Morgunblaðið - 20.09.2007, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Í heiminum eru töluð sjö þúsundtungumál. Eitt þeirra er íslenska.
Helmingur þeirra er talinn í útrým-
ingarhættu og gæti horfið á þessari
öld. Í fyrradag kynntu fræðimenn
nýja rannsókn um tungumálin sem
eru að hverfa. Fyrir nokkrum
þeirra er svo komið að aðeins örfáir
menn kunna þau.
Talið er að aðeins
einn maður kunni
tungumálið am-
urdag, sem talað
er í Ástralíu. Þeg-
ar hann fellur frá
verður tungu-
málið aðeins
varðveitt á upp-
tökum. Í Ástralíu
er talað 231 tungumál og munu þau
flest vera í útrýmingarhættu.
   
Fræðimennirnir, sem kynnturannsókn sína í fyrradag, hafa
unnið að því að skrásetja mál í út-
rýmingarhættu, átta sig á málfræði
þeirra og búa til orðalista. Mörg
þessara tungumál eru ekki til á bók-
um og engin hefð fyrir því að skrifa
þau. Þegar þau hverfa er sá menn-
ingarheimur, sem þau endurspegl-
uðu, horfinn. Ekki vantar skriflegan
grunn fyrir íslensku, en hins vegar
mætti auðveldlega færa að því rök
að hún hefði horfið án hans. Nú hef-
ur hins vegar kviknað umræða um
það hvort íslenskan sé í hættu vegna
ágangs enskunnar í kjölfar ummæla
Sigurjóns Þ. Árnasonar, banka-
stjóra Landsbankans, um að það
kynni að reynast óhjákvæmilegt að
íslensk fjármálafyrirtæki tækju upp
ensku í höfuðstöðvum sínum á Ís-
landi.
   
K. David Harrison málvísinda-maður kynnti rannsóknina á
tungumálum í útrýmingarhættu.
Hann sagði að helstu tungumál jarð-
ar væru 83 og 80% mannkyns töluðu
þessi tungumál. Flest hinna tungu-
málanna væru í útrýmingarhættu
og hyrfu þau hraðar en fuglar,
spendýr, fiskar og plöntur. Íslenska
er tæpast meðal tungumálanna 83,
sem fræðimennirnir nefna. Er hún í
hópnum sem er í útrýmingarhættu?
STAKSTEINAR
Íslensk orðabók.
Tungumál sem hverfa
 

 

 












!
"

#$



%&'
(

)




 










 











*(! 
+ ,-
.

&
/
0
  

+
-

 





 



















 
12
 

 1
3


42-2
 *
-

5

1
%
6!(78
9 4
$

(








  






  












:

*$;<  

 



 




    
! " 

*!
$$; *!
! "# 
! # 
$
%#&%
=2

=! =2

=! =2

$#" '()*+%, 
<$ -





  
 
*

#
 
  


$
 

  
# 


%  # & /




' 
(##  
 

 

)

(* % 


   $  % =7

+
%

,
 


$
 

# )

- 
 $ 



  . )(/0 -.
%//
 %#0 %
+%'(
3'45 >4
>*=5? @A
*B./A=5? @A
,5C0B ).A
1 2
2
1
1
1
1 1
1 1
  1
1
1
1 1 1 1
1  2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2






 



