Morgunblaðið - 14.10.2007, Side 60

60 SUNNUDAGUR 14. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN


  



   
    
  
 
  
!" # 
! 
 
!$% &
' ()*
+()(
!"#$ %&' & (&& )& & *#$# + &"##' ,, (-#  
".)-  ./&( )& " )"&#  $0 + * & " "# "  ./&( )& , */& 
12 *+& #3 - %0 45 !/"# 3 + "# "  6 786 # )9 "&  +#
*:  ;;<
=
 > ? ,5 ?< @A B C?C;0 *:     A;<;< ?  
 >D ACEF<

<BG0 - ? ;:BB  B=
F< B
AH;
BB0 *D<;; ;F  ;B< D

 ? ;:
?  

B<< ? :   0 *: < B<;
 ; <; < CF<
 H<<  E: C 74 C
?;
B=F< C ;:?I ? D D ;: ( ; < ? @A 4 ?< C ? < C ?0 *:  B<B<< B??< AC
;A BB
D FB< C
  ?
 A ;B< C<<
 ; ? ;:BB B0B 
;;' *
<' '  ;;A BB

@B0 J?B A>@
 D E  D C
 BFBB
?C >C A
=;A;;' B :;
' BF' ;;
> = B< ?C C;
B< D 74 ?D A ;F
 AC BF 0 *"&#K "   B< 

 ? ;A BB D ? 75 ?D
>C
E@
< <; B<  C > =
0 450    D ? 4 ?D
E;B 
;GB
B;<  C B< I:0
<   
 < B
*I

0 AB<
B;

: L?M0 Sími 575 8500 - Fax 575 8505
Síðumúla 11 • 2. hæð • 108 Reykjavík
Pálmi Almarsson og Sverrir Kristjánsson, lögg. fasteignasalar
HÁTÚN 11 Í REYKJAVÍK
OPIÐ HÚS Í DAG FRÁ KL. 13:30-14:30
Í einkasölu 194,9 fm einbýlishús sem er kjallari, hæð og ris ásamt 26 fm bíl-
skúr eða samtals 220,9 fm á þessum vinsæla stað í austurbæ Reykjavíkur.
Íbúðin skiptist m.a. í þrjár setustofur, borðstofu, eldhús, 5 svefnherbergi, tvö
flísalögð baðherb., þvottaherb. o.fl. Þrennar svalir. Áhv. 10,2 millj. frá Íbúða-
lánasjóði. Verð 49,8 millj.
Sölumenn Fasteignamiðlunar taka á móti gestum frá kl. 13:30-14:30.
ALÞJÓÐLEGI staðladagurinn
er í dag, 14. október. Þema dags-
ins að þessu sinni er „Staðlar og
fólk: Leggja sitt til samfélagsins“.
Af því tilefni er við hæfi að vekja
athygli á því að það er hægt að
staðla ansi margt, líka fyrirbæri
sem fólk tengir ekki
við staðla við fyrstu
umhugsun, og segja
frá tveim stöðlum
sem eiga að stuðla að
bættu samfélagi.
Kynjastaðall
Á Nýja-Sjálandi er
til staðall um kyn-
hlutlaust starfsmat. Í
honum er því lýst að
hverju þarf að hyggja
þegar störf eru metin
og raðað í flokka.
Þannig er leitast við
að tryggja að eig-
inleikar svokallaðra kvennastarfa
séu ekki lægra metnir en aðrir. Í
staðlinum er sérstaklega bent á
tilhneiginguna til að líta svo á að
hæfni til að sinna störfum sem
líkjast ólaunuðum heimilisstörfum
(t.d. umönnun aldraðra, barna-
gæsla, þrif og þvottar) sé nátt-
úrleg eða meðfædd og því minna
virði en hæfni til að t.d. grafa
skurð, vinna á lager eða mála hús.
Fyrirtæki sem fer eftir staðlinum
tryggir að störf í fyrirtækinu eru
metin á kynhlutlausan hátt, sem
aftur leiðir til þess að kynbundinn
launamunur ætti að verða úr sög-
unni.
Þessi staðall, sem gefinn var út
í desember 2006, hefur mælst afar
vel fyrir á Nýja-Sjálandi, og
a.m.k. tvö önnur lönd – Spánn og
Suður-Afríka – ætla að taka hann
upp, með nauðsynlegum breyt-
ingum. Hér á Íslandi hafa einnig
nokkrir aðilar sýnt honum áhuga.
Alþjóðlegur staðall
um samfélagsábyrgð
Annað dæmi er alþjóðlegur
staðall, sem verið er að vinna að,
um samfélagslega ábyrgð fyr-
irtækja. Vinna við
hann hófst árið 2005
og er áætlað að stað-
allinn – ISO 26000 –
komi út síðla árs
2009. Fulltrúar á veg-
um staðlastofnana 77
