Morgunblaðið - 22.11.2007, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 22. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Pétur Björns-son, fyrrverandi
forstjóri og aðaleig-
andi Verksmiðj-
unnar Vífilfells ehf.,
fæddist í Reykjavík
22. maí 1930. Hann
andaðist á Dvalar-
og hjúkrunarheim-
ilinu Holtsbúð í
Garðabæ aðfaranótt
14. nóvember síðast-
liðins, 77 ára að
aldri. Foreldrar
hans voru Björn
Ólafsson, forstjóri,
ráðherra og alþingismaður, og Ásta
Pétursdóttir húsfreyja. Pétur átti
þrjú systkini, Ólaf, Eddu og Iðunni,
sem öll eru látin.
Eiginkona Péturs er Sigríður
Hrefna Magnúsdóttir, f. 20. desem-
ber 1936. Foreldrar hennar eru
Guðrún Ó. Karlsdóttir og Magnús
Ó. Ólafsson, sem er látinn. Börn
Péturs og Sigríðar eru: 1) Ásta, f.
17. október 1957. Ásta var gift Lýð
Árna Friðjónssyni en þau eru skilin.
Börn þeirra eru Sigrún Hrefna,
Kristín, Anna Lilja og Magnús Pét-
fyrirtækjarekstri. Hann varð að-
stoðarframkvæmdastjóri Verk-
smiðjunnar Vífilfells 1960 og for-
maður stjórnar og
framkvæmdastjóri fyrirtækisins
1977. Einnig var Pétur stjórn-
arformaður og framkvæmdastjóri
heildverslunarinnar Þórður Sveins-
son & Co. hf. frá 1975 og hafði áður
verið meðforstjóri fyrirtækisins frá
1963. Verksmiðjan Vífilfell ehf. var
framleiðandi Coca-Cola á Íslandi og
fékk verksmiðjan margvísleg verð-
laun frá hinu bandaríska fyrirtæki
fyrir gæði framleiðslunnar og
framúrskarandi árangur í mark-
aðsstarfi. Pétur og fjölskylda hans
seldu fyrirtækið til Coca Cola Nor-
dic Beverages AS 1999. Það ár
stofnaði hann ásamt eiginkonu
sinni og dætrum Eignarhalds-
félagið Vor ehf. og var hann þar
stjórnarformaður og aðaleigandi til
ársins 2005.
Pétur var mikill áhugamaður um
golf og var m.a. stofnandi og for-
maður Golfklúbbs Ness á Seltjarn-
arnesi 1964, meðstofnandi og ritari
Sambands íslenskra einkaklúbba í
golfi 1966 og stofnandi og meðrit-
stjóri Golfblaðsins 1968.
Útför Péturs fer fram frá Hall-
grímskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
ur. 2) Erla, f. 25. júlí
1959. Erla var gift
Gísla Petersen en þau
eru skilin. Dætur
þeirra eru Sylvía Rut
og Arna Kristín. Dæt-
ur Erlu og Einars
Pálmarssonar eru
Alexandra og Birgitta
Maren. Sylvía Rut
Gísladóttir er gift
Björgvin Haraldssyni
og eiga þau börnin
Pétur, Kamillu og Erlu
Ýr. Sambýlismaður
Erlu er Ísleifur Leifs-
son. 3) Guðrún Sylvía, f. 7. nóv-
ember 1967. Guðrún var gift Gunn-
ari Gylfasyni en þau eru skilin.
Dóttir þeirra er Sigríður Diljá. Þá á
Guðrún synina Pétur Örn og Sindra
Val.
Pétur lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1949
og stundaði síðan nám við Sor-
bonne-háskóla í París 1950-1951,
Trinity College í Cambridge 1952-
1953 og Florida State University
1954-1956. Kominn heim frá námi
fór Pétur að sinna viðskiptum og
Elsku pabbi minn.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt.
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta
þá sælt er að vita af því
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
Ég þakka þau ár sem ég átti
þá auðnu að hafa þig hér.
Og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um hug minn fer.
Þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð.
Þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sigurðardóttir.)
