Morgunblaðið - 20.01.2008, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 20. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Tokion - október/nóvember 2006 (New York)
Í smábænum Vík á sunnanverðu Íslandi eyddu hönnuðirnir
fimm í Vík Prjónsdóttur löngum vetri í að hanna nýstárlegar
ullarvörur. Frá frjósömum prjónavélunum koma notalegir
hlutir svo sem Samveruteppið, litríkt ullarteppi með tveimur
götum fyrir höfuð til að eyða köldum vetrarnóttum á Norð-
urhjara saman undir, svo og Skegghúfan sem fær jafnvel þá
hárlausustu til að státa af glæsilegum skeggvexti.
Form - september/október 2006 (Þýskaland)
Íslendingasögurnar, þjóðsögur og venjur gáfu hönnuðunum
Brynhildi Pálsdóttur, Agli Kalevi Karlssyni, Guðfinnu Mjöll
Magnúsdóttur, Hrafnkeli Birgissyni og Þuríði Rós Sigurþórs-
dóttur nægan efnivið til að hanna heila vörulínu: Undir nafni
Víkur Prjónsdóttur komu hönnuðirnir með samtímatúlkun á
sögu lands og menningu fyrir ullarframleiðandann Víkur-
prjón. Prjónavörurnar, sem gætu bæði flokkast undir tísku-
hönnun og skúlptúr, túlka til dæmis þjóðsöguna um konuna
sem var selur fastur í kvenlíki og átti sjö börn á landi og sjö á
sjó. Útkoman er selshamur úr ull sem er mjúk útgáfa af sam-
festingi með hettu og hreifum.
TILVITNANIR Í ERLEND
HÖNNUNARBLÖÐ
Icon - ágúst 2006 (Bretland)
Selslagaður samfestingur er bara einn af hinum sérviskulegu
hlutum í línu af ullarvörum frá Vík Prjónsdóttur. Eins og
aðrir hlutir í vörulínu þeirra er Selurinn innblásinn af
íslenskri þjóðsögu. Skegghúfurnar byggjast á hinum
hefðbundnu lambhúshettum sem bændur landsins notuðu í
snjóþunga hins íslenska vetrar á meðan Samveruteppið vísar
til hefðarinnar að deila rúmi til að halda á sér hita. Aðrar
vörur vísa í hið hrikalega og oft óbyggilega umhverfi Íslands.
Umhverfi eins af stærstu jöklum landsins prýðir til dæmis
Landslagsteppið.
Surface - desember 2007 (Bandaríkin)
Barnaselurinn og Selurinn eftir Vík Prjónsdóttur er ekki bara
notalegt teppi fyrir foreldra og börn heldur líka virðingar-
vottur við gamla íslenska sögu af konu sem var selur í manns-
líki og þar að auki vara sem hjálpaði til við að blása nýju lífi í
litla íslenska ullarverksmiðju.
Ready made - október/nóvember 2007 (Bandaríkin)
Í tilraun til að blása nýju lífi í hinn dalandi ullariðnað á Íslandi
tóku fimm hönnuðir saman höndum og mynduðu Vík Prjóns-
dóttur, vörulínu af klæðilegum fatnaði og fylgihlutum fyrir
kalt veðurfar sem sækir innblástur sinn í norrænar þjóðsögur.
Gott dæmi er Landslagsteppið sem sýnir landslagið sem um-
kringir hið alræmda eldfjall Kötlu.
Dwell - desember 2007 ( Bandaríkin)
Innblásin af lambhúshettum íslenskra bænda er skegghúfan
frá Vík Prjónsdóttur, sannkölluð guðsgjöf til manna sem þrá
meiri skeggvöxt en náttúran gaf þeim.
S
veitarstjóri Mýrdalshrepps
er Sveinn Pálsson. Hvert
er álit hans á þýðingu
verkefna á borð við Vík
Prjónsdóttur?
„Það er kannski fyrst og fremst
það að þetta vekur athygli á fyrir-
tækinu og samfélaginu hér og
skapar vonir til nýsköpunar og ný-
breytni. Ég hef séð þessar vörur
en ég hef ekki eignast ennþá neitt
af framleiðsluvörunum en líst vel
á þær – þetta er skemmtilegt. Það
er gaman að sjá þegar gert er
eitthvað óhefðbundið úr hefð-
bundnu hráefni,“ segir Sveinn.
En Víkurprjón á sér langa sögu,
er þetta mikilvægt fyrirtæki á
ykkar svæði?
„Þessi prjónastofa er hluti af
stoðum atvinnulífsins hér. Hún
eykur fjölbreytnina. Annars er
Vík og nágrenni fyrst og fremst
þjónustumiðstöð fyrir sveitirnar
hér í kring og náttúrlega „ferða-
manninn“, það kemst enginn um
Suðurland nema fara hér um. Það
hefur byggst upp í seinni tíð mjög
umfangsmikil ferðaþjónusta hér
sem enn er í uppbyggingu og við
erum að vinna frekari þróun í
menningartengdri ferðaþjónustu.“
Eru mörg svokölluð sprotafyrir-
tæki í ykkar nágrenni?
„Nei, ekki er mikið um það,
þetta verkefni í kringum Víkurpr-
jón er nokkuð sérstakt. Þótt hér
sé margvísleg starfsemi hefur hún
yfirleitt verið nokkuð lengi til
staðar.“
Eru þið með eitthvað nýtt á
prjónunum?
