Morgunblaðið - 11.05.2008, Blaðsíða 42

42 SUNNUDAGUR 11. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
SKRIFSTOFUHÚSNÆÐI TIL LEIGU
Til leigu er, í einni fallegustu skrifstofubyggingu borgarinnar, 765 m2 mjög gott skrifstofuhúsnæði á þriðju hæð við Suðurlandsbraut
18 í Reykjavík. Húsnæðið er sérlega vandað að allri gerð enda hefur húsið nýlega verið allt klætt með vönduðum flísum að utan
sem gerir það sérlega glæsilegt. Að innan húsnæðið sérlega snyrtilegt og bjart með fallegu útsýni til norðurs og suðurs. Hlutfall
bílastæða við húsið er gott m.v. sambærilegt hús í miðborginni. Hér er á ferðinni sérstaklega vel staðsett hús með fallega ásýnd.
SUÐURLANDSBRAUT 18 - REYKJAVÍK
Jón Gretar Jónsson
jon@husakaup.is
s. 617 1800
JAFNRÉTTISBARÁTTAN hefur
skilað góðum árangri víða á Vest-
urlöndum. Á Íslandi hefur árangur
baráttu sem háð hefur verið í yfir 100
ár skilað okkur mun réttlátara sam-
félagi. En betur má ef duga skal. Enn
er launamunur kynja óþolandi og eins
og 100 galvaskar konur bentu á í heil-
síðuauglýsingu í blöðunum hinn 31.
janúar, þar sem þær gáfu kost á sér
til stjórnarsetu í fyr-
irtækjum, þá er hlutfall
kvenna í æðstu stöðum
fyrirtækja og stofnana
óþolandi lágt.
Jafnrétti kynja er
mannréttindi. Við lítum
á það sem sjálfsögð
mannréttindi að fólki sé
ekki mismunað vegna
litarhafts eða trúar-
bragða. Á sama hátt er
það auðvitað hvorki þol-
andi fyrir konur né
menn að annað kynið
njóti forréttinda vegna
kyns síns. Þrátt fyrir að við getum
fagnað því að lagalega njóti kynin
sömu réttinda og skyldna þá getum
við ekki sætt okkur við það að kynja-
skiptingin sé í raun svo samofin
menningu okkar sem raun ber vitni.
Einn af mikilvægustu þáttum
mannréttindabaráttu er fræðsla og
upplýsingasöfnun. Við verðum að
fræða fólk og þá sérstaklega ung-
dóminn um mannréttindi. Við verðum
jafnframt að safna upplýsingum um
stöðu mála, rannsaka það sem úr-
skeiðis hefur farið og hvað hægt er að
gera betur, og miðla upplýsingunum
til almennings. Öðruvísi fáum við ekki
breytt ástandinu.
Vestnorræna ráðið hefur lagt á það
áherslu að framboð á námsefni um
stöðu kvenna og mannréttindi verði
aukið. Íslandsdeild ráðsins lagði á
dögunum fram þingsályktunartillögu
þar sem skorað er á rík-
isstjórnir Íslands, Fær-
eyja og Grænlands að
gera með sér sam-
komulag um gerð
skyldunámsefnis fyrir
unglinga um ólík kjör
og hlutskipti kvenna á
norðurslóðum og mann-
réttindi. Með því mætti
auka umræðu um jafn-
réttismál og skilning á
því að kvenréttindi eru
mannréttindi óháð
menningu. Það myndi
jafnframt stuðla að því að
auka þekkingu á ólíkum kjörum og
hlutskipti kvenna á norðurslóðum.
Við vitum að hagur kvenna er mjög
bágborinn víða, einkum í fátækari
löndum og væri hægt að nefna mörg
hryggileg dæmi um misrétti og of-
beldi gagnvart konum því til stuðn-
ings. Kynbundin mannréttindabrot
og ofbeldi endurspegla það viðhorf
margra að konur eigi ekki að njóta
sama réttar, sömu sæmdar og sömu
virðingar og karlmenn. Það skal ekki
gert lítið úr því að lög um jafnrétti
kynjanna eru ákaflega mikilvæg en
við verðum að horfast í augu við að
við verðum að stuðla að viðhorfs-
breytingu ef við ætlum að tryggja
jafnrétti í reynd. Ég tel ekki nokkurn
vafa á því að langáhrifaríkasta leiðin
til að breyta viðhorfum í samfélaginu
er að miðla upplýsingum til barna og
ungmenna í gegnum menntakerfið og
hafa þannig áhrif á félagsmótun
þeirra. Gerð skyldunámsefnis um
mannréttindi og misjöfn kjör kvenna
á norðurslóðum og á Vestur-
Norðurlöndum gæti verið mikilvægt
lóð á vogarskálar viðhorfsbreytinga í
þá veru að litið verði á konur og karla
sömu augum sem manneskjur sem
njóta skuli sömu mannréttinda og
hafi sama rétt til mannhelgi.
