Morgunblaðið - 02.02.2008, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
KARL Breta-
prins sagði í ræðu
í fyrradag að
sögufrægar borg-
ir ættu á hættu að
verða eyðilagðar
af skýjakljúfum
sem yrðu eins og
„útbrot“ eða
„kýli“ á borg-
arlandslaginu.
Ræðuna hélt Karl á ráðstefnu um
borgarskipulag í St. James’ Palace í
Lundúnum. Meðal viðstaddra voru
arkitektar margra þekktustu háhýsa
Lundúna.
Karl sagði sögufræg svæði í
breskum borgum eiga á hættu að
drukkna í háhýsum. Hann væri ekki
á móti byggingu háhýsa en vildi að
þau væru reist þar sem þau féllu að
umhverfinu, t.d. í viðskiptahverfum
þar sem fjöldi skýjakljúfa væri fyrir.
Prinsinn þótti með ræðu sinni ögra
borgarstjóra Lundúna, Ken Liv-
ingstone, sem styður byggingu há-
hýsis við Tower of London. Verði
byggingin reist verður hún hæsta
bygging Bretlands.
Eins og
útbrot
Karl til varnar sögu-
frægum svæðum
Karl Bretaprins
NÝ NÁMSBÓK
fyrir 13-15 ára
börn í Þýskalandi
er nú til reynslu í
20 grunnskólum í
Berlín og Nordr-
hein-Westfalen.
Bókin sú er all-
sérstök því í
henni er helförin
rakin í teikni-
myndasöguformi.
Sagan heitir Die Suche, eða Leitin,
sögumaðurinn er Esther nokkur
sem leitar sannleikans um örlög fjöl-
skyldu sinnar sem flutt var í útrým-
ingarbúðir nasista í Auschwitz.
Stofnun Önnu Frank í Amst-
erdam gefur bókina út og segir tals-
maður hennar að teiknimyndasögu-
formið geri atburðina raunverulegri
í augum ungmenna. Grunn-
skólanemar séu misvel að sér um
þetta skelfilega tímabil mannkyns-
sögunnar. Skólar í Ungverjalandi og
Póllandi hafa námsbókina einnig til
athugunar. Sagnfræðingar fóru yfir
bókina til að ganga úr skugga um að
allt væri satt og rétt.
Helförin
teiknuð
Teiknimyndaút-
gáfa af Hitler.
Í DAG verður opnuð sýning á
ljósmyndum Nönnu Bisp Buc-
hert í galleríinu Fótógrafí,
Skólavörðustíg 4. Nanna sýnir
uppstillingar þar sem fiskar
leika aðalhlutverkið. Mynd-
irnar eru teknar á ferðalögum
hennar víða um heiminn en
hún hóf vinnu við þessa mynd-
röð fyrir 17 árum og árlega
bætast nýjar við. Í mörgum
myndanna teflir Nanna saman
fiskhausum og blúndum eða fínlegu efni og dreg-
ur fram fegurð í andstæðunum. Nanna Bisp Buc-
hert er búsett í Danmörku og hefur starfað þar að
list sinni í 35 ár. Hún hefur haldið ríflega fimmtíu
einkasýningar víða um heiminn.
Myndlist
Fiskar á þurru
landi í Fótógrafí
Úr einni af mynd-
um Nönnu.
LÚÐRASVEIT Reykjavíkur
heldur tónleika í Neskirkju á
morgun, sunnudag, kl. 14.30.
Á tónleikunum verða frum-
flutt tvö ný íslensk verk,
„Djúpur“ eftir Báru Sigurjóns-
dóttur og „Hýr Gleður Hug
Minn“ eftir stjórnanda sveit-
arinnar, Lárus Halldór Gríms-
son. Í síðarnefnda verkinu er
einleikari Sigurður Flosason
saxófónleikari en Steindór
Andersen kvæðamaður kveður einnig í því.
Hörpuleikarinn Katie Elizabeth Buckley leikur
einleik í „Concerto Pour Harpe“ eftir Serge
Lancen. Tvö önnur verk eru einnig á dagskrá.
Tónleikarnir eru hluti af Myrkum músíkdögum.
Tónlist
Frumflytja tvö ný
íslensk verk
Lárus Halldór
Grímsson
FRAMANDLEIKI: Nútíma-
landslag í ljósaskiltunum nefn-
ist sýning sem myndlistarmað-
urinn Bjarni Helgason opnar í
Listasafni Borgarness í dag.
Verkin, sem Bjarni vann á
seinustu árum, eru unnin úr
skjámyndum úr myndskeiðum.
Annars vegar myndskeið sem
tekin eru á ferð og hins vegar
af viðfangsefnum sem hreyf-
ast.
Verkin eru nútímalandslagsmyndir en í þeim er
leitast við að gera hið hversdagslega framandi og
það kunnuglega spennandi með því að beina sjón-
um áhorfandans að borgarlandslaginu sem líður
hjá án þess að við veitum því eftirtekt.
