Morgunblaðið - 03.12.2007, Qupperneq 2

2 MÁNUDAGUR 3. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Björn Jóhann
Björnsson, fréttastjóri, bjb@mbl.is Daglegt líf Anna Sigríður Einarsdóttir, annaei@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi,
gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is, Stefán Ólafsson, Arnór Ragnarsson Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Sigurlaug Jakobsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur
Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
ENN liggur ekki fyrir hve tjónið á
flutningaskipinu Axel er mikið, en
þó ljóst að það hleypur á tugum
milljóna króna. Skipið, sem strand-
aði við Hornafjörð í síðustu viku,
var fært upp í þurrkví Slippsins á
Akureyri á laugardag. Axel kom til
Akureyrar fyrir helgina, lagðist þá
að Oddeyrarbryggju og var affermt
þar, en um borð voru um 1.700
tonn af frosnum fiski.
Skipið er mikið laskað og ljóst að
tjónið nemur a.m.k. tugum milljóna
króna. Skemmdir eru miklar á
stefni Axels og á um það bil 20
metra löngum kafla framarlega á
botni skipsins.
Að sögn Bjarna Sigurðssonar,
framkvæmdastjóra Dregg Shipping
sem á skipið og gerir það út, er
enn verið að meta skemmdirnar.
Reiknað var með því að verkinu
lyki í gær, en í gærkvöldi lá nið-
urstaða ekki fyrir. Starfsmenn
tryggingafélaga og Slippsins Ak-
ureyri hafa skoðað skemmdir um
helgina, en ekki var hægt að kom-
ast til þess að skoða þær fyllilega
fyrr en lokið var við að loftræsta
tanka og þrífa.
Ljóst er að bráðabirgðaviðgerð
fer að minnsta kosti fram hjá
Slippnum Akureyri, en ekki skýrist
fyrr en tilboð frá fyrirtækinu ligg-
ur fyrir hvort gert verður við skip-
ið að fullu á Akureyri eða hvort
farið verður með það úr landi til
þess arna.
Eins og fram hefur komið í
Morgunblaðinu telur Rannsókn-
arnefnd sjóslysa (RS) árekstur Ax-
els við Borgeyjarboða mjög alvar-
legt atvik. Haft var eftir Jóni
Ingólfssyni, hjá RS, í Morg-
unblaðinu fyrir helgi að miklu verr
hefði getað farið og hugsanlega
hefði það bjargað skipinu hve
sterkbyggt það er.
Ari Axel Jónsson, útgerðarmaður
og eigandi skipsins, tók í sama
streng í samtali við Morgunblaðið.
„Skipið er mjög sterkt; það var
smíðað fyrir Grænlendinga og sér-
staklega haft í huga að það þyrfti
að þola siglingar í ís,“ sagði hann.
Tjón hleypur á milljónatugum
Ekki ljóst hvort
gert verður við
Axel hér á landi
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Miklar skemmdir Flutningaskipið Axel komið upp í þurrkví Slippsins.
FJÖLMENNI kom saman við Aust-
urvöll þegar ljósin á Óslóartrénu
voru tendruð við hátíðlega athöfn í
gær. Tréð, sem er rúmir 12 metrar
á hæð, var höggvið við Sognsvann
sem er eitt vinsælasta útivist-
arsvæði Óslóarbúa.
Við athöfnina lék Lúðrasveit
Reykjavíkur jólalög og Dómkórinn
flutti nokkur lög ásamt góðum
gestum frá Noregi. Þá flutti barna-
og unglingakórinn Majorstuen frá
Ósló einnig norsk jólalög.
Það var Knut Even Lindsjörn,
formaður borgarstjórnarflokks
Vinstri grænna í Ósló, sem færði
Degi B. Eggertssyni borgarstjóra
og öðrum Reykvíkingum tréð að
gjöf. Árni Óttar Halldórsson, 10 ára
drengur af norsk-íslenskum ættum,
kveikti ljósin á trénu.
Harpa Arnardóttir las nýtt kvæði
um Hurðaskell eftir Andra Snæ
Magnason. Þá létu nokkrir jóla-
sveinar sjá sig og spjölluðu við gesti
og gangandi. Morgunblaðið/Kristinn
Jólaljósin
skína
Árni Óttar Halldórsson kveikti á Óslóarjólatrénu á Austurvelli
RÉTTAÐ verður
í máli Þórarins
Jónssonar list-
nema á þriðju-
dag en hann olli
uppnámi í Tor-
onto sl. miðviku-
dag þegar hann
kom fyrir poka
merktum „Þetta
er ekki
sprengja“ á listasafni í miðborg-
inni. Uppátækið var hluti gjörnings
sem hann framdi á námskeiði í
vídeólist. Hann er ákærður fyrir
óspektir og að raska allsherj-
arreglu.
Þórarinn segir að athygli kanad-
ískra fjölmiðla hafi orðið til þess að
harðar var tekið á málinu en ella.
„Nú er áhugi þeirra að dvína og
allt að verða rólegra,“ segir hann
og telur að þar með verði afleið-
ingar gjörningsins ekki eins alvar-
legar fyrir sig og útlit var fyrir um
tíma.
Þórarinn stundar nám við Ont-
ario School of Art and Design, en
hefur verið vísað úr skóla tíma-
bundið vegna málsins og kennara
hans hefur jafnframt verið vikið
frá störfum í bili. Viðbrögð skólans
eru honum vonbrigði. „Fólk er
mjög hneykslað á því hversu fljótt
stjórn skólans fordæmdi okkur og
að hún laug að fjölmiðlum til þess
að þvo hendur sínar af okkur.“
Þórarinn fer
fyrir rétt á
þriðjudag
Þórarinn Jónsson
Á FYRSTU tíu
mánuðum þessa
árs voru flutt út
348 þúsund tonn
af áli fyrir 64,4
milljarða króna.
