Morgunblaðið - 03.12.2007, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. DESEMBER 2007 23
NÚ ERU liðnir nokkrir mánuðir
frá kosningum og ný ríkisstjórn að
móta sínar áherslur. Samfylkingin
boðaði í kosningabaráttunni öfluga
byggðastefnu með áherslu á jafn-
rétti milli fólks óháð
búsetu. Undirstrikað
var að til þess að ná
þessum markmiðum
þyrfti stórbættar
samgöngur, öflugri
nettengingar og bætt
fjarskipti en jafnframt
stóraukin tækifæri til
menntunar á lands-
byggðinni. Stefnu-
yfirlýsing ríkisstjórn-
arinnar endurspeglar
þessi viðhorf, en þar
er fyrirheit um að
skapa jöfn tækifæri
allra landsmanna, óháð kyni, bú-
setu, uppruna og félagslegri stöðu.
Jafnrétti
á vegum úti
Samfylkingin á Norðvesturlandi
taldi mikilvægt réttlætismál að af-
nema gjaldtöku í Hvalfjarð-
argöngum. Ljóst er að gerð Hval-
fjarðarganga hefði aldrei lokið
sumarið 1998 ef ekki hefði komið
til framtak fyrirtækja og sveitarfé-
laga, stofnun einkahlutafélagsins
Spalar og heimild til gjaldtöku. Nú
nær 10 árum síðar má færa marg-
vísleg rök fyrir því að gjaldið eigi
að fella niður, þar sem það veldur
óeðlilegri mismunun milli lands-
svæða. Það er ekki hægt að búa
við það lengur að ein leið að og frá
höfuðborginni beri sérstakt
veggjald en aðrar leiðir ekki. Nú
þegar framlög til vegamála hafa
verið stóraukin og fyrirhugað að
flýta framkvæmdum á stórum
svæðum er enn meira réttlætismál
íbúanna og fyrirtækjanna sem
nýta göngin mest, að þetta gjald
verði aflagt. Flutninga- og fram-
leiðslufyrirtæki á Akranesi og í
Borgarnesi og þar með neytendur
borga mörg hver tugi milljóna í
veggjald árlega. Einstaklingur sem
ekur göngin vegna vinnu sinnar
daglega 220 daga á ári greiðir tæp-
lega 120.000 kr á ári á lægsta
taxta. Rannsókn Vífils Karlssonar
„Samgöngubætur og búseta“ sýnir
að tilkoma Hvalfjarðarganga hafði
veruleg jákvæð áhrif á bú-
setuþróun og búsetuskilyrði á
Vesturlandi en jafnframt að gjald-
taka dregur úr þeim ávinningi í
samkeppni við önnur svæði. Þann-
ig dregur gjaldið til dæmis úr
dagsferðum og nýtingu á alls kyns
ferðaþjónustu á svæð-
inu. Fjölskylda í dags-
ferð greiðir oftast fullt
gjald, 1800 krónur
fyrir ferð fram og til-
baka.
Ólíkar tillögur um
afnám veggjalds
Tilefni þessarar
greinar var þó ekki að
fara í langan rök-
stuðning fyrir afnámi
gjaldsins, þar get ég
vísað til ítrekaðra
skrifa í kosningabar-
áttunni. Ég ætla aðeins að fagna
því að bæði þingflokkur Frjáls-
lynda flokksins og fjórir þingmenn
VG hafa nú slegist í hóp okkar
Samfylkingarmanna og flutt til-
lögur um afnám gjaldsins þó með
ólíkum hætti sé. Átta þingmenn
duga þó skammt til að ná málinu
fram og tillöguflutningur þeirra
því aðeins lofsvert framtak til að
kynna skoðun sína á málinu.
Ekkert samráð hefur verið haft
á milli þingmanna Norðvest-
urkjördæmis eins og ég hafði von-
ast til, en mikilvægt er að ná
breiðri sátt um málið og alla fram-
kvæmd þess, a.m.k. þarf að
tryggja meirihluta á Alþingi ef
málið á að ná fram að ganga.
Samræma þarf
gjaldtökur af vegum
Ég hef því valið þá leið að reyna
að fá ríkisstjórnina til að taka mál-
ið upp í tengslum við endurskoðun
á gjaldtöku á vegum almennt og
hef þegar rætt það við samgöngu-
ráðherra. Ríkisstjórnin og Alþingi
þurfa á næstu mánuðum að svara
með skýrum hætti hvort ný jarð-
göng svo sem Bolungarvíkurgöng,
Héðinsfjarðargöng, Vaðlaheið-
argöng eða tvöföldun Suðurlands-
vegar og ný Sundabraut eigi að
bera veggjald. Alls staðar er hægt
að komast aðra leið þó lengri sé.
