Morgunblaðið - 03.12.2007, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. DESEMBER 2007 13
ERLENT
USB minnislyklar með rispufríu lógói.
Frábærir undir myndir og gögn.
Ódýr auglýsing sem lifir lengi.
www.alltmerkt.is sala@alltmerkt.is
S: 511 1080 / 861 2510
(512 MB, 1 GB, 2 GB og 4 GB)
MIKIL spenna var í Venesúela í
gærkvöldi vegna þjóðaratkvæða-
greiðslu um hvort breyta ætti
stjórnarskrá landsins til að stór-
auka völd Hugos Chavez forseta.
Tvísýnt var um úrslit atkvæða-
greiðslunnar og óttast var að átök
blossuðu upp á götunum þegar nið-
urstaðan lægi fyrir.
Chavez varaði andstæðinga sína
við því að hann myndi ekki líða
neinar tilraunir til að æsa til upp-
reisnar og hótaði að stöðva olíu-
útflutning Venesúela ef Banda-
ríkjastjórn skipti sér af deilunni.
Beri Chavez sigur úr býtum verð-
ur hann einn af valdamestu leiðtog-
um Rómönsku Ameríku og getur
gefið kost á sér til endurkjörs. Tapi
hann verður hann að láta af emb-
ætti þegar kjörtímabili hans lýkur
eftir fimm ár.
Spenna í
Venesúela
Reuters
Kosið Chavez heldur á barnabarni
sínu eftir að hafa greitt atkvæði.
BENAZIR Bhutto, fyrrverandi for-
sætisráðherra Pakistans, hefur
staðfest að hún hyggist ræða við
Nawaz Sharif, annan fyrrverandi
forsætisráðherra, um hvort stjórn-
arandstaðan eigi að sniðganga
þingkosningar sem boðaðar hafa
verið í janúar.
Flokkur Sharifs hyggst ekki taka
þátt í þingkosningunum nema dóm-
arar, sem Pervez Musharraf forseti
vék frá þegar hann setti neyðarlög,
verði skipaðir í hæstarétt að nýju.
Búist er við að Sharif biðji Bhutto
um að setja sama skilyrði.
Reuters
Viðræður Benazir Bhutto á blaða-
mannafundi í Peshawar í gær.
Bhutto ræðir
við Sharif
FIDEL Castro var í gær tilnefndur
sem frambjóðandi í þingkosningum
sem fram fara á Kúbu í janúar og
framboðið greiðir fyrir því að þing-
ið geti kosið hann þjóðhöfðingja að
nýju. Castro hefur stjórnað landinu
í nær fimm áratugi en afsalaði sér
völdunum til bróður síns vegna
veikinda í júlí á síðasta ári.
Reuters
Hylltur Námsmenn hylla Castro.
Castro í fram-
boð að nýju
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
SAMEINAÐ Rússland, flokkur
Vladímírs Pútíns forseta, sigraði
auðveldlega í þingkosningum sem
fram fóru um helgina og er sigurinn
talinn greiða fyrir því að Pútín haldi
völdunum í landinu með einhverjum
hætti eftir að hann lætur af embætti í
maí á næsta ári. Rússneskir stjórn-
arandstæðingar sökuðu stuðnings-
menn Pútíns um stórfelld kosninga-
svik og kommúnistar sögðust ætla að
krefjast þess að hæstiréttur landsins
ógilti kosningarnar.
Sameinað Rússland var með 63,1%
kjörfylgi þegar rúm 40% at-
kvæðanna höfðu verið talin í gær-
kvöldi og búist var við að flokkurinn
fengi að minnsta kosti tvo þriðju
þingsætanna. Kommúnistaflokkur-
inn fékk 11,5% fylgi og samkvæmt
fyrstu tölum fengu aðeins tveir aðrir
flokkar nógu mikið fylgi, eða minnst
7% atkvæðanna, til að eiga rétt á
þingsætum. Flokkarnir tveir hafa
báðir stutt Pútín á þinginu, en þeir
eru Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn,
undir forystu þjóðernissinnans Vlad-
ímírs Zhírínovskís, og flokkur sem
nefnist Réttlátt Rússland og var
stofnaður í fyrra samkvæmt forskrift
ráðamanna í Kreml. Frjálslyndi lýð-
ræðisflokkurinn fékk tæplega 10%
fylgi og Réttlátt Rússland 7,6%.