Þó ég hafi ekki náð að kveðja þá
fagna ég því að þú ert nú laus úr
heimi þessum og kominn í eilíft
ljós. Ég vil þakka þér fyrir allt sem
þú varst. Kær kveðja.
Þín dóttir
Erla.
Pétur Björnsson var öðlingur.
Þetta gamalgróna íslenska orð lýs-
ir vel helstu eðlisþáttum og mann-
gerð hans. Hann var höfðingi heim
að sækja og örlátur. Um leið vissi
hann nákvæmlega hvað var við
hæfi í slíkum efnum. Hann var
hirðusamur um eigur sínar, ávaxt-
aði vel sitt pund en gætti þess að
aðrir fengju líka að njóta velgengni
hans, ekki aðeins ættingjar og vinir
heldur einnig margir aðrir.
Fyrst lágu leiðir okkar Péturs
saman um það leyti sem félagi
minn og vinur úr menntaskóla,
Lýður Á. Friðjónsson, kvæntist
Ástu, elstu dóttur Péturs. Þetta
var árið 1979. Lýður gerðist síðar
framkvæmdastjóri Vífilfells, fyrir-
tækis Péturs og fjölskyldu hans.
Sama ár, 1979, gerðist Pétur
bakhjarl og styrktaraðili Félags
frjálshyggjumanna. Þar hafði
Hannes H. Gissurarson forgöngu
og við fylgdum fast á eftir honum
nokkrir félagar úr ungliðastarfi
Sjálfstæðisflokksins. Pétur veitti
félaginu starfsaðstöðu í Haga við
Hofsvallagötu, skammt frá Há-
skólanum, en þar voru höfuðstöðv-
ar Vífilfells á þessum tíma. Við
vorum ungir og ákafir í hug-
myndabaráttunni, vildum aukið
frelsi á öllum sviðum. Pétur
hreifst með okkur og var algjör-
lega á sömu línu og við í pólitík-
inni. Hann tók virkan þátt í und-
irbúningi og heimsóknum andlegra
stórmenna til landsins á vegum
Hannesar og Félags frjálshyggju-
manna á árunum upp úr 1980.
Honum fannst ekkert tiltökumál
að opna heimili sitt og halda veg-
leg boð fyrir gestina. Þar man ég
eftir Milton og Rose Friedman og
mörgum fleirum. Pétur var vel að
sér og lagði margt til málanna.
Hann talaði ensku og frönsku eins
og innfæddur, enda hafði hann að
baki bæði nám og búsetu í Eng-
landi, Bandaríkjunum og Frakk-
landi á sínum yngri árum.
Á árinu 1989 tókust enn nánari
kynni með okkur Pétri þegar ég
fór að sinna lögfræðilegum störf-
um fyrir Vífilfell og tengd fyr-
irtæki. Þessi störf voru marg-
breytileg og fjölþætt. Eftir söluna
á Vífilfelli árið 1999 hef ég verið
samstarfsmaður Péturs og dætra
hans, Ástu, Erlu og Guðrúnar, í
þeim verkefnum sem eignarhalds-
félag fjölskyldunnar hefur tekið
sér fyrir hendur. Mikil og traust
vinátta hefur skapast milli okkar
allra vegna þessa samstarfs sem
hér skal þökkuð.
Síðustu tvö árin voru Pétri sér-
staklega erfið og þá einnig og
kannski ekki síður eiginkonu hans,
Sigríði H. Magnúsdóttur, dætrum
þeirra og fjölskyldum. Á þeim
tíma hefur verið erfitt og sorglegt
að sjá hvernig Alzheimer-sjúk-
dómurinn náði yfirhöndinni smám
saman og dró máttinn úr manni,
sem áður gat geislað af fjöri og
glaðværð. Vil ég votta Sigríði,
dætrum og öllum aðstandendum
Péturs Björnssonar einlæga sam-
úð mína og Ingibjargar konu
minnar.
Um föður Péturs, Björn Ólafs-
son, var sagt í minningargrein að
hann hefði verið ótrauður baráttu-
maður frjálsrar verslunar í land-
inu, hann hafi verið höfðinglegur í
framgöngu og sett svip sinn á um-
hverfið. Þessi orð eiga einnig við
um Pétur nú þegar horft er yfir
farinn veg. Hann stóð á rétti sín-
um þegar það átti við en var sann-
gjarn og húmorinn var aldrei langt
undan.
