Morgunblaðið - 03.07.2008, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 2008 33
stundum á orði, að vegna þess
hversu litla æfingu hann hefði í er-
lendum málum, gripi hann gjarnan
til þess ráðs að ræða við fulltrúa er-
lendra þjóða á því máli sem hann
kallaði „al-heimsku“. Þeir sem nutu
þeirrar náðar að heyra Jón tala
þessa nýju og heimatilbúnu útgáfu af
„esperantó“, munu seint gleyma
þeirri skemmtun. Hún var – í einu
orðin sagt – óborganleg.
En það voru líka fleiri strengir í
hörpu Jóns en húmorinn. Eins og
gjarnt er um þá sem hafa ríkulega
kímnigáfu, var hann undir niðri mik-
ill alvörumaður.
Á fallegum sumarkvöldum gat
verið unun að sitja með Jóni á kaffi-
húsinu sem hann byggði, „Kaffi
langbrók“ í Fljótshlíðinni, og kalsa
við hann um fyrirbæri þessa heims
og annars.
Listin að kveða rímur var Jóni í
blóð borin og á seinni árum skipaði
hann sér á bekk með fremstu kvæða-
mönnum landsins
Með Maríu móður sinni ferðaðist
hann um landið og þau mæðginin
kváðu saman, eins og afi Jóns hafði
gert með dóttur sinni Maríu ungri,
um hálfri öld fyrr, við mikinn orðstír.
Löngu eftir að ég var horfinn úr
Fljótshlíðinni til annarra verka
hringdi Jón í mig og sagði: „Ja, nú
verð ég að segja þér tíðindi, Arthúr
minn. Heldurðu ekki að við mæðg-
inin höfum verið fengin til að kveða
fyrir sjálfan Svíakóng!“
Þessi tíðindi komu mér reyndar
ekki á óvart.
Einhvern veginn fannst mér það
jafnsjálfsagt að Jón á Kirkjulæk
kvæði rímur fyrir sjóla Svíaríkis,
eins og það þegar Steinar bóndi í
Hlíðum færði jöfranum klárinn væna
sem frá segir í Paradísarheimt.
Jón átti það líka sameiginlegt með
Steinari bónda í Hlíðum að hann var
hugvitssamur smiður. Það sýndi
stórhug Jóns, að í stað þess að smíða
kistil úti í skemmu eins og Steinar
bóndi, smíðaði hann heilt Meyjarhof
í Hlíðinni sinni. Minna mátti það ekki
vera.
Mér finnst sárt til þess að vita, að
vinur minn, Jón á Kirkjulæk, skuli
hafa orðið að kveðja þetta jarðlíf
svona snemma. Ég hefði svo gjarnan
viljað njóta þess að skoða með hon-
um Meyjarhofið og kalsa við hann
um Langbrókina og fleiri mætar
konur úr Njálu.
Það er alltaf erfitt að sætta sig við
það, þegar dauðinn hrifsar til sín vini
manns, langt fyrir aldur fram. Ekki
síst þegar um er að ræða jafnlifandi,
fjölhæfan og skemmtilegan mann og
Jón á Kirkjulæk.
Ég kveð þig, vinur, og þakka þér
fyrir vináttuna, jákvæðnina, lífsgleð-
ina og allar góðu stundirnar sem við
áttum saman.
Við Svala vottum þér, kæra Inga,
og börnum ykkar einlæga samúð.
Ég veit að söknuður ykkar er sár.
Megi það þó verða ykkur ofurlítil
huggun, að við sem áttum því láni að
fagna að kynnast Jóni á Kirkjulæk,
munum aldrei gleyma manngæsku,
fjölhæfni og lífsgleði þessa væna
drengs.
Arthúr Björgvin Bollason.
reyr, stör sem rósir vænar
reiknar hann jafnfánýtt.
(Allt eins og blómstrið eina eftir
séra Hallgrím, niðurlag þriðja vers
þar sem sagt er frá hinum slynga
sláttumanni.) Jón á Kirkjulæk var
reyr sterkur og rós væn en samt fall-
inn langt um aldur fram. Að honum
er eftirsjá í héraði og mikill mann-
skaði. Líf okkar sem eftir sitjum lit-
lausara að hafa hann ekki með okk-
ur.
Kirkjulækjarbóndinn var allt í
senn, athafnamaður, listamaður og
lífskúnstner af besta tagi. Hrað-
kvæður og öllum fremri þegar kom
að hinni fornu kvæðamannaíþrótt.
Gat þar kveðið bæði ljúflega og ekki
síður á slíkri útopnu og af þeim
hljómstyrk að til fádæma heyrði. Í
list sinni færði þessi afkomandi
Bólu-Hjálmars okkur langt aftur í
aldir. Það sem var okkur framandi
og í besta falli kunnugt af bók eða
æfðri dagskrá í sjónvarpi var Jóni
sjálfsögð veröld frá blautu barns-
beini. Í fjölskyldu Maríu móður hans
hafði þráðurinn aldrei slitnað og
þess sáust merki. Þau mæðgin sem
oft komu fram saman stóðu hér föst-
um fótum í íslenskri menningu án
nokkurar tilgerðar. Kveðskapur
þeirra Maríu og Jóns myndaði þann-
ig eðlilegt framhald þess að vel
mannsaldri fyrr hafði María farið
ung stúlka með föður sínum, Jóni
Lárussyni, og skemmt með rímnas-
temmum í Reykjavík og víðar.