landa taka þátt í gerð
hans, og að auki
fulltrúar 37 fjöl-
þjóðlegra og al-
þjóðlegra samtaka og
stofnana. Meðal
þeirra eru ýmsar
stofnanir Sameinuðu
þjóðanna, Evrópu-
sambandið, Alþjóða-
samtök neytenda, Alþjóða við-
skiptastofnunin WTO, Alþjóða
vinnumálastofnunin ILO, OECD
og fleiri. Allt að 500 manns mæta
á fundi starfshópsins sem vinnur
að gerð staðalsins, og er þess gætt
að þar á meðal séu fulltrúar
vinnuveitenda, stjórnvalda, neyt-
enda, launþega, ýmissa hagsmuna-
samtaka og fræðimanna.
Staðallinn á að
 aðstoða fyrirtæki og stofn-
anir við að starfa með samfélags-
lega ábyrgum hætti, jafnframt því
sem tekið er tillit til mismunandi
menningarlegra, samfélagslegra,
umhverfislegra og lagalegra atriða
og mismunandi efnahagsþróunar;
 veita raunhæfar leiðbein-
ingar um samfélagslega ábyrga
starfsemi og auka trúverðugleika
staðhæfinga þar um;
 leggja áherslu á samfélags-
lega ábyrga frammistöðu og um-
bætur;
 auka tiltrú og ánægju við-
skiptavina, og annarra sem hags-
muna eiga að gæta, í garð fyr-
irtækja;
 vera í samræmi við gildandi
alþjóðlega samninga og sáttmála,
sem og aðra alþjóðlega staðla;
 efla samræmda hugtak-
anotkun þegar rætt er um sam-
félagslega ábyrgð;
 auka vitund um samfélags-
lega ábyrgð fyrirtækja og stofn-
ana;
 en hann á ekki að grafa und-
an því hlutverki stjórnvalda að
fjalla um og taka á málum sem
varða samfélagslega ábyrgð fyr-
irtækja.
Íslensk stjórnvöld og íslenskt
atvinnulíf hafa enn sem komið er
ekki sýnt gerð þessa alþjóðlega
staðals áhuga. Samt sem áður
gæti væntanlegur staðall átt eftir
að hafa áhrif hérlendis. Staðlar
eru til frjálsra afnota fyrir alla
sem kjósa að nota þá, og allir sem
telja sig eiga hagsmuna að gæta
geta komið að gerð alþjóðlegra
staðla fyrir atbeina Staðlaráðs Ís-
lands.
Samfélagið og staðlar
Guðrún Rögnvaldardóttir
skrifar um staðla sem eiga
að stuðla að bættu samfélagi
» Staðlar fjalla ekkibara um tæknilega
hluti, heldur einnig um
málefni sem varða
manneskjuna í sam-
félaginu.
Guðrún
Rögnvaldardóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri
Staðlaráðs Íslands.
TIL stendur að lækka áfeng-
isgjald á Íslandi. Því vil ég vara við.
Viðvörunin er send þingmönnum
þjóðarinnar. Varúð, virðulegu þing-
menn Sigurður Kári Kristjánsson,
Ágúst Ólafur Ágústsson, Birgir Ár-
mannsson og aðrir
flutningsmenn frum-
varps til laga um
breytingu ýmissa
lagaákvæða sem varða
sölu áfengis og tóbaks.
Þið eruð á villigötum
en virðist ekki átta
ykkur á því.
Greinargerðin sem
fylgir frumvarpinu er
sérkennileg lesning.
Sum þeirra raka sem
talin eru upp til stuðn-
ings hugmyndinni um
lækkun áfengisgjalds
eru líkari kaffistofus-
nakki en almennri
skynsemi eða raunsæi
á alvöru áfeng-
isneyslu. Hvers vegna
geng ég svo langt að
segja þetta? Við skul-
um vitna í grein-
argerðina með þing-
skjali 6, 6. mál 135.
löggjafarþings Íslend-
inga. Þar segir m.a.:
„Ólíklegt verður að
telja að heildarneysla
áfengis aukist með
lækkuðu áfengisgjaldi
enda er talið að um 15-
30% af heildarneysl-
unni séu heimabruggað eða smyglað
áfengi.“ Eru þetta virkilega þau vís-
indi að heimabrugg og smyglað