En það er skortur á kerfisbundinni
söfnun upplýsinga og rannsóknum
um kjör kvenna á norðurslóðum ef
Norðurlönd eru undanskilin. Hins
vegar liggja fyrir niðurstöður einnar
viðamestu rannsóknar sem unnin
hefur verið um lífskjör á norð-
urslóðum. Lokaskýrsla alþjóðlega
rannsóknarverkefnisins SLiCA (e.
Survey of Living Conditions in the
Arctic) var birt í lok mars 2007.
Rannsóknin sem hófst árið 1997
náði til norðurslóðasamfélaga Banda-
ríkjanna og Kanada, á Norðurlöndum
og samfélaga frumbyggja í Rúss-
landi. Hana er hægt að nýta sem
grunn við gerð þess skyldunámsefnis
sem mælt er með í þingsályktun-
artillögunni sem nefnd er hér að ofan.
Það sama gildir um bók um velferð á
Vestur-Norðurlöndum sem nýverið
kom út undir ritstjórn Guðbjargar
Lindu Rafnsdóttur dósents. Í báðum
þessum rannsóknarverkefnunum er
að finna upplýsingar um ólík kjör og
hlutskipti kvenna á norðurslóðum,
meðal annars um jákvætt samfélags-
legt hlutverk kvenna sem sterkra fyr-
irmynda og einstaklinga. Ég teldi
jafnframt mikilvægt að upplýsingar
um alþjóðlega sáttmála um mann-
réttindi og kvenréttindi, svo sem
mannréttindasáttmála Sameinuðu
þjóðanna og samninginn um afnám
allrar mismununar gagnvart konum,
yrðu gerð skil í námsefninu.
Ég treysti því að ályktun þessi
hljóti skilning og góðar móttökur hjá
framkvæmdavaldinu og megi verða
mikilvægt skref til að upplýsa æsku
Vestur-Norðurlanda um sambandið
milli mannréttinda, menningar og
stöðu kvenna.
Mótum ungmenni til
virðingar og jafnréttis
Karl V. Mattíasson skrifar um
mannréttindi » Við verðum að fræða
fólk og þá sér-
staklega ungdóminn um
mannréttindi.
Höfundur er alþingismaður og for-
maður vestnorræna ráðsins.
Karl V. Mattíasson
ÞRIÐJUDAGINN 6. maí sl.
birti Einar Steingrímsson prófess-
or opið bréf til Vísinda- og tækni-
ráðs þar sem hann gerir að um-
talsefni auglýsingu um
„Markáætlun á sviði vísinda og
tækni 2009 til 2015“.
Opin og gagnrýnin
umræða um skipulag
opinberra fjárveit-
inga til vísinda og ný-
sköpunar er nauðsyn-
leg og því er bréf
Einars vel þegið. Í
bréfinu koma fram
ýmsar gagnlegar
ábendingar sem sum-
ar lúta að smæð ís-
lensks vísinda- og
tæknisamfélags og
tekur ráðið þær
ábendingar alvarlega.
Það er t.d. stöðugt viðfangsefni að
tryggja að faglegt mat umsókna
sé hafið yfir allan vafa.
Markáætlun er aðeins ein leið
stjórnvalda til að styðja við vís-
inda- og nýsköpunarstarf í land-
inu, en opnir samkeppnissjóðir á
sviði vísinda, tækniþróunar og ný-
sköpunar gegna þar vitaskuld
langstærstu og mikilvægustu hlut-
verki, ásamt rannsóknarframlagi
til háskóla og stofnana. Fjárlög
2008 mörkuðu tímamót í fjárveit-
ingum til vísinda og tækni en þar
var boðuð nánast tvöföldun op-
inberra samkeppnissjóða á kjör-
tímabili ríkisstjórnarinnar. Rann-
sóknasjóður mun á þessu tímabili
nær tvöfaldast úr 590 milljónum
árið 2007 í 1100 milljónir árið
2011, og Tækniþróunarsjóður vaxa
úr 500 milljónum í 800 milljónir á
sama tímabili.
Hafa verður því í huga að það fé
sem rennur til markáætlunarinnar
er ekki tekið af starfandi sjóðum
eða framlögum til stofnana, heldur
kemur til nýtt fé. Þeir sem ekki
sjá tækifæri til þátttöku í mar-
káætluninni geta eftir sem áður
sótt um styrki í samkeppnissjóði
og ljóst er að opnu samkeppn-
issjóðirnir munu hafa umtalsvert
meira afl til að styðja við vísinda-
og nýsköpunarstarf í landinu en
síðustu ár.