Hreinn Loftsson.
Pétur Björnsson var áhugasam-
ur um þjóðmál, hafði fastmótaðar
skoðanir og alþjóðlega útsýn, enda
hafði hann eftir stúdentspróf 1949
menntast í Svartaskóla (Sorbonne)
í París, Þrenningargarði (Trinity
College) í Cambridge og Ríkishá-
skólanum í Flórída í Tallahassee.
Pétur stundaði ekki aðeins nám í
París heldur lenti líka í ýmsum æv-
intýrum þegar hann skemmti sér
oft næturlangt með auðugum furst-
um úr Arabaríkjum. Gengi krón-
unnar var hátt miðað við franka, og
gátu íslenskir stúdentar lifað við
rausn. Stundum brugðust þó gjald-
eyrisyfirfærslur. Eitt sinn leigðu
Pétur og annar Íslendingur her-
bergi á gistihúsi í vondu hverfi í
París. Var leigan lág. Skýringin
kom, þegar annar þeirra þurfti um
miðjan dag að bregða sér heim: Þá
var ein af dætrum götunnar þar
með viðskiptavini. Hypjuðu þeir
Pétur sig brott hið snarasta.
Pétur kímdi stundum yfir því, að
umsjónarkennari hans í Cambridge
var hinn frægi marxisti Maurice
Dobbs. Þá eyddi Pétur þó tímanum
ekki síður í að heimsækja ungar
stúlkur í hjúkrunarskóla þar í
grennd, og þar hitti hann Phoebe,
sem var góð vinkona hans alla tíð.
Þurfti hann að klifra upp háa veggi
til að ná fundum hennar og naut
þess þá, að hann var vel á sig kom-
inn. Heima á Íslandi kvæntist Pét-
ur 1957 Sigríði Hrefnu Magnús-
dóttur, afbragðskonu. Heimsóttu
þau hjón Phoebe og mann hennar
eitt sinn á námsárum mínum í
Englandi, og var gaman að sitja
með þeim fjórum og minnast liðins
tíma.
Í Tallahassee kynntist Pétur vel
ýmsum mönnum, sem síðar komust
til áhrifa í her og leyniþjónustu
Bandaríkjanna. Var hann stundum
milligöngumaður, þegar á þurfti að
halda, enda í senn góður Íslend-
ingur og eindreginn Bandaríkjavin-
ur. Hann vissi fyrr en flestir aðrir
um þá ætlun Bandaríkjastjórnar að
kalla herafla sinn héðan, og hafði
hann eitt sinn frumkvæði að há-
degisverði með okkur Davíð Odds-
syni í Ráðherrabústaðnum til að
vara við þessu. Í Tallahassee var
einn kennari Péturs James M.
Buchanan, sem síðar varð frægur
hagfræðingur og hlaut Nóbelsverð-
launin í hagfræði. Þegar Buchanan
kom til Íslands haustið 1982, bauð
Pétur honum heim til sín, en hann
var góður gestgjafi og manna vei-
tulastur.
Pétur rak af skörungsskap fyr-
irtækið Vífilfell, sem framleiðir
kók. Það villti sumum sýn, að hann
var gleðimaður. En vitaskuld þurfti
annað en aukvisa til að skapa ein-
hverja mestu markaðshlutdeild
kóks í heiminum, eins og Pétri
tókst hér á Íslandi. En þótt Pétur
byggi við miklu ríflegri efni en títt
var um Íslendinga á seinni hluta
tuttugustu aldar, var hann ætíð al-
þýðlegur, enda vinsæll af starfs-
fólki sínu. Þegar ég var dreginn
fyrir rétt í ársbyrjun 1986 vegna
reksturs útvarpsstöðvar, hlýnaði
mér um hjartarætur, þegar ég leit
fram í áheyrendastúkuna. Þá var
Pétur þar kominn mér til halds og
trausts. Undir lokin rökkvaði í lífi
hans sökum þráláts sjúkdóms, og
þá hafði hann ómetanlegan styrk af
konu sinni og þremur dætrum,
Ástu, Erlu og Guðrúnu, börnum
þeirra og barnabörnum. Pétur
Björnsson var gæfumaður, og það
var gæfa að eiga hann að vini.