Myndlist
Nútímalandslag
í ljósaskiltunum
Bjarni Helgason
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
ÞRETTÁN atvinnuleikhópar fá í ár
úthlutaða verkefnisstyrki upp á
39,2 milljónir króna. Samkvæmt
samstarfssamningi fær Hafn-
arfjarðarleikhúsið Hermóður og
Háðvör ennfremur úthlutaðar 20
milljónir króna og þá renna sex
milljónir króna til Sjálfstæðu leik-
hópanna.
Á blaðamannafundi í gær voru
verkefnisstyrkirnir kynntir.
Stærsta styrkinn, 7,5 milljónir, fær
hópurinn Lab Loki en fyrir honum
stendur Rúnar Guðbrandsson. Þá
fær hópurinn Odd Lamb Couple,
Margrét Vilhjálmsdóttir og fleiri,
5,5 milljónir, og Opið út, undir for-
ystu Charlotte Böving, 4,6 millj-
ónir.
Leiklistarráð, sem gerir tillögu
til menntamálaráðherra um styrk-
ina, er skipað þeim Orra Hauks-
syni, Jórunni Sigurðardóttur og
Magnúsi Þór Þorbergssyni. Orri
segir 64 umsóknir um verk-
efnastyrki hafa borist frá 53 aðilum
og hafi þær verið margbreytilegar.
„Minna er sótt um styrki vegna
þýddra verka en oft áður; það er
mikil gróska á þessu sviði,“ segir
Orri. „Í mörgum hópum er blandað
saman leiklist, dansi, tónlist og
myndlist. Það er talsvert um
áhugaverðan bræðing.
Við höfðum úr takmarkaðri upp-
hæð að moða, það voru klárlega
fleiri vel að því komnir að fá styrk
en fengu.“
Upphæð styrkjanna tekur mið af
umfangi verkefnanna. Hóparnir
kynna fjárhagsáætlun hvers verk-
efnis og þeir sem fá úthlutað fá ná-
lægt helmingi þeirrar upphæðar.
„Frekar en styrkja marga hópa um
lága upphæð teljum við betra að
styrkja fleiri um upphæð sem mun-
ar um,“ segir Orri. Verkefnið
Steinar í djúpinu segir Rúnar Guð-
brandsson vera byggt á höfund-
arverki Steinars Sigurjónssonar
rithöfundar. „Þetta er ekki leikgerð
á ákveðinni sögu, innblásturinn er
sóttur í skrif Steinars og að hluta
til í hans ævi og örlög. Við erum að
votta honum virðingu okkar.“ Hann
segir verkið hafa verið lengi í
vinnslu og stór hópur kemur að
því, þar á meðal 12 leikarar og þrír
tónlistarmenn. Fyrirhugað er að
setja verkið upp næsta haust.
Margrét Vilhjálmsdóttir leikkona
segir verkefnið L ennþá vera nokk-
urt leyndarmál. „Þeir sem standa
að því, auk mín, eru Margrét Krist-
ín Blöndal, Halla Gunnarsdóttir,
Katrín Þorvaldsdóttir og Ríkey
Kristjánsdóttir. Þetta er ekki leik-
hús með hefðbundnu sniði; frekar
bræðingur milli listgreina. Eins-
konar upplifunarleikhús. Við unn-
um nokkrar saman að Gyðjunni í
vélinni á Listahátíð í fyrra og að
vissu leyti er þetta framhald á
þeirri vinnu.“
Leikhópar fá úthlut-
að 66 milljónum
Leikverkin Steinar
í djúpinu, Mamma
og L fá hæstu
styrkina í ár
Árvakur/Frikki
Styrkþegar Fulltrúar leikhópanna komu saman í Iðnó í gær þar sem verk-
efnisstyrkirnir voru kynntir. Hópurinn Lab Loki fær hæsta styrkinn.
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
ÞÓRA Einarsdóttir sópransöngkona
heldur söngskemmtun í Langholts-
kirkju annað kvöld kl. 20, ásamt
píanóleikaranum Alexander
Schmalcz. Þar flytja þau sönglög eft-
ir Johannes Brahms, Edvard Grieg
og Richard Strauss. Tónleikarnir
eru klukkustundar langir, en kl. 19
verður Björn Jónsson, tenórsöngv-
ari og framkvæmdastjóri tónleika-
haldsins í Langholtskirkju, með er-
indi, þar sem hann talar um Brahms
og lögin sem Þóra og Alexander
flytja á tónleikunum.
Þóru þekkja söngunnendur vel.
Hún var farin að koma fram, meðal
annars í Íslensku óperunni, löngu
áður en hún lauk námi. Þóra hefur
nú starfað erlendis um árabil, að-
allega í Þýskalandi, en hún kemur
reglulega heim til að syngja. Á
óperusviðinu hefur hún sungið á
fjórða tug hlutverka, en hún þykir
skara framúr í sópranhlutverkum
Mozarts.
Píanóleikarinn sem kemur hingað
með Þóru frá Þýskalandi þykir lík-
legur til að verða eitt af stóru nöfn-
unum meðal þeirra sem gefa sig að
leik með söngvurum og hann leikur
þegar með fólki í fremstu röð, eins
og Matthiasi Goerne, Christiane
Oelze, Evu Mei, goðsögninni Peter
Schreier og Listahátíðardívunni
Grace Bumbry.
