Morgunblaðið - 14.10.2007, Side 20

20 SUNNUDAGUR 14. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
S
umir vilja meina að mannskepnan sé þeg-
ar farin að súpa seyðið af athöfnum sín-
um sem sjá megi á náttúruhamförum
sem hafa dunið yfir á undanförnum árum.
Það dæmi sem er sennilega oftast nefnt er felli-
bylurinn Katrín sem kostaði 1.300 lífið í borginni
New Orleans í Bandaríkjunum síðsumars 2005. Í
Evrópu létu 22.000-35.000 manns lífið af völd-
um hitabylgju sem geisaði sumarið 2003.
Og árið 2007?
Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur benti á
það á bloggsíðu sinni í sumar að 2007 væri ár
veðuröfganna. Samkvæmt WMO sem er veður-
fræðistofnun SÞ var hiti á jörðinni í janúar og apr-
íl sá hæsti sem mælst hefur frá upphafi. Þá
kostuðu flóð í Indlandi, Pakistan, Nepal og
Bangladesh fjölda manns lífið auk þess sem
milljónir þurftu að yfirgefa heimili sín. Í fyrsta
sinn myndaðist hitabeltisstormur yfir Arabíska
hafinu, stórar sjávarbylgjur gengu á land á 68 eyj-
um Maldaví-eyjaklasans í Kyrrahafinu í maí með
tilheyrandi eignatjóni, Nílarfljót flæddi yfir bakka
sína vegna þess að sumarrigningar hófust fyrr í
Súdan en venjulega. Flóð vegna rigninga í Wales
og á Englandi rötuðu í heimsfréttirnar, methiti var
í Danmörku og Norður-Þýskalandi í apríl og hita-
met féllu í Rússlandi í maí, mannskæð hitabylgja
reið yfir lönd á Balkanskaga í júlí og mældist hit-
inn þar hæstur 45°C. Í Suður-Ameríku var sér-
lega kaldur vetur þar sem frostið fór niður í 22
stig í Argentínu og í Suður-Afríku snjóaði í lok júní
í fyrsta sinn frá árinu 1981.
Hér heima er skemmst að minnast óvenjumik-
illa hlýinda og þurrka á suðvesturhorninu seinni
hluta júní og í júlí en seint í apríl var óvenjumikill
hiti norðan- og austanlands.
Alltaf nærstæðari skýringar
Halldór Björnsson veðurfarsfræðingur segir þó
erfitt að tengja slíkar veðursveiflur auknum gróð-
urhúsaáhrifum. „Ef þú spyrð veðurfræðing þá
mun hann svara því til að svokölluð hæðarblokk
hafi valdið veðrinu í sumar og slíkt hefur gerst áð-
ur. T.d. var hæðarblokk yfir Norðursjónum sum-
arið 1991 og þá var frábært sumar á Íslandi líkt
og í nágrannalöndunum. Það er ekki hægt að
benda á ákveðið veðurlag og segja að það hafi
orsakast vegna gróðurhúsaáhrifanna því menn
koma alltaf til með að rekja sig að nærstæðari
skýringum. Gróðurhúsaáhrif og loftslagsbreyt-
ingar birtast fyrst og fremst í langtímatölfræði
enda valda þær fyrst og fremst kerfislægum
breytingum en koma illa fram í einstökum veðr-
um.“ 
Flóð á Indlandi – methiti í Danmörku
Reuters
Náttúruhamfarir Flóð, hungursneyðir, þurrkar og aftakaveður er meðal þess sem óttast er að muni færast í aukana með hækkandi hitastigi á móður jörð.
Sérfræðingar segja þó erfitt að rekja einstaka veður til gróðurhúsaáhrifa enda birtist loftslagsbreytingarnar fyrst og fremst í langtímatölfræði.
Samkvæmt
WMO var hiti á
jörðinni í janúar
og apríl sá hæsti
sem mælst hef-
ur frá upphafi.
Dýralíf Ísbirnir eiga í vök að verjast á nokkrum
stöðum vegna bráðnunar íss í umhverfi þeirra.
Hitabylgja Hitamet féllu m.a. í Danmörku,
Þýskalandi og Rússlandi í ár.
Fellibylur Tjón varð verulegt þegar fellibylurinn Rita gekk
yfir í Louisiana í Bandaríkjunum fyrir tveimur árum.
sé lífsnauðsynlegt en á móti kemur
að það getur ekki valdið frekari
skaða. Það er tiltölulega einfalt að
vera vistvænn og fórnin er að mínu
viti óveruleg. Þess vegna geri ég
þetta í þeirri von að það hafi áhrif.
Og ef það hefur engin áhrif, skiptir
það ekki máli. En svo lengi sem
möguleikinn er fyrir hendi ættum
við að taka höndum saman og reyna
að draga úr mengun í heiminum.“
„Jú, kannski, en ég myndi ekki
einu sinni vita hvar ég ætti að
byrja!“
„Við snerum okkur til Land-
verndar. Það er heilmikill fróðleikur
á heimasíðu hennar og svo er hægt
að fara á námskeið undir yfirskrift-
inni „Vistvernd í verki“. Við gerðum
það.“
„Hvernig námskeið er það?“
„Við vorum í hópi með fjórum
öðrum hjónum. Það var þjálfaður
leiðbeinandi með okkur á fyrsta og
síðasta fundinum en þess á milli var
þetta í okkar höndum. Við skiptum
með okkur verkum og hittumst að
mig minnir sjö sinnum á tólf vikna
tímabili. Þetta var mjög lærdóms-
ríkt. Allir þátttakendur fengu hand-
bók og vinnubók þar sem finna má
góð ráð og skráðu árangur starfsins.
Í bókinni eru tekin fyrir fimm við-
fangsefni; sorp, orka, samgöngur,
innkaup og vatn. Fundirnir voru
notaðir til að fara yfir ýmis atriði í
rekstri heimilisins og til að finna
leiðir til úrbóta. Hver fundur var
helgaður einu viðfangsefni og stóð
aldrei lengur en tvo klukkutíma.“
Lífræn ræktun á Suðurlandi
„Og hvernig tókst til?“
„Vel hjá flestum. Að vísu gengu
tvenn hjón úr skaftinu þegar leið á
verkefnið.“
„Gáfust þau upp?“
„Annað parið missti áhugann en
hitt fór eiginlega í hina áttina.
Keypti sér býli á Suðurlandi og hóf
lífræna ræktun. Ætli það séu ekki
hinar öfgarnar,“ segir séra Seamus
hlæjandi. „Við óskuðum þeim bara
góðs gengis.“
Á leiðinni heim eftir boltann kem-
ur Loftur við á myndbandaleigu og
leigir kvikmynd Als Gores og félaga,
An Inconvenient Truth, og hina
myndina með mótrökunum, The
Great Global Warming Swindle.
Hann gerir ekki ráð fyrir að söðla
um í náinni framtíð og hefja lífræna
ræktun á Suðurlandi en útilokar nú
ekki þann möguleika að skrá sig á
námskeið og læra meira um lofts-
lagsbreytingar af mannavöldum.
Hverju hefur hann svo sem að tapa?
Þegar okkar maður nemur staðar
fyrir utan hús sitt í Grafarvoginum
spyr hann ásjónu sína í bak-
sýnisspeglinum: „Hvað ert þú að
hugsa?“ 
Út í loftið