Þegar leið á kvöld átti Jón til að
lauma hendinni í vasa eftir svartri
stílabók sem hann sjálfur nefndi því
óvirðulega nafni, klámskinnu. En
þrátt fyrir nafnið geymdi bók þessi
marga góðgripi skáldsins á Kirkju-
læk, óborganlega bragi um kímileg
atvik, smellnar tækifærisvísur og
auðvitað á köflum vísur sem best var
að bíða með fram í myrkur. En jafn-
vel í kersknis- og afmorskveðskap
skein í gegn gæska skáldsins og já-
kvæðni öðru fremur.
Jón á Kirkjulæk var fjarri því ein-
hamur og líklega sá vina minna sem
sómt hefði sér jafn vel á hvaða öld
sem er Íslandssögunnar. Nútímaleg-
ur en samt afbragðs torfhleðslumað-
ur og smiður. Hraustmenni, sagna-
maður og náttúrubarn. Einstakt
ljúfmenni en gat verið fastur fyrir.
Athafnamaður sem ekki spurði alltaf
að verkalaunum en mat fremur verk-
ið og gildi þess. Kaffihús hans og
Ingu, Kaffi Langbrók, ber þessu
vitni og ekki síður Meyjarhofið sem
vitnar um síkvikan áhuga á íslenskri
menningu og endurreisn menningar-
arfsins.
Það er trautt að lýsa minningum
og laglausum manni varla fært að
lýsa stemmusöng Jóns á Kirkjulæk.
Hann var þeim ógleymanlegur sem
heyrðu. Fyrir hinum sem hvorugt
þekktu, manninn eða stemmukveð-
skap hans standa verkin í túni
Kirkjulækjar sem og mannvænleg
börn listamannsins. Um leið og ég
votta þeim og Ingu mína dýpstu
samúð þakka ég samfylgdina og það
ríkidæmi sem er í minningunni um
góðan dreng og félaga.
Bjarni Harðarson.
Mig langar að minnast með nokkr-
um orðum góðs nágranna míns og
vinar, Jóns Ólafssonar á Kirkjulæk,
sem horfin er á brott svo alltof fljótt.
Ég er uppalinn á einum Kirkjulækj-
arbænum en þar er því þannig hátt-
að að þrír bæir eru á nánast sama
hlaðinu. Það er því óhjákvæmilega
mikill samgangur á milli bæja og hef
ég alltaf haft mikið og gott samneyti
við Jón og hans fólk. Minnist ég fyrst
starfs Jóns í kringum Ungmanna-
félagið Þórsmörk. Þar gegndi Jón
forystuhlutverki til margra ára og
var mjög drífandi í því hlutverki.
Hvatti hann okkur sem litla peyja
áfram í frjálsum með láði og dáð og
var lykilmaður í álfadansi UMF
Þórsmörk frá því að ég man eftir
mér. Þegar ég svo komst á unglings-
árin og við félagarnir komum saman
til að gera okkur glaðan dag þá var
oftar en ekki kíkt í kaffi til Jóns og
Ingu þar sem okkur var alltaf vel
tekið. Reyndar er það sérstakt að
minnast þess hve okkur var alltaf
tekið sem jafningjum þó svo að við
séum nokkru yngri. Á tímabili var
það fastur liður að heimsækja þau
hjón á þriðjudagskvöldum þar sem
setið var að gleðskap frameftir.
Minnist ég þess hve þeir voru margir
erfiðir til vinnu miðvikudagsmorgn-
arnir eftir slíka heimsókn.
Jón var alltaf mikill áhugamaður
um íslenska landsliðið í handbolta og
get ég ekki annað en brosað þegar ég
minnist hve oft ég heyrði hróp og
köll frá Jóni alla leið úr næsta húsi
þegar sem mest gekk á á handbolta-
vellinum. Eins minnist ég frækinnar
ferðar þegar við nokkrir félagar úr
Hlíðinni og nágrenni, ásamt Jóni,
fórum á leik í HM í handbolta sem
haldið var hérlendis 1995. Þótt leik-
urinn hafi tapast þá mun ég aldrei
gleyma allri gleðinni í þessari ferð og
trúi því að það geri heldur ekki nokk-
ur annar sem þar var með.
Jón var söngmaður góður og vel
liðtækur í kveðskap og hljóðfæra-
leik. Einnig hafði hann mikinn áhuga
á fornri byggingarlist. Einkum var
það grjóthleðsla sem heillaði og
byggði hann síðastliðið sumar hof að
fornum sið við Kaffi Langbrók sem
hann helgaði móður jörð og kallaði
Meyjarhof. Er það listavel byggt og
aðdáunarvert að hann skuli hafa náð
að klára það þar sem hann var þegar
farinn að kenna þess sjúkdóms sem
leiddi hann til dauða á meðan að
byggingu þess stóð. Í mínum huga
var Jón litríkur persónuleiki sem
setti mikinn svip á mannlífið hér í
sveit. Þar skilur hann eftir sig skarð
sem erfitt verður að fylla. Það er því
með söknuði í huga sem ég geng um
hlaðið á Kirkjulæk vitandi það að ég
á ekki eftir að rekast á Jón þar fram-
ar. Votta ég Ingu, Sveinbjörgu, