Morgunblaðið - 03.07.2008, Blaðsíða 21

Í HNOTSKURN
»Einfalt síðunúmerakerfi leiðirferðalanginn um bókina eftir því
hvert leið hans liggur.
»Auk vegakortanna og lýsing-anna meðfram þeim eru í
Vegahandbókinni ítarlegar
nafna- og upplýsingaskrár
um t.d. liti á íslenskum búfén-
aði, algengustu plöntur, fiska
og fugla, golfvelli, skóga og vita
og tíðni Ríkisútvarpsins svo fátt eitt
sé nefnt auk allra númeraðra vega
Vegagerðarinnar á láglendi og hálendi.
»Útgáfunni í ár fylgir yfirlitskort aflandinu í kvarðanum 1:750 sem
Hálfdan segir 35 ára afmælisgjöf bók-
arinnar til notenda. Á bakhlið kortsins
er yfirlit yfir afþreyingu um allt land.
»Framvísi kaupendur gömlu útgáf-unni í bókabúðum fá þeir 1.000 kr.
afslátt á bókinni enda vilja útgefendur
„launa fólki tryggð við bókina“. Bens-
ínstöðvar taka hins vegar ekki við göml-
um bókum en veita í staðinn öllum jafnt
500 króna afslátt.
Eftir Bergþóru Njálu Guðmundsdóttur
ben@mbl.is
Þrjátíu og fimm árum síðar er búið aðbinda veginn og farangurinn er alluraftur í fellihýsinu en vegahandbókiner enn meðferðis, þótt í nýrri útgáfu
sé.
„Þetta byrjaði eiginlega með Ferðahandbók-
inni sem karl faðir minn, Örlygur Hálfdan-
arson, gaf út í fyrsta sinn fyrir u.þ.b. 50 árum,“
útskýrir Hálfdan Örlygsson. „Eftir að hafa gef-
ið hana út í nokkuð mörg ár áttaði hann sig á
því að það þyrfti að vera kort af vegunum í
henni líka og upp úr því spratt hugmyndin að
Vegahandbókinni.“
Fyrsta bókin leit dagsins ljós árið 1973 en
síðan hefur hún verið í stöðugri þróun og end-
urskoðun. Þrettánda útgáfa hennar sem kom
fyrir landslýð í sumarbyrjun er því býsna frá-
brugðin fyrirrennara sínum frá áttunda ára-
tugnum og t.a.m. eru 13 ár frá því að upp-
runalegu Ferðahandbókinni var steypt saman
við Vegahandbókina. „Í dag er bókin því miklu
meira en bara Vegahandbók enda er hún með
undirtitilinn Ferðahandbókin þín,“ útskýrir
Hálfdan. „Hún vísar til vegar með því að sagan
er rakin og sérkennum lýst meðfram vegum
landsins. Þá skiptir engu hvort staðirnir koma
fyrir í fornsögum, þjóðsögum eða sögu síðustu
áratuga.“
Að baki slíku er vissulega mikil vinna. „Sá
sem lagði grunninn að þessu öllu saman var
Steindór Steindórsson skólameistari frá Hlöð-
um. Við erum hins vegar stöðugt að bæta við
upplýsingarnar en tökum líka stundum út það
sem okkur finnst orðið úrelt.“
Núorðið kemur bókin út á tveggja ára fresti
á íslensku. Árin á milli kemur út ensk og þýsk
útgáfa hennar og að sögn Hálfdanar er vinna
við næstu útgáfu þeirra bóka þegar á fullu
skriði. „Þetta er orðið það mikið batterí að fjöl-
skyldan ákvað fyrir nokkrum árum að stofna
sérfyrirtæki í kring um Vegahandbókina sem
fæst bara við útgáfu á henni á þessum þremur
tungumálum. Og það er ýmislegt fleira á prjón-
unum henni tengt,“ segir hann leyndardóms-
fullur en verst allra frétta.
Fjölskyldan öll með
fingurna í útgáfunni
Fyrirtækið sem Hálfdan vísar til fellur ræki-
lega undir hefðbundnar skilgreiningar á fjöl-
skyldufyrirtækjum. „Pabbi er búinn að vera
ritstjóri frá upphafi og á náttúrulega hug-
myndina að þessu öllu saman. Ég er síðan bú-
inn að gefa bókina út í um 10 ár og hef komið
að ritstjórninni líka. Dóttir mín Eva vinnur við
að uppfæra upplýsingarnar og ná í nýtt efni
og sér að auki um tengsl við auglýsendur.
Maðurinn hennar, Rúnar Gunnarsson, brýtur
bókina um og Hildur dóttir mín hefur haldið
utan um sérskrárnar. Svo hefur rithöfund-
urinn og blaðamaðurinn Óttar Sveinsson
safnað auglýsingum í bókina undanfarin ár en
við erum bræðrasynir. Þannig að þetta er
mikið fjölskylduverkefni.“
Það fer því ekki hjá því að bókin skipi sér-
stakan sess hjá fjölskyldunni. „Ég held að
maður geti verið mjög stoltur af þessu verki
eins og það er í dag,“ segir Hálfdan og það er
augljóst að hugur fylgir máli. „Ég sé sjálfur
um dreifinguna á bókinni og fer með hana í
fjöldan allan af bensínsjoppum og bókabúðum
um allt land. Þá finn ég vel hvað er mikill vel-
vilji í garð Vegahandbókarinnar því mér er
alls staðar tekið með opnum örmum og henni
er iðulega stillt út á besta staðnum í búðinni.