„Sveitarfélagið hér leggur
áherslu á almenna þjónustu við
íbúana, við reynum að hafa alla
aðstöðu og umbúnað í lagi en
atvinnulífið er talsvert í hönd-
um einstaklinga. Hér í sveitinni
eigum við gott dæmi um fram-
tak einstaklinga í atvinnusköp-
un. Nokkrar konur hafa tekið
sig saman og framleiða minja-
gripi í vélageymslu á bænum
Nikhól hér í sveitinni. Þar
framleiða þær minjagripi Gull-
roðans sem þær hafa sjálfar
hannað og selja hér í Vík og
víðar.“ Áhugasamur Sveinn Pálsson sveitarstjóri í Vík í Mýrdal á skrifstofu sinni.
VON Í NÝSKÖPUN
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
É
g tel að verkefnið Vík Prjónsdóttir sé
eitt athyglisverðasta samvinnuverkefni
hönnuða og íslenskra framleiðanda sem
komið hefur fram á síðustu árum.“
Þannig lýsir Elísabet V. Ingvarsdóttir, innan-
hússarkitekt og hönnunarsagnfræðingur og
hönnunargagnrýnandi Morgunblaðsins, Vík
Prjónsdóttur og bætir við: „Margt hefur verið
rætt og reynt með svokallað sprotastarf eða
tengsl hönnunar við atvinnulífið; oft hefur það
gengið upp en einnig alltof oft fallið um sjálft sig
vegna þess að verkefnið er hvorki hugsað í heild
né til enda. Verkefnið Vík Prjónsdóttir er þaul-
hugsað í gegn. Þarna fara saman hönnuðir sem
nýta krafta sína og sérsvið einstaklega vel sam-
an og hafa þor og fagþekkingu. Hönnunin er út-
hugsuð með það fyrir augum að blása nýju lífi í
framsetningu á íslensku ullinni. Verkefnið felst
í því að styrkja íslenskan iðnað og um leið að
gefa hönnuðum tækifæri til þess að vinna með
íslenskt hráefni. Þannig er sleginn nýr tónn í
framleiðslu rótgróins landsbyggðarfyrirtækis
með framleiðslu sem höfðar mjög sterkt til Ís-
lands og sagnaarfsins og þá um leið til lífsins á
þeim stað sem framleiðslan er. Það er ekki ein-
ungis vegna þess að hönnunin er að mestu
værðarvoðir að það stafar einhverri einlægni og
hlýju frá verkefninu, væntumþykju fyrir fram-
leiðslunni og því umhverfi sem hún sprettur úr
– allt er þetta sett fram með skemmtilegum
skírskotunum fullum af húmor.“
Einfaldleiki og einlægni
„Það hefði í raun verið lítið mál að klúðra
hugmyndinni. Ef einhver hefði komið til mín og
sagst ætla að endurvekja hróður gamalgróinnar
prjónastofu á landsbyggðinni með því að hanna
værðarvoðir í líki sveitalandslagsins og nýta sér
þjóðsöguna um selshaminn þá væri „gleymdu
því“ það eina sem mér hefði dottið í hug að
svara vegna þess að hugmyndin er svo einföld
og nær hallærisleg. En fagleg vinnubrögð og
samvinnan ganga svo vel upp í allri útfærslu
verkefnisins – leyfir einfaldleika hugmynd-
arinnar og einlægni að skína í gegn – sem
heppnast að mínu viti fullkomlega.
Tökum sem dæmi landslagsteppið með Mýr-
dalsjökli. Teppið er tenging við svæðið þar sem
það er framleitt. Það er frumleg hönnun og
höfðar til þeirra sem sækjast eftir slíku. Það er
líka þjóðlegt fyrir okkur Íslendinga og um leið
fín landkynning. Kynningin og markaðs-
setningin kórónar svo allt, en teppið hefur al-
mennt verið sýnt með krakka liggjandi undir
því þar sem fætur í appelsínugulum sokkum
skjótast undan og táknar að þarna sofi Katla
sínum svefni (á milli gosa) undir jökulbreið-
unni.“
Tenging við land elds og ísa
„Með þessari skemmtilegu framsetningu og
tengingu er strax búið að markaðssetja og
tengja vöruna við land elds og ísa. Hversu oft
höfum við ekki séð markaðssetningu á þessari
tengingu misheppnast? Hinsvegar er þetta
ekki túristagóss í eðli sínu en samt er ákveðin
tenging við slíkar söluvörur nýtt. Hér er fyrst
og fremst um frumlega og vel útfærða nútíma-
hönnun að ræða sem er að vissu leyti í anda
þeirra hræringa sem í gangi eru núna að sækja
til fortíðar svo sem til sagnaarfsins, ævintýra-
heims eða rómantíkur. Það er ánægjulegt að
hún sé komin í góða kynningu erlendis og á án
efa eftir að hafa þýðingu fyrir íslenska hönnun í
heild.“
ATHYGLISVERT SAMVINNUVERKEFNI
Hrós Elísabet V. Ingvarsdóttir, innanhúss-
arkitekt og hönnunarsagnfræðingur, hrósar
frumlegri og úthugsaðri nútímahönnun.
VÍK PRJÓNSDÓTTIR