Ég tel mikilvægt að fara vel yfir
allar tekjur sem ríkið hefur af um-
ferð og samgöngum, en Samtök
verslunar og þjónustu telja að þær
hafi á síðasta ári numið um 50
milljörðum. Skoða þarf jafnframt
með hvaða hætti þeim peningum
er ráðstafað nú. Ef það reynist
nauðsynlegt að skattleggja umferð
enn frekar til að eiga fyrir stór-
aukum framlögum til samgöngu-
mála þá tel ég eðlilegast að það
dreifist sem jafnast á alla lands-
menn.
Tvöföldun vega og
nýja Sundabraut
Öll viljum við að samgöngur á
landbyggðinni verði efldar. Ljúka
verður til dæmis við stofnleiðir á
Vestfjörðum sem allra fyrst, það
er til vansa hvað það hefur dregist.
Jafnframt þarf að vinna skipulega
að því að bæta safn- og tengivegi
og viðhald vega. Samhliða þessu
þarf að bæta samgönguleiðir að og
frá höfuðborginni. Þess vegna þarf
að hefja framkvæmdir við Sunda-
braut strax og tvöfalda Hvalfjarð-
argöngin á næstu árum. Taka þarf
af skarið varðandi staðsetningu
Sundabrautar og ákveða ganga-
gerð svo nýta megi þá 2,5 milljarða
sem eru til framkvæmda á næsta
ári. Ríkisstjórnin má ekki freistast
til að halda veggjaldi í Hvalfjarð-
argöngum, hvað þá að láta sér
detta í hug að setja veggjald á
Sundabraut. Krafan hlýtur að vera
sú að veggjaldið verði aflagt sem
fyrst. Eins milljarðs skattlagning
sem leggst svo misjafnlega á íbúa
á ekki lengur rétt á sér. Ég vil að
við gefum samgönguráðherra og
nýrri ríkisstjórn nokkra mánuði til
að móta sér almenna stefnu varð-
andi gjaldtöku á vegum, en það er
sjálfsögð krafa að sú stefna tryggi
jafnrétti á milli landshluta.
Veggjald í Hvalfjarðar-
göngum verði lagt af
Guðbjartur Hannesson
skrifar um samgöngur »Ríkisstjórnin máekki freistast til að
halda veggjaldi í Hval-
fjarðargöngum, hvað þá
að láta sér detta í hug að
setja veggjald á Sunda-
braut.
Guðbjartur Hannesson
Höfundur er þingmaður og
oddviti Samfylkingarinnar
í Norðvesturkjördæmi
ÞEMA alþjóðadags fatlaðra hinn
3. desember í ár, skv. ákvörðun
Sameinuðu þjóðanna, er „Atvinna
við hæfi fyrir ein-
staklinga með fötlun“.
Af því tilefni stóð
Sjálfsbjörg að verkefn-
inu „Já, ég vinn
hérna!“ í samvinnu við
fyrirtæki í Kringlunni,
sem fram fór helgina
24. og 25. nóvember sl.
Verkefnið fól í sér að
Sjálfsbjargarfélagar
voru „starfsmenn“ í
ýmsum fyrirtækjum í
bolum merktum „Já,
ég vinn hérna!“. Fyr-
irtækin voru m.a. Aug-
að, Body Shop, Hag-
kaup, Hygea, Skífan, vínbúð o.fl.
Einnig brugðu tveir ungir Sjálfs-
bjargarfélagar, annar í rafmagns-
hjólastól en hinn í handknúnum hjól-
stól, sér í hlutverk öryggisvarða á
vegum Securitas.
Sjálfsbjörg var einnig með sölu-
bás þar sem ýmislegt var í boði og
gestir gátu tekið þátt spennandi get-
raun þar sem spurt var um m.a.:
Hvaða jólasveinn er hreyfihaml-
aður? Og hvað þarf dyraop að vera
breitt með tilliti til hjólastólaaðgeng-
is? Boðið var upp á hjólastólaferð
með bílstjóra ef gestir voru orðnir
fótalúnir og gátu þeir fengið smá
rúnt í hjólastól um Kringluna. Get
ég aðstoðað? var síðan
þjónusta fyrir lúnar
hendur viðskiptavina
þar sem Sjálfsbjarg-
arfélagar á ýmsum
tryllitækjum, raf-
skutlum og rafmagns-
hjólastólum, buðu fram
aðstoð sína við að bera
innkaupapokana.