Kommúnistaflokkurinn verður því
eini stjórnarandstöðuflokkurinn í
Dúmunni, neðri deild þingsins.
Frjálslyndu flokkarnir Jabloko og
Bandalag hægriaflanna fengu ekkert
þingsæti.
„Lögfræðingar okkar hafa þegar
hafið undirbúning kæru til hæsta-
réttar,“ var haft eftir talsmanni
kommúnistaflokksins. Hann sagði að
eftirlitsmenn flokksins hefðu skráð
alls 10.000 brot á kosningalöggjöf-
inni.
Talsmaður Bandaríkjaforseta
hvatti rússnesk yfirvöld til að rann-
saka þessi meintu kosningasvik.
Stjórnarskránni breytt?
Skoðanakannanir hafa bent til
þess að tveir þriðju Rússa séu
hlynntir því að Pútín haldi völdunum
þrátt fyrir stjórnarskrárákvæði um
að enginn geti gegnt forsetaembætt-
inu lengur en í tvö kjörtímabil í röð.
Verði stjórnarskránni ekki breytt
getur Pútín ekki gefið kost á sér til
endurkjörs í kosningum sem fram
fara 2. mars og hann þarf að láta af
embætti í maí þegar síðara kjörtíma-
bili hans lýkur.
Ráðamennirnir í Kreml lögðu mik-
ið kapp á að tryggja Sameinuðu
Rússlandi stórsigur í þingkosning-
unum til að hann gæti haldið því
fram að Pútín hefði fengið umboð
þjóðarinnar til að stjórna landinu
áfram. Pútín er í efsta sæti á lista
Sameinaðs Rússlands og hugsanlegt
er til að mynda að hann verði for-
sætisráðherra eða stjórni á bak við
tjöldin.
Frestur til að bjóða sig fram í for-
setakosningunum rennur út á Þor-
láksmessu. Búist er við að margir
verði í framboði en enginn er talinn
eiga raunhæfa möguleika á sigri
nema með stuðningi Pútíns. Líklegt
er að næsti forseti hafi aðeins völdin
að nafninu til og hugsanlegt er að
hann segi jafnvel af sér áður en kjör-
tímabilinu lýkur til að víkja fyrir Pút-
ín sem gæti þá gefið kost á sér aftur í
forsetaembættið.
Nokkrir stjórnmálaskýrendur
sögðu að forsetinn gæti nú beitt sér
fyrir stjórnarskrárbreytingu til að
færa völdin í annað embætti sem
hann tæki síðan við.
„Hægt er að túlka sigurinn sem
ótakmarkað umboð til að semja nýja
stjórnarskrá,“ sagði Jevgení Volk,
sérfræðingur í stjórnmálum Rúss-
lands hjá hugveitu í Washington.
„Viljum ekki neinar byltingar“
Þingkosningarnar urðu í raun að
þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort
Pútín ætti að halda völdunum. Hann
nýtur mikilla vinsælda í landinu,
einkum vegna batnandi lífskjara og
stöðugleika í landinu eftir pólitíska
og félagslega glundroðann sem ein-
kenndi fyrstu árin eftir hrun komm-
únismans.
„Ég kaus Sameinað Rússland
vegna þess að lífskjörin hafa batnað í
valdatíð Pútíns, við viljum ekki nein-
ar breytingar eða byltingar,“ hafði
fréttastofan AP eftir sjötugri konu í
Sankti Pétursborg. „Allt hefur róast,
fólk býr nú við öryggi.“
„Sameinað Rússland hefur staðið
sig vel, allt fer batnandi,“ sagði ann-
ar kjósandi, nítján ára sjóliði í Vlad-
ívostok.
Komið í veg fyrir
lýðræðislega umræðu
Stjórnarandstæðingar sökuðu
hins vegar stuðningsmenn Pútíns
um að hafa komið í veg fyrir lýðræð-
islega umræðu í kosningabaráttunni,
misnotað ríkisfjölmiðla til að hampa
forsetanum og bandamönnum hans,
þaggað niður í stjórnarandstöðunni,
lagt hald á kosningabæklinga og
handtekið stjórnarandstæðinga.