Hannes H. Gissurarson.
Ég vil minnast vinar míns, Pét-
urs Björnssonar, sem ég bar gæfu
til að kynnast. Það eru liðin fimm-
tán ár frá því að ung stúlka bank-
aði upp á í Mávanesinu og bauðst
til að sjá um garðinn þeirra Péturs
og Siggu. Hjónunum leist vel á
hugmyndina, þótt þau þekktu lítið
til stúlkunnar. Aftur á móti vissi
hún, eins og hinir krakkarnir í nes-
inu, að í þessu húsi bjó Pétur í Kók
og Sigga hans Péturs. Allir þekktu
alla í hverfinu, þarna lékum við
okkur, bárum út blöðin og hlupum
á milli garða. Í æskunni var rúnt-
urinn heldur ekki flókinn. Hann
hófst hjá nágranna Péturs, þar sem
við buðumst til að viðra hund, því
næst gengum við til Péturs og báð-
um um kók. Hann eða Sigga gaf
okkur alltaf ískalda, litla kók í
gleri. Þegar sjónvarpsleysi var á
fimmtudögum og Tívolí kom til
Reykjavíkur einu sinni á ári var
þetta toppurinn. Eflaust hefur Pét-
ur skilið okkur og passað að eiga
alltaf kók í kælinum. Það var hans
stíll, hann var næmur á annað fólk
og alltaf grand. Með hund í eft-
irdragi og kókflösku gengum við
ánægð um hverfið. Svona var það
þá.
Seinna þegar ég var orðin
Gunna, eins og Pétur kallaði mig,
og sá um garðinn í Mávanesinu
kynntist ég honum og Siggu betur.
Ég vann hjá þeim í mörg ár og við
urðum vinir. Forstjóri stórfyrir-
tækis og unglingurinn. Pétur bar
hag minn fyrir brjósti og við spjöll-
uðum mikið saman, hvort sem það
var um garðinn eða eitthvað annað.
Hann spurði mig til dæmis álits um
allar framkvæmdir, rétt eins og ég
væri útlærður garðyrkjumeistari.
Hann var alltaf einlægur og blátt
áfram. Stundum töluðum við um
Frakkland, þar hafði hann lært og
þangað dreymdi mig um að fara.
Pétri fannst það ágætt en vildi ekki
sjá mig koma heim með Frakka.
Þegar ég lagði loks af stað í Frakk-
landsferðina var ég með í vasanum
það hlýlegasta meðmælabréf sem
ég hef nokkurn tíma fengið.
Mávanesið varð fastur punktur í
tilverunni, hluti af unglingsárunum
og þar fann ég mikinn hlýhug.
Þetta er það sem var og nú er horf-
ið, en ég geymi það alltaf í hjarta
mínu.
Guðrún Gunnarsdóttir.
Þegar mér barst fregnin um að
ég væri búinn að missa minn góða
vin Pétur Björnsson fylltist ég sorg
í fyrstu, en þegar ég fór að hugsa
um erfiða baráttu hans við hinn ill-
víga Alzheimer-sjúkdóm mörg und-
anfarin ár, þá áttaði ég mig á því
að það er Guðs blessun að hann
skuli hafa hlotið frið.
Fyrir um það bil 30 árum bað
íslenski ræðismaðurinn í Tallahas-
see mig að leyfa gesti frá Íslandi
að fara með mér í golf.
Þannig hófust kynni okkar Pét-
urs og upp úr þessu tókst með
okkur góð vinátta, sem aldrei bar
nokkurn skugga á, og við áttum
margar góðar og ógleymanlegar
stundir saman bæði á golfvöllum
hér í Flórída og á Íslandi svo og á
heimilum hvor annars beggja
vegna Atlantshafsins. Fyrir þetta
allt er ég afar þakklátur.
Eitt af einkennum Péturs var
hve heitt hann unni Íslandi því
hann var mikill umhverfissinni og
var ódeigur við að taka þátt í bar-
áttunni gegn öllum þeim fram-
kvæmdum, sem spillt gætu nátt-
úru Íslands.