Þetta er veruleg
aukning miðað
við sömu mánuði
í fyrra. Þá voru
flutt út tæplega 250 þúsund tonn af
áli fyrir 46,6 milljarða. Verðmæti
áls í útflutningi landsmanna hefur
aukist mikið og á eftir að aukast
enn þegar álverið á Reyðarfirði
kemst í fullan rekstur.
Til samanburðar má geta þess að
verðmæti útfluttra sjávarafurða
var um 105 milljarðar á fyrstu tíu
mánuðum ársins.
Verðmæti áls
eykst mikið
„ÞEGAR menn
verða hræddir
um verðbólg-
una eykst eft-
irspurn eftir
verðtryggðum
bréfum,“ segir
Arnór Sig-
hvatsson, aðal-
hagfræðingur
Seðlabankans,
um þau orð forstjóra Kaupþings að
verðtryggðir vextir lækki á mark-
aði þegar verðbólga er meiri en
markaðurinn gerði ráð fyrir, en
hækki þegar verðbólga er minni en
spáð var, öfugt við það sem gerist í
öðrum hagkerfum. „Fyrstu áhrifin
verða þannig oft til lækkunar. Það
sem skiptir hins vegar máli er hver
langtímaáhrifin verða. Ef Seðla-
bankinn bregst við verðbólgu með
því að hækka raunstýrivexti breyt-
ast væntingar um raunstýrivexti
bankans til lengdar. Til lengri tíma
litið hefur það áhrif til hækkunar á
raunvexti, eins og við höfum séð
mjög glögglega undanfarna mán-
uði.“
Arnór Sighvatsson
Horfa þarf á
langtímaáhrif
Eftir Sigrúnu Ásmundsdóttur
sia@mbl.is
BJÖRGVIN G. Sigurðsson viðskipta-
ráðherra segist taka undir orð Hreið-
ars Más Sigurðssonar, forstjóra
Kaupþings, um að rétt sé að í framtíð-
inni skuli stefnt að afnámi verðtrygg-
ingar. Hann segir það vera óskastöðu
og að flestir séu áreiðanlega sammála
um að vilja sjá á bak henni. Eins og
staðan sé núna sé veruleikinn þó ís-
lenska krónan.
„Kjarni málsins er að framtíðartón-
listin er afnám verðtryggingar og
stöðugt efnahagslíf, þar sem verð-
bólgan er við eða undir viðmiðunum
Seðlabankans,“ segir Björgvin. Hann
segir engar einfaldar leiðir til að
þessu markmiði, en algjört jafnvægi í
íslensku hagstjórninni eða upptaka
evru þurfi að
koma til. Auk þess
þurfi lánastofnan-
ir og lífeyrissjóðir
að koma að mál-
um ef afnema eða
minnka eigi hlut
verðtryggingar í
hagkerfinu.
„Fram til þessa
hafa lánastofnanir
ekki verið tilbúnar
að lána, í okkar litla gjaldmiðli, til
lengri tíma, nema verðtryggð lán.
Okkur býðst að taka óverðtryggð lán
til styttri tíma eða í erlendum mynt-
um,“ segir Björgvin og bendir á að
verðtrygging þekkist ekki á evru-
svæðum. „Verðtryggingin er á ein-
hvern hátt fylgifiskur krónunnar sem
örmyntar í landamæralausum fjár-
málaheimi.“ Björgvin segir að viðhorf
Hreiðars Más til verðtryggingar
hljóti að benda til þess að bankar séu
nú að einhverju leyti tilbúnir að fylgja
því eftir með því að bjóða fólki óverð-
tryggð lán til lengri tíma.
Innganga í ESB
einfaldasta leiðin
Björgvin segist ekki hafa farið í
launkofa með þá skoðun sína að Ís-
lendingar eigi að ganga í Evrópusam-
bandið og taka þannig upp evru, ein-
hliða upptaka evru sé ekki raunhæfur
möguleiki. „Mín skoðun er sú að við
eigum í framtíðinni að skilgreina okk-
ar samningsmarkmið og sækja um
aðild að Evrópusambandinu,“ segir
hann, en sú leið sé hins vegar ekki á
stefnuskrá ríkisstjórnarinnar. „Á
meðan málum er þannig háttað verð-
um við að gera okkar besta innan þess
veruleika sem við lifum í, sem er ís-
lenska krónan.“
Inngöngu í ESB telur Björgvin
vera einföldustu leiðina til að afnema
verðtrygginguna; að renna krónunni
saman við aðra stærri. „Á það ber að
líta að almenningur tekur lán í erlend-
um myntum í æ ríkari mæli, 12-14%
lántaka er þannig í dag þrátt fyrir
gengisáhættuna. Það kemur til af því
að erlend lán eru óverðtryggð og á
lágum vöxtum. Hvort hægt er að ná
því ástandi hér innanlands, með okk-
ar litla gjaldmiðil, verður bara að
koma í ljós. Ég tek hins vegar undir
með forstjóra Kaupþings að leiðirnar
eru þessar; algjört jafnvægi á ís-
lensku efnahagskerfi eða upptaka
evru,“ segir Björgvin G. Sigurðsson
viðskiptaráðherra.
Flestir sammála um að vilja
sjá á bak verðtryggingunn
Björgvin G.
Sigurðsson
 Lánastofnanir og lífeyrissjóðir þurfa að koma að málum  Veruleikinn er krónan