Gennadí Zjúganov, leiðtogi komm-
únistaflokksins, sagði að þetta væru
„ólýðræðislegustu kosningar“ sem
fram hefðu farið í Rússlandi eftir
hrun Sovétríkjanna.
Garrí Kasparov, einn leiðtoga
stjórnarandstöðunnar og fyrrver-
andi heimsmeistari í skák, tók í sama
streng og sakaði yfirvöld um stór-
felld kosningasvik. Hann kvaðst hafa
ógilt atkvæði sitt af ásettu ráði í kjör-
klefanum þar sem kosningarnar
væru aðeins skrípaleikur.
Angela Merkel, kanslari Þýska-
lands, og George W. Bush létu einnig
í ljós efasemdir um að framkvæmd
kosninganna hefði verið sanngjörn.
„Við höfum tekið eftir því að
möguleiki stjórnarandstæðinga á að
láta skoðanir sínar í ljós hefur verið
takmarkaður,“ sagði Merkel fyrir
kosningarnar.
„Við höfum áhyggjur af því að
fólkið hafi ekki fengið þær frjálsu og
lýðræðislegu kosningar sem það
verðskuldar,“ sagði talsmaður Bush
á föstudag.
Greitt fyrir atkvæði?
Hreyfingin Golos, sem hafði eftir-
lit með kosningunum, sagði að henni
hefðu borist um 3.000 ábendingar um
meint kosningasvik og svo virtist
sem yfirvöld hefðu beitt ýmsum að-
ferðum til að tryggja mikla kjörsókn
og yfirburðasigur Sameinaðs Rúss-
lands. Tugir kjósenda hefðu t.a.m.
sagt að þeir hefðu fengið greiðslur
fyrir að kjósa flokkinn. Kjósendur í
bænum Pestovo hefðu kvartað yfir
því að þeir hefðu fengið kjörseðla þar
sem þegar hefði verið búið að merkja
við Sameinað Rússland. Í Tétsníu,
þar sem kjörsóknin var um 99%,
sögðust kjósendur hafa séð starfs-
menn kjörstaða fylla út kjörseðla og
stinga þeim í kjörkassa.
Embættismenn og stjórnendur
fyrirtækja virtust hafa beitt öllum
tiltækum ráðum til að tryggja sem
mesta kjörsókn, meðal annars gjöf-
um. Í einu héraðanna var heppnum
kjósendum t.a.m. heitið farsímum
fyrir að kjósa. Í öðru héraði lofuðu
yfirvöld átaki í húsnæðismálum í því
sveitarfélagi sem gæti stært sig af
mestri kjörsókn.
Kennarar, læknar og fleiri ríkis-
starfsmenn sögðust hafa fengið
fyrirmæli frá yfirmönnum sínum um
að kjósa, ella ættu þeir á hættu að
missa vinnuna.
Hvattir til að rannsaka
meint kosningasvik
Reuters
Umdeildar kosningar Kjósandi í búningi, sem líkist kjörseðli, á kjörstað í Sankti Pétursborg, heimaborg Pútíns
forseta. Úrslit kosninganna eru túlkuð sem mikill sigur fyrir Pútín þrátt fyrir ásakanir um kosningasvik.
Pútín álitinn hafa
fengið umboð til
að vera áfram við
völd í Rússlandi
Í HNOTSKURN
» Um 109 milljónir Rússavoru á kjörskrá og kjör-
staðirnir voru alls um 95.000.
» Rússland er víðfeðmastaland heims og kosið var á
22 klukkustundum á ellefu
tímabeltum. Fyrstu kjörstað-
irnir voru opnaðir klukkan
átta á laugardagskvöld að ís-
lenskum tíma austast í Rúss-
landi og kosningunum lauk í
Kalíníngrad við Eystrasalt
klukkan 18 í gær.
» Hermt er að alls hafi um450.000 lögreglumenn ver-
ið á varðbergi við kjörstaðina.
» Kjörsóknin var rúm 60%,mun meiri en í síðustu
kosningum.
Vinsæll Vladímír Pútín Rússlands-
forseti greiðir atkvæði í Moskvu.