Verkefnið „Já, ég
vinn hérna“ gekk afar
vel í alla staði og voru
„starfsmenn“ mjög
ánægðir með þær mót-
tökur sem fyrirtækin
sýndu þeim. Við-
skiptavinir voru jákvæðir og tóku
„starfsmönnunum“ svo vel að í sum-
um tilfellum gerði fólk ekki grein-
armun á starfsmanni í hjólastól eða
á þeim sem var „alvöru“ og gang-
andi. Sjálfsbjörg þakkar fyrir gott
samstarf og jákvætt viðmót öllum
þeim fyrirtækjum sem lögðu verk-
efninu lið. Tilgangurinn með verk-
efninu var að vekja athygli á þema
alþjóðadagsins og stöðu fatlaðra á
vinnumarkaðinum og það eru svo
sannarlega margvísleg störf sem
fatlaðir geta unnið.
Hér á landi er því miður enn sjald-
gæf sjón að sjá einstaklinga með
hreyfihömlun, sem nota hjólastól
eða önnur hjálpatæki, vera starfs-
menn t.d. í tískuvöruverslun, gjafa-
og snyrtivöruverslun. Aðgengi er
fremur gott fyrir viðviðskiptavini í
verslunarkjörnum, Kringlunni og
Smáralind sem dæmi, en yfirleitt er
ekki gert ráð fyrir að fatlaðir séu
starfsmenn. Afgreiðsluborðin eru
oft of há eða þröngt á milli rekka.
Með réttu hugarfari og vilja er
hægt að breyta því í sameiningu.
Sjálfsbjörg vill leggja sitt af mörk-
um um eitt samfélag fyrir alla þar
sem jafnrétti og virðing ræður á öll-
um sviðum. Þar sem fatlað fólk hef-
ur tækifæri til að þroskast og nýta
hæfileika sína til jafns við aðra
þegna samfélagsins.
Já, ég vinn hérna
Kolbrún D. Kristjánsdóttir
skrifar í tilefni af alþjóðadegi
fatlaðra sem er í dag
» Atvinna við hæfi fyr-ir einstaklinga með
fötlun er þema dagsins.
Kolbrún Dögg
Kristjánsdóttir
Höfundur er varaformaður Sjálfs-
bjargar, landssambands fatlaðra.
MINNINGAR
Við vorum ekki háar
í loftinu þegar við hitt-
umst fyrst hjá séra
Árelíusi Níelssyni haustið 1959 og
vorum þar að undirbúa fermingu
okkar næsta vor. Á fermingadaginn
gengum við hlið við hlið inn kirkju-
gólfið, hún há og tignarleg eins og
alltaf, en ég helmingi lægri, en í
minningunni fannst okkur þetta
mjög sniðugt og fyndið og við rifj-
uðum oft upp þennan dag. En þar
sem við vorum báðar með K sem
fyrsta staf í nafninu okkar er líklegt
að röðinni hafi verið stillt svona upp í
kirkjunni. Við vorum miklar vinkon-
ur á þessum tíma. Nokkur ár líða í
kjölfarið án þess að okkur tækist að
rækta vináttusambandið en svo
gerðist það skemmtilega að við urð-
um mömmur sama ár og aðeins með
nokkurra daga millibili og þá varð
sambandið meira. Kristín dreif mig í
Fóstruskóla Sumargjafar og við urð-
um báðar leikskólakennarar.
Margs er að minnast. Allt sem hún
gerði var gert með stæl. Hugmyndir
voru skipulagðar og framkvæmdar
strax. Alltaf eitthvað nýtt á döfinni.
Svo er nú eitt sem ég verð að
nefna sérstaklega. Það var þegar
hún hafði hitt hann Einar sinn.
Ljóminn sem skein úr augum hennar
þegar hún sagði mér tíðindin var
ósvikinn. Hjónabandið varð ástríkt
og stóðu þau þétt saman alla tíð. Þau
létu gott af sér leiða hvar sem þau
komu, bæði í leik og starfi. Hún var
sú sem ræktaði vináttusamband
okkar og sem dæmi hætti hún ekki
Kristín S. Kvaran
✝ Kristín S. Kvar-an kaupmaður
fæddist í Reykjavík
5. janúar 1946. Hún
lést á krabbameins-
deild Landspítalans
sunnudaginn 28.
október síðastliðinn
og var útför hennar
gerð frá Digra-
neskirkju 6. nóv-
ember.
fyrr en hún var búin að
fá okkur hjónin til að
taka þátt í Lúterskri
hjónahelgi til að
þroska og rækta okkar
hjónaband. Kærleik-
urinn var alltaf í fyr-
irrúmi hjá Kristínu.
Henni var tíðrætt um
dætur sínar sem hún
var svo stolt af.
Við hjónin þökkum
traustið og samfylgd-
ina, megi góður Guð
styrkja Einar dæturn-
ar og fjölskyldur
þeirra, tengdamóður og venslafólk.
Hennar verður sárt saknað. Blessuð
sé minning Kristínar S. Kvaran.
Kristbjörg og Per.