Sú markáætlun sem nú hefur
verið auglýst er byggð á framtíð-
arsýn sem Vísinda- og tækniráð
efndi til árið 2007, en þar var gerð
tilraun til að rýna inn í framtíðina
og koma auga á sérstök tækifæri í
vísindum og tækni í alþjóðlegri
samkeppni. Um slíka aðferð-
arfræði má vitaskuld deila. Eitt
aðalmarkmiðið var að leiða saman
fólk úr ólíkum áttum, úr háskól-
um, rannsóknastofnunum og at-
vinnulífi til að ræða saman um
þær áskoranir sem blasa við í ís-
lensku samfélagi og finna leiðir til
að smíða brýr á milli ólíkra aðila.
Hátt í 200 manns komu að þeirri
vinnu og liggja nú fyrir skýrslur
fjögurra starfshópa.
Vísinda- og tækniráð ályktaði í
desember 2007 um átta svið vís-
inda og tækni sem fælu í sér sér-
stök tækifæri og var starfs-
nefndum ráðsins falið að
skipuleggja nýja markáætlun á
grundvelli þeirra. Sum áherslu-
sviðanna átta koma ekki á óvart,
en við leyfum okkur að fullyrða að
saman endurspegla þau með nýj-
um hætti ólík svið vísinda og
fræða. Hér er í fyrsta sinn í lang-
an tíma jafnvægi milli hug-, fé-
lagsvísinda og skapandi greina, og
annarra greina vísinda og tækni –
en einnig má finna tengingar
þvert á fagsvið. Því getum við
ekki verið sammála Einari þegar
hann lætur að því liggja í grein-
inni að hug- og félagsvísindi beri
skarðan hlut frá borði í þeirri
Markáætlun sem nú er auglýst.
Einar gerir athugasemd við þá
áherslu sem lögð er á samstarf
háskóla, stofnana og fyrirtækja í
Markáætluninni. Markmið Vís-
inda- og tækniráðs er að efla vís-
indarannsóknir, vísindamenntun
og tækniþróun í því skyni að
treysta stoðir íslenskrar menning-
ar og auka samkeppnishæfni at-
vinnulífsins. Stefnumörkun ráðsins
er því mjög víðfeðm. Í stefnu Vís-
inda- og tækniráðs 2006-2009 var
undirstrikað mikilvægi þess að
hvetja fyrirtæki og ríkið til að
taka saman höndum um sókn í
rannsóknum og þróunarstarfi til
að ná betri árangri í arðbærri ný-
sköpun og alþjóðlegri samkeppn-
ishæfni á grundvelli þekkingar.
Alþjóðlegar mælingar sýna að
þáttur rannsókna og nýsköpunar í
starfi íslenskra fyrirtækja hefur
dregist saman á undanförnum ár-
um, og því er augljóslega verk að
vinna. Ný markáætlun tekst ein-
mitt á við þennan vanda, og lögð
er áhersla á að fyrirtæki eða
rekstraraðilar taki sem mestan
þátt í starfinu. Það er ögrun fyrir
öll svið vísinda og tækni að finna
samstarfsaðila í ólíkum geirum, og
þeir geta komið úr óvæntum átt-
um. Má t.d. benda á að í síðustu
úthlutun úr Rannsóknasjóði voru
tvö samstarfsverkefni milli há-
skóla og fyrirtækja í hugvísindum,
annað var á sviði handritarann-
sókna og hitt í heimspeki.
Vísinda- og tækniráð vonar að
þær nýju samræður sem spretta
upp milli ólíkra aðila í undirbún-
ingi umsókna í nýja markáætlun
verði til að örva nýjar hugmyndir.
Um Markáætlun
Vísinda- og tækni-
ráðs 2009-15
Guðrún Nordal og Hallgrímur
Jónasson svara bréfi Einars
Steingrímssonar um markáætl-
un á sviði vísinda og tækni
Hallgrímur Jónasson
» Vísinda- og tækniráð
vonar að þær nýju
samræður sem spretta
upp milli ólíkra aðila í
undirbúningi umsókna í
nýja markáætlun verði
til að örva nýjar hug-
myndir.
Guðrún er prófessor og formaður vís-
indanefndar Vísinda- og tækniráðs.
Hallgrímur er formaður tækni-
nefndar Vísinda- og tækniráðs.
Guðrún Nordal
Verslun fyrir börn á aldrinum 0-10 ára
Föt, skór og fylgihlutir frá
Kammakarlo, Fuzzies,
Cocomma/Bisgaard, Joha og Karla
20% kynningarafsláttur
af öllum vörum til 31. maí!
Kammakarlo Copenhagen
Bæjarlind 12 Kópavogi
s.554-5410 • www.kammakarlo.is