega og í menningarlegum
efnum. Rússar eru merk þjóð, sem
eiga sér merkilega sögu.
Við þurfum að hafa aðstöðu til þess
að fylgjast með því, sem þeir eru að
gera í námunda við Ísland en það er
augljóst að fortíðin er ekki að sækja
okkur heim í þeim efnum.
Bandaríkjamenn eru farnir. Við
höfum leitazt við að tryggja öryggi
okkar með samningum við aðrar ná-
grannaþjóðir okkar og það hefur tek-
izt býsna vel.
Nú skiptir hins vegar meiru að við
áttum okkur á því, hvert við viljum
stefna í grundvallaratriðum í utan-
ríkismálum, hvert hlutverk okkar
innan Atlantshafsbandalagsins á að
verða og hverjar áherzlur okkar
verða í utanríkismálum að öðru leyti.
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Hjálmar Stefán Brynjólfsson
hsb@mbl.is
TÓNNINN á ráðstefnu um geðheilbrigðis-
þjónustu barna í dreifbýli sem haldin var á
Akureyri í gær, var ólíkt jákvæðari en við var
að búast. Í erindum fyrirlesaranna og í um-
ræðum sem sköpuðust eftir þau mátti heyra
að ráðstefnugestir voru ánægðir með þau tíð-
indi sem bárust frá Guðlaugi Þór Þórðarsyni
heilbrigðisráðherra að þjónusta Barna- og
unglingageðdeildar Landspítalans verði efld
með 150 milljóna króna framlagi. Orðið
„eyrnakonfekt,“ var notað í einu erindanna,
til að lýsa þessum tíðindum.
Guðlaugur Þór setti ráðstefnuna í gær og
sagði geðheilbrigðisþjónustuna fyrst og
fremst byggjast á samvinnu: „Ólíkir aðilar
verða að vinna saman til að árangur náist;
skólayfirvöld, félagsmálayfirvöld og heil-
brigðisyfirvöld á hverjum stað, til að auka
upplýsingaflæði.“ Guðlaugur segir jafnframt
að flest það sem komi fram í því átaki sem
heilbrigðisráðuneytið er að ráðast í um þessar
mundir, muni nýtast á landsbyggðinni. Til að
mynda verði aðgengi barna og unglinga að
sjálfstætt starfandi sérfræðingum aukið, for-
varnir auknar, biðlistum á BUGL náð niður
og ferðum starfsmanna hjá BUGL út á land
fjölgað.
„Eldveggir rifnir niður“
Aðspurður út í þá gagnrýni sem hefur kom-
ið fram í fjölmiðlum varðandi þá upphæð sem
nú verður notuð til að efla BUGL, sagði Guð-
laugur að á bakvið hana lægi vönduð aðgerða-
áætlun, og að upphæðin hefði ekki verið
snemm
sögn H
„Það
starf s
segir H
lögð á
skólab
sértæk
um bæ
nefnas
fyrir fo
barna e
hafa m
ferskir
meðal
isþjónu
ir, og á
vantra
Á rá
ákveðin út í bláinn heldur í samráði við starfs-
menn stofnunarinnar.
Landspítali – háskólasjúkrahús, Fjórð-
ungssjúkrahúsið á Akureyri, Miðstöð heilsu-
verndar barna, Akureyrarbær/skólaskrif-
stofa, Barnaverndarstofa og ASEBA á
Íslandi voru þær stofnanir sem komu að ráð-
stefnunni en undirbúningshóp ráðstefnunnar
skipuðu Helga Hannesdóttir fyrir Landlækn-
isembættið, Kristján Már Magnússon fyrir
Reyni – ráðgjafarstofu, Halldór Sig. Guð-
mundsson fyrir Rannsóknarsetur í barna- og
fjölskylduvernd og Soffía Gísladóttir fyrir Sí-
menntunarmiðstöð Eyjafjarðar.
Fram kom á ráðstefnunni að enn eigi eftir
að bæta samvinnu á milli ólíkra heilbrigðis-
stofnana víðs vegar um landið og innan sumra
sveitarfélaga. Einnig eiga ólíkar starfsstéttir
innan heilbrigðisgeirans nokkuð í land með að
auka á milli sín upplýsingaflæði og rífa niður
„eldveggi“ sem segja má að enn rísi milli
sumra stétta.