Bókin virðist orðin hluti af þjóðarsálinni.“
En skyldi Hálfdan og fjölskylda hans nýta
sér sjálf Vegahandbókina á ferðalögum sínum
um landið? „Já, aldeilis, enda ferðumst við
heilmikið í tengslum við vinnslu og dreifingu á
bókinni. Þá skiptumst við á að keyra og lesa
og uppfæra þegar þörf er á.“
Eftir holóttum malarveginum
hossast gamli jeppinn með
mömmu, pabba, börnin og reið-
innar býsn af farangri innan-
borðs. Með í för eru frásagnir af
draugum, galdramönnum, vík-
ingum og sauðaþjófum sem
skópu sína sögu meðfram þjóð-
veginum en sagnabrunnurinn er
Vegahandbókin.
Þjóðarsálin í hanskahólfinu
hafði líka verið sagt að hluti hans
lægi í hring með töluverðum þreng-
ingum sem væri kannski óþægilegt
fyrir óvana en ég hafði ekki séð hann
á korti. Við fundum þessa beina-
grind en á bakaleiðinni uppgötvaði
ég að ég vissi ekkert hvar í hellinum
ég var og upplifði að vera algjörlega
týnd. Þar sem ég var með fólk á mín-
um vegum varð ég að halda ró minni
og vonaði bara að öll batterí klár-
uðust ekki áður en við fyndum út-
ganginn. Þá birtust allt í einu þrír
hellaskoðunarmenn úr myrkrinu og
við fylgdum þeim til baka um mun
þrengri og meira spennandi leið en
við höfðum komið. Allt fór vel og
hefði örugglega gert það þó þeir
hefðu ekki mætt en þetta var dálítið
mögnuð upplifun,“ segir Halla sem
var með innilokunarkennd þegar
hún var yngri, en losnaði við hana
þegar hún lærði að kafa.
Með athyglina í lagi
Halla segir að þeir sem fari ofan í
hella þurfi að gæta sín vel að valda
ekki skemmdum því jarðmyndanir í
hellum geti verið mjög viðkvæmar.
„Þeir sem vilja fara í hellaskoðun
ættu að velja sér helli við hæfi og
kynna sér hann vel áður en þeir fara
að skoða. Jafnvel í auðveldari hellum
er nauðsynlegt að vera vel skóaður,
með hjálm, góð vasaljós eða enn-
isljós, aukabatterí, hanska, kort og
athyglina í lagi.“
Bókin Íslenskir hellar eftir Björn
Hróarsson er góður vegvísir með
kortum, fyrir þá sem vilja fara í
hellaferðir.
ferðalög
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 2008 21
Pétur Stefánsson er strax bú-inn að fá nóg af sólríkum
dögum:
Sólin angrar sérhvern þegn,
sviðna blóm í haga,
það veit Guð ég þrái regn
þessa sumardaga.
Friðrik Steingrímsson í Mý-
vatnssveit kvartar hinsvegar yfir
sólarleysi:
Tíðin illa landsins lýð
leikur, það er sannað.
Mér er bara boðin hríð
ég bað þó Guð um annað.
Hálfdan Ármann Björnsson
heyrði vísu Péturs og orti:
Ekki slétt er allt og fellt,
ýmiss konar grautur,
en þó að skíni þá ég hélt
að þú værir nógu blautur!
Pétur svarar báðum að bragði:
Friðrik hreppir hríðarbyl,
hann má trúna styrkja.
– Ég er sæll í sólaryl
að súpa vín og yrkja.
Friðrik lætur ekki sitt eftir
liggja:
Kjaftinn herpir kulda múll
krókloppinn ég strita,
dofinn bæði og drullufúll
drekk ég mér til hita.
Hjálmar Freysteinsson læknir á
Akureyri leggur orð í belg:
Drottinn réttsýnn rýna kann
í registrið sitt þykka,
þá skiljanlega hættir hann
að hlusta á bænir Frikka.
Friðrik svarar í léttum dúr:
Skaparanum skal ei lá,
skjall hann varla glepur,
þó sé á fullu að sjá um þá
sem að Hjálmar drepur.
Þá Hjálmar:
Friðrik vegna synda sinna,
syndgað hefur hann flestum meir,
tefur drottinn miklu minna
en margur annar þegar hann deyr.
Og Friðrik slær botninn í þetta
með Salómonsdómi:
Svamlað hef ég syndum í
það sést ef djúpt þú kafar,
ég held við munum hittast því
hinumegin grafar.
VÍSNAHORNIÐ
pebl@mbl.is
Af sól og drykkju
Uppáhaldsstaður Hálfdans á landinu
er Laugardalur í Árnessýslu og um
hann segir í Vegahandbókinni: Laug-
ardalur, dalhvilft upp af Grímsnesi,
undir lágum, skógi vöxnum hlíðum
Laugarvatnsfjalls og Efstadalsfjalls,
en niðri á sléttunni stöðuvötnin Laug-
arvatn og Apavatn.
Laugardalur
í uppáhaldi
Morgunblaðið/G.Rúnar
Útgefandinn Hálfdan Örlygsson.
Morgunblaðið/G.Rúnar
STÓRÚTSALA
Í FULLUM GANGI,
SUMARYFIRHAFNIR OG
SPARIDRESS Í ÚRVALI
Laugavegi 63 • S: 551 4422
Fréttir á SMS