BUSAVÍGSLA fór fram í Menntaskólanum á Akureyri í
gær þar sem nýnemar voru vígðir inn í skólann af 4.
bekkingum en skólinn var settur á sunnudaginn. Bus-
arnir fengu að reyna ýmislegt í gær en allt fór þó vel
fram. Athöfninni lauk með því að busarnir voru látnir
skríða inn í fjárrétt sem útbúin hafði verið á skólalóð-
inni. Öllum var skipað að jarma hástöfum, sem þeir og
gerðu. Síðan var dregið í dilka.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Þeir ráku féð í réttirnar…
Við bjóðum upp á stórkostlega skíðaferð um áramótin til bæjarins
Engelberg í Sviss. Svæðið er snjóöruggt, enda hægt að skíða á
fjölbreyttu svæði Titlis jökulsins. Brekkurnar eru 82 km og við allra
hæfi. Fjallasýnin er ólýsanleg og margir möguleikar á ýmiss konar
afþreyingu. Meðal annars sem við prófum er skemmtileg sleðaferð
og dagskrá á vegum skíðakennaranna er einnig í boði. Að upplifa
áramótin í öðru landi er frábær skemmtun auk þess að njóta
útiverunnar og renna sér á skíðum. Hér er engu til sparað og
hreinlega allt innifalið í þessari ferð!
Fararstjóri: Marianne Eiríksson
Verð á mann í tvíbýli: 204.500 kr.
28. desember 2007 - 6. janúar 2008
Sp
ör
-
Ra
gn
he
ið
ur
In
gu
nn
Ág
ús
ts
dó
tti
r
s: 570 2790www.baendaferdir.is
A L L I R G E T A B Ó K A Ð S I G Í B Æ N D A F E R Ð I R
Engelberg
SVIGSKÍÐAFERÐ
Áramótaferð til
VEÐUR
FRÉTTIR
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnar-
greinum Morgunblaðsins á slóðinni
http://morgunbladid.blog.is/
Snorri Bergz | 19. september
Fer Britney í
leikbann?
Jæja, ef löggumönnum
og lyfjatindátum
þeirra tekst að sanna
lyfjaneyslu á Britney
litlu Spears verður hún
vísast dæmd í leikbann
– fær kannski ekki
leika við börnin sín í ákveðinn tíma.
En – hún getur auðvitað prófað –
eins og flestir aðrir sem falla á lyfja-
prófi – að segjast hafa tekið inn
fæðubótarefni.
Meira: hvala.blog.is
Elfar Logi Hannesson | 19. september
Kómedíuleikhúsinu
vel tekið
Það er óhætt að segja
að Kómedíuleikhúsinu
hafi verið vel tekið í
upphafi leikferðar um
landið. Næstu tvær
vikurnar verður leik-
húsið á ferðinni um
Norður- og Austurland með leikina
Dimmalimm og Gísla Súrsson. Dim-
malimm hóf leikinn á mánudag í
Grunnskóla Siglufjarðar þar var
sannkölluð ævintýrastemning...
Meira: komediuleikhusid.blog.is
Soffía F. Rafnsdóttir | 19. september
Stígvél
Vissuð þið að þegar
maður er 1,50 á hæð er
mjög erfitt að fá á sig
svona flott pæjustíg-
vél? Í fyrsta lagi þá
passa þau ekki yfir
kálfana. Ég er reyndar
með þá kenningu að það sé vegna
þess að þau séu hönnuð fyrir fólk
sem er með kálfana aðeins hærra
uppi en þeir sem eru með stutta
leggi. Í öðru lagi eru þau svo há að
þau ná alla leið upp í hnésbætur ef
maður nær að renna þeim upp …
Meira: soffiafransiska.blog.is
Andrés Magnússon | 18. september
Meira um
minningargreinar
Fyrir hálfu ári, upp
á dag, skrifaði ég at-
hugasemd hér á blogg-
inn um það hvernig
Morgunblaðið væri í
heljargreipum minn-
ingargreina, þær tækju of mikið
rými, klyfu blaðið í herðar niður og
hindruðu eðlilegar breytingar á því.
Ég gerði mér vitaskuld grein fyrir
því, að þær væru hluti af því, sem
gerði Morgunblaðið að Mogganum
okkar, og hluti af því, sem gerir Ís-
land að Íslandi. En samt taldi ég að
þessu þyrfti að breyta með ein-
hverjum hætti og nefndi sitthvað um
það, sem gera mætti til þess.
Viðtökur lesenda minna við þess-
um hugmyndum voru almennt vin-
samlegar, þó einhverjir hefðu
áhyggjur af því að blaðið færi að
stunda mannjöfnuð með þessum
hætti, að draga hina horfnu í dilka
merkismanna og annarra. Ég benti
hins vegar á, að þó við vildum allt til
vinna til þess að fólk væri jafnrétt-
hátt í lífinu, mætti vel viðurkenna
það, að fólk hefði misjafnlega unnið
úr sjálfu sér og tækifærum lífsins og
að slík uppgjör væru fullkomlega við
hæfi að leiðarlokum. Engin ástæða
væri til þess að reyna að jafna um
menn, einmitt þegar stóri jafn-
aðarmaðurinn, sláttumaðurinn
slyngi, væri nýbúinn að gera þá hníf-
jafna. Nú sýnist mér að Morg-
unblaðið sé að feta einhverja braut í
líkingu við þá, sem ég nefndi. Upp á
síðkastið hefur blaðið fengið ýmsa
vel ritfæra menn eða eigin blaða-
menn til þess að skrifa minning-
argreinar um valda menn á miðopnu
blaðsins, en meiri heiður getur
Morgunblaðið ekki sýnt mönnum.
Og það eru ekki aðeins menningar-
páfar, stjórnmálamenn eða aðrir
fínimenn, sem hljóta þann sess; í
gær skrifaði Sigmundur Ó. Stein-
arsson fallega og persónulega grein,
sem samt átti erindi við lesendur
alla, um Ásgeir Elíasson, fótbolta-
þjálfara, sem varð bráðkvaddur í lið-
inni viku. Nú vona ég aðeins að blað-
ið haldi áfram á þessari leið, birti
áfram dánarauglýsingar og ævi-
ágrip, líkt og birt eru nú þegar í upp-
hafi minningargreina, en taki af-
ganginn inn á Netið með loforði um
að þar verði ævarandi bautasteinn.
Meira: andres.blog.is
BLOG.IS