Ferskir vindar í Reykjanesbæ
Helga Hannesdóttir var ein þeirra sem átti
veg og vanda að skipulagningu ráðstefnunn-
ar. Hún sagði að eitt af því sem hefði komið
sér á óvart á ráðstefnunni væri hve þjónustu-
stig innan heilbrigðisgeirans væru misjafn-
lega skilgreind. Yfirleitt væru menn sammála
um hvaða stofnanir væru á 1. þjónustustigi,
sem veita grunnþjónustu í heilsugæslu, og
einnig hverjar væru á 3. stigi, sem væru sér-
hæfðar stofnanir. Hins vegar væri 2. stigið á
gráu svæði, og misjafnt hvernig menn skil-
greindu hvaða stofnanir tilheyrðu því stigi. Á
ráðstefnunni var einnig mikil áhersla lögð á
Skeggrætt Helga Hannesdóttir, barna- og unglingageðlæknir, Sólveig Ásgrímsdóttir, forstöðumaður
ursson heilsugæslulæknir, Matthías Halldórsson landlæknir og Guðrún Bryndís Guðmundsdóttir, yfirlæ
Áhersla lögð á m
Í HN
»l
unn
Resc
Á rá
að b
og e
mill
»Rv
esdó
en e
verð
GUNNAR Gíslason fræðslustjóri skóladeildar Akureyr-
arbæjar gerði grein fyrir nýtilkominni þjónustu sem bærinn
hefur unnið að frá árinu 2005. Hún er ætluð langveikum
börnum með alvarlegar geð- og þroskaraskanir og fjöl-
skyldum þeirra. Þjónustan er veitt á sérstakri deild, sem ber
heitið Skjöldur, og er innan Hlíðarskóla, sem er sérskóli fyr-
ir börn með aðlögunarvanda.
Skjöldur er staðsettur rétt utan Akureyrar í Skjaldarvík.
Þar er lögð áhersla á þverfaglega vinnu, bæði gegnum stétt-
ir og stofnanir, með því að samþætta nauðsynlega þjónustu.
Ljóst þótti að grunnskólarnir á Akureyri hefðu ekki bol-
magn til að skapa umræddum nemendum þroskavænleg
skilyrði að óbreyttu, og því var ráðist í að veita þeim sér-
stakt úrræði. Eftirfarandi upplýsingar um úrræðið komu
fram í erindi Gunnars:
„Úrræðið miðast við þarfir nemenda með alvarlegustu
frávikin í hegðun og því er gert ráð fyrir fáum nemendum í
einu eða að hámarki fimm. Þverfaglegt teymi hefur umsjón
með högum, kennslu og meðferð hvers nemanda. Í teyminu
eru foreldrar eða forráðamenn nemandans, fjölskylduráð-
gjafi Hlíðarskóla, kennari, þroska- eða iðjuþjálfi, sérfræð-
ingar frá Fjölskyldudeild og Barna- og unglingageðdeild
FSA. Einnig geta komið til aðrir sérfræðingar sem tengjast
nemandanum. Nýti nemandinn stoðþjónustu, semsagt
skammtímavistun eða búi á barnasambýli, þá kemur starfs-
maður þaðan inn í teymið. Teymisstjóri er ákveðinn í hverju
máli fyrir sig.
Dvöl nemenda í Sk
og getu hvers og ein
vistin orðið mislöng.
sinn sérstaka umsjón
kennir honum mest
hann og hans mál á a
teymi um hvern nem
teyminu leiðir. Umsj
reglulega í foreldrav
Í anda atferlismót
lagsleg umbun notað
ásamt því að byggt e
samlegt samband milli starfsmanna og
Umhverfismeðferð er einn af hornst
Útivist, hestamennska, dýraumhirða, n
skógrækt eru fyrirferðarmikill hluti sk
Umrædd atriði ásamt öflugu og nánu
og foreldraráðgjöf er kjarninn í starfi
Kostnaðarfrekt úrræði
Gunnar segir reynsluna af Skildi hinga
Hann nefnir sérstaklega að í einu tilvik
framfarir orðið hjá nemanda innan dei
Hins vegar kemur líklega engum á ó
verkefni eins og Skjöldur krefst mikils
lýsingum frá Gunnari er rekstrarkostn
þessu ári áætlaður ríflega 20 milljónir
Skjöldur – fyrir langve
Gunnar Gíslason
fræðslustjóri