Pétur var örlátur maður og mér
er kunnugt um að hann aðstoðaði
marga landa sína, sem lent höfðu í
fjárhagserfiðleikum. Hann var
bakhjarl margra golfunnenda,
bæði kvenna og karla, studdi ís-
lenska námsmenn erlendis og
hjálpaði oftlega þeim, sem áttu við
sára neyð að stríða.
Ófrávíkjanlegt skilyrði sem
hann setti fyrir gjöfinni var jafnan
hið sama, að hún kæmi frá
ónefndum.
Pétur var einlægur vinur
Bandaríkjamanna, hann var í
nánu sambandi við Washington
DC, sendiráð Bandaríkjanna á Ís-
landi og Varnarliðið á Keflavík-
urflugvelli. Hann var í stjórn þess
félagsskapar á Keflavíkurvelli,
sem beitti sér fyrir góðum sam-
skiptum milli Varnarliðsins og Ís-
lendinga.
Fjölskyldan mín og ég sendum
öllum ástvinum Péturs innilegar
samúðarkveðjur og minnumst
þeirra allra í bænum okkar.
Martin J. Bevans,
Tallahassee, Flórída.
Ég kveð í dag með söknuði
kæran vin og nágranna, Pétur
Björnsson og er forsjóninni þakk-
látur fyrir að leiðir okkar lágu
saman fyrir meira en 50 árum. Ég
þakka honum vináttu sem aldrei
bar skugga á. Pétur ávann sér
hlýhug þeirra sem kynntust hon-
um, þannig var viðmót hans. Guð
blessi og varðveiti góðan dreng.
Ævistarf Péturs tengdist
rekstri og uppbyggingu verk-
smiðjunnar Vífilfells. Áður en
hann varð forstjóri verksmiðjunn-
ar kynntist hann rekstrinum með
því að vinna hin ýmsu störf sem
reksturinn byggðist á. Átti það ef-
laust stóran þátt í því að hann
náði vel til starfsmanna sinna sem
áttu greiðan aðgang að honum
þegar hann fór sína daglegu
göngu um verksmiðjuna. Annar
„fastur liður“ hjá Pétri var jóla-
boðið sem hann hélt árlega í hinni
glæsilegu skrifstofubyggingu Víf-
ílfells, það fór ekki á milli mála að
allir skemmtu sér vel í þessum
boðum, gestir sem gestgjafí.
Pétur var víðlesinn og fróður
um mörg málefni, má þar nefna
stjórnmál, efnahagsmál, heim-
speki og sögu, svo eitthvað sé
nefnt. Hann var mikill golfáhuga-
maður og stundaði þá íþrótt með-
an heilsan leyfði. Engum nema
honum verður þakkað það að Nes-
golfvöllurinn varð að veruleika,
hugmyndin var hans og hann
hrinti henni í framkvæmd.
Fyrir allmörgum árum veiktist
Pétur af Alzheimer og var heima
þar til fyrir rúmu ári síðan. Öll
þau ár sem Pétur var veikur
heima annaðist Sigríður kona
hans hann af ástúð, umhyggju og
þolinmæði, hann átti góða eigin-
konu sem reyndist honum alltaf
frábærlega vel. Þegar veikindi
Péturs ágerðust fékk fjölskyldan
Helga Jakobsson, vin og golf-
félaga Péturs, í lið með sér til að
annast hann, sem Helgi gerði af
kostgæfni.
Elsku Sigga, Ásta, Erla og
Guðrún Sylvía, við Sigrún sendum
ykkur og allri fjölskyldunni inni-
legustu samúðarkveðjur. Megi
friður Guðs vera með ykkur öll-
um.
Sigurjón.
Pétur Björnsson
Til afa
Ég finn að honum er kalt,
honum líður ekki vel.
Kalt blóðið streymir um líkamann.
Hann er að deyja.
Það er sorg í loftinu,
hjartað stoppar og læknirinn kemur.
Hann er farinn að eilífu
og kemur aldrei aftur
það er friður innra með okkur,
og við erum alveg tóm.
Við finnum að hann er með okkur
og passar okkur öll.
Birgitta Maren.
HINSTA KVEÐJA