En hvað ætlar Björn að segja um
Brahms, þennan mikla jöfur söng-
bókmenntanna, sem þó samdi aldrei
eina einustu óperu?
„Ég ætla að tala um Brahms út frá
konunum í lífi hans. Ég rek það
hvaða áhrif þær höfðu á hann. Ég
skoða ljóðin og lögin og reyni að átta
mig á tilfinningum hans,“ segir
Björn. Hann verður með myndasýn-
ingu á fyrirlestrinum og sýnir meðal
annars myndir af konunum í lífi
Brahms, en myndirnar eru úr dán-
arbúi hans. Þar verða líka myndir af
Brahms á ýmsum aldri og ummæli
vina Brahms um hann. Björn segir
aðspurður að sögurnar af konunum í
lífi Brahms séu ekki beinlínis krass-
andi slúður, en það megi gera sér
ýmislegt í hugarlund.
„Flestir eiga í huga sér myndina
af Brahms, skeggjuðum einstaklingi,
sem greinir sig
frá samfélaginu
með þessu mikla
skeggi. En hann
hafði net af kon-
um í kringum sig
sem hjálpuðu
honum að komast
af. Það var ekki
bara Clara Schu-
mann – alls ekki.
Fiðluleikarinn
Joseph Joachim, sem var góðvinur
Brahms, sagði að hann hefði verið sá
mesti holdgervingur sjálfselskunnar
sem hann hefði þekkt, án þess að
hann gerði sér grein fyrir því sjálfur.
Það er eins og Brahms uppgötvi
sjálfan sig upp á nýtt í hverri konu.
Það er ekki víst að hann elski þær,
en verður æ hrifnari af sjálfum sér, á
annan hátt. Hann getur ekki bundist
þeim og ekki stofnað til fjölskyldu.
Hann flýr af hólmi rétt áður en kom-
ið er að trúlofun eða giftingu. Hann
reynir þá að snúa öllu upp í vináttu
og á í bréfaskriftum við þessar kon-
ur í tugi ára. Eftir 1890, þegar þær
fara að deyja hver af annarri, skrifar
hann Vier ernste Gesänge. Maður
getur vel ímyndað sér að hver þeirra
sé saminn fyrir eina konu.
Ein sér honum fyrir húsnæði og
eldar ofan í hann. Aðrar eru sálu-
félagar hans, gáfaðar konur sem
hjálpuðu honum að kryfja málin til
mergjar. Svo voru konur sem sinntu
hans líkamlegu þörfum. Hann átti
konur fyrir hvert svið lífs síns. Hann
var eins og köngurló í miðu netsins,
en það sorglega við það er að á einn
veginn er hann vel haldinn og skap-
andi, en á annan er hann samt sem
áður einmana og gamall, þrátt fyrir
konurnar sem hjálpa honum að kom-
ast af. Þegar þær deyja rifnar netið,
þetta líf sem hann er búinn að koma
sér upp.“
Eins og köngurló í neti kvenna
Þóra Einarsdóttir syngur með Alexander Schmalcz og Björn Jónsson flytur erindi um Brahms
Alexander
Schmalcz
Þóra
Einarsdóttir
Björn
Jónsson
♦♦♦
Eftirtaldir atvinnuleikhópar fá
verkefnastyrki í ár:
 Hafnarfjarðarleikhúsið Her-
móður og Háðvör, 20 milljónir skv.
samstarfssamningi.
 Lab Loki/Rúnar Guðbrandsson
o.fl. Steinar í djúpinu. 7,5 milljónir.
 Odd Lamb Couple ehf./Margrét
Vilhjálmsdóttir o.fl. L. 5,5 milljónir.
 Opið út/Charlotte Böving o.fl.
Mamma. 4,6 milljónir.
 Panic Productions/Gréta María
Bergsdóttir o.fl. Professional ama-
teurs. 3,4 milljónir.
 Söguleikhúsið/Kjartan Ragn-
arsson o.fl. Brák. 3 milljónir.
 Evudætur/Ólöf Nordal o.fl. Eva.
3,0 milljónir.
 Shahala/Erna Ómarsdóttir ofl.
The Talking Tree. 2,5 milljónir.
 Sælugerðin/Álfrún Helga Örn-
ólfsdóttir o.fl. Húmanímal. 2,4 millj-
ónir.
 Fígúra ehf./Hildur M. Jónsdóttir
o.fl. Klókur ertu – Einar Áskell. 1,8
milljónir.
 Kristján Ingimarsson o.fl.
Skepna. 1,8 milljónir.
 Einleikhúsið/Sigrún Sól Ólafs-
dóttir o.fl. Upp á fjall. 1,7 milljónir.
 Ímógýn/Þóra Karitas Árnadóttir
o.fl. Ég heiti Rachel Corrie. 1,2
milljónir.
 Ugly Duck Productions/
Steinunn Ketilsdóttir o.fl. 108
Prototype. 800 þúsund.
Styrkþegar