áfengi séu sá skýringaþáttur að
neyslan aukist ekki? Hvað gerðist í
Finnlandi? Þar jókst drykkja tals-
vert strax eftir að verð á áfengi
lækkaði árið 2004. Lögregla greindi
frá aukinni drykkju almennings og
andfélagslegri hegðun og því að
túradrykkja 17 ára unglinga jókst
um 10% innan fyrstu sex mánaða
eftir lækkunina. Með þessum upp-
lýsingum frá Finnlandi fylgir engin
umræða um heimabrugg og smygl.
Meira úr greinargerðinni: „Oft
hefur því verið haldið fram að mikil
lækkun áfengisgjalds kalli á stór-
aukna neyslu. Reynslan í nágranna-
löndum okkar sýnir að fólk neytir
ekki meira áfengis heldur skýrist
aukin sala af því að meira er keypt
innan lands en í aðliggjandi lönd-
um.“ Hvað gerðist í Finnlandi? Frá
því að Finnsk stjórnvöld ákváðu
40% lækkun áfengisgjalds árið 2004
hefur kostnaður heilbrigðiskerfisins
vegna áfengistengdra sjúkdóma
aukist, jókst strax um 14% milli ár-
anna 2004 og 2005. Við skulum
muna að frændur okkar Finnar
höfðu það að markmiði að bæta
ástandið í áfengismálum þegar þeir
lækkuðu áfengisgjaldið, allt vel
meint, líkt og ég geri ráð fyrir að
eigi við um okkar ágætu flutnings-
menn frumvarpsins.
Hvernig ætla nú Finnar að bregð-
ast við þegar þeir sjá að
það var glapræði að
lækka áfengisgjaldið?
Stjórnvöld í Finnlandi
hafa haft kjark til að
breyta fljótt um stefnu
aftur, vilja ekki horfa
lengur upp á þessi mis-
tök og ætla að hækka
áfengisgjaldið að nýju.
Og það sem meira er, í
Finnlandi verður
skylda frá árinu 2009
að hafa áberandi við-
vörunarmiða á áfeng-
isflöskum þar sem seg-
ir: Varúð, alkóhól er
hættulegt þroska fóst-
urs og heilsu fólks. Þeir
ættu að hafa efni á að
segja þetta vegna þess
að áfengisneysla er efst
á lista yfir dánarorsök
finnskra karla (17%) og
nú einnig kvenna
(10,5% jafnfætis
brjóstakrabbameini).
Finnar lækkuðu áfeng-
isgjaldið um 40% en
Sigurður Kári og sam-
starfsmenn hans vilja
lækka áfengisgjald á
Íslandi um 50%!
Við skulum læra af
dýrkeyptri reynslu annarra í svona
alvarlegum málum. Þingmenn, at-
hugið, áfengi er ekki nein venjuleg
neysluvara, það er góð forvarn-
arstefna að hafa hátt áfengisgjald
og alls ekki lækka áfengiskaupa-
aldur, þann þátt þarf ekki að ræða
frekar.
Hvað þarf til þess að greinargerð
með svona frumvarpi teljist trúverð-
ug? Auðvitað þarf hún að innihalda
umræðu um það hvað hægt sé að
gera til þess að sporna við áfeng-
isvanda og í henni ættu að vera til-
vísanir í upplýsingar um þann vanda
frá þar til gerðum aðilum innan heil-
brigðisgeirans. Mér sýnist ferðaiðn-
aðurinn standa í blóma og ráð-
stefnuhald á Íslandi á í fín hús að
venda þrátt fyrir hátt áfengisverð.
Varúð, þingmenn, hvaða hagsmuni
eruð þið að verja með þessu frum-
varpi?
Áfengisgjald
Þingmenn, athugið, áfengi er
ekki nein venjuleg neysluvara,
segir Karl S. Gunnarsson
Karl S. Gunnarsson
» Stjórnvöld íFinnlandi
hafa haft kjark
til að breyta
fljótt um stefnu
aftur, vilja ekki
horfa lengur
upp á þessi mis-
tök og ætla að
hækka áfeng-
isgjaldið að
nýju.
Höfundur starfar sem áfengisráðgjafi
hjá SÁÁ og er félagi í FÁR, félagi
áfengis- og vímuefnaráðgjafa.