Heimsókn okkar á sjúkrahúsið til
Kristínar, nágranna okkar til
margra ára, mun seint líða úr minni,
er hún sagði okkur frá veikindum
sínum og hvert stefndi. Hvílíkt
æðruleysi. Því miður gekk það eftir.
Það er erfitt að standa hjá og fá engu
ráðið.
Við aðstæður sem þessar reikar
hugurinn aftur til liðinna ára og
skemmtilegra stunda í leik og starfi.
Við minnumst frábærra stunda
með börnum okkar, sem eru fædd
með aðeins þriggja vikna millibili og
ólust upp í miklu nábýli og vinafesti.
Við minnumst gönguferða, lautar-
ferða í Heiðmörk, helgarferðar í bú-
staðinn, kvöldsiglingar á fögru sum-
arkvöldi, að ógleymdum árlegu
jólaböllunum.
Þetta voru skemmtilegar stundir
sem við minnumst með þakklæti og
munum varðveita.
Hugur okkar er hjá Einari
„pabba“, eins og hann var iðulega
kallaður á meðal okkar, hjá Thelmu
Kristínu og fjölskyldunni, þegar við
nú minnumst Kristínar. Við söknum
hennar sárlega.
Sólveig, Árni Tómas
og Árni pabbi.
Löngum var ég læknir
minn,
lögfræðingur, prestur,
smiður, kóngur, kenn-
arinn,
kerra, plógur, hestur.
Þessi vísa eftir Stephan G. Steph-
anson lýsir vel ævi móðurbróður
míns Haraldar Karlssonar, en það
þarf fleiri vísur með sömu hugsun
til þess að lýsa eigindum hans því
meðal annars var hann einnig list-
málari, hagyrðingur, skáld, sögu-
maður, tónlistarmaður, söngvari og
mannvinur.
Hugsun Stephans G. lýsir einnig
þeim eiginleika Haraldar að hann
gerði alla hluti sjálfur og ef hann
kunni þá ekki í byrjun þá lærði
hann þá og notaði. Það er einkenni
hins sjálfstæða Íslendings, en sál-
fræðingar telja þetta einkenni hins
afburðagreinda manns. Þessi mann-
gerð Íslendinga virðist því miður
vera að hverfa í sérhæfingu og au-
ragræðgi nútíma Íslands.
Haraldur hafði enga þörf fyrir
fasteignir, völd, aðdáun eða pen-
inga. Honum var nóg að vera hann
sjálfur.
Minning hans verður langlíf því
hann skildi eftir sig að minnsta
kosti einn húsgang sem sunginn
verður meðan réttað verður á Ís-
landi og þannig hljóðar „Klút og
pontu kann að meta/kær er jafnan
stúturinn/létt hann Blesa lætur
Haraldur Karlsson
✝ Haraldur Karls-son fæddist á
Njálsgötu 62 í
Reykjavík 27. októ-
ber 1922. Hann lést
á Landspítalanum í
Fossvogi 30. októ-
ber síðastliðinn og
var útför hans gerð
í kyrrþey
feta/lifi gangnaforing-
inn.“
Hann var ljúfmenni
og ljúflingur sem
lagði aldrei illt til
nokkurs manns
hvorki í orði né verki.
Það leiddi af sér að
hann var vinsæll og
þess vegna og vegna
annarra hæfileika
sinna dró hann að sér
fólk. Mönnum fannst
návist hans gefandi,
skapandi og frumleg.
Haraldur var mað-
ur sem lifði í hrynjandi við náttúru
jarðar og naut útivistar og vinnu til
sjávar og sveita. Hann vann mestan
hluta ævi sinnar sem smiður og
bóndi en hugur hans leitaði til sjó-
mennsku og þess fékk hann notið
seinna á ævinni.
Hann eins og fleiri þurfti að
ganga í gegnum viðgerðartímabil og
leið fyrir heilsuleysi í áratugi. Lík-
lega hefur hann ofgert sér við
vinnu, því hann hlífði sér hvergi.
Hann óttaðist ekki dauðann en
trúði á hið góða í veröldinni. Hins-
vegar var honum raun að því að
hafa sært sína nánustu vegna þess
að hann átti 14 börn með tveim kon-
um, en var giftur einni. Hann þráði
fyrirgefningu þeirra allra vegna
þessa – og fékk þá fyrirgefningu.
Fyrirgefningin birtist honum í
draumi þar sem konur hans komu
báðar til hans og héldust í hendur
og svo á miðilsfundi þar sem þær
komu báðar með sama boðskap.
Þetta sagði hann mér sjálfur og
sýndi skömmu fyrir andlát sitt.
Fyrirgefninguna fékk hann einn-
ig fyrir sitt mikla barnalán því þau
eru öll góðar manngerðir.
Þessi frændi minn, og ráðholli
vinur, lifði til góðs.
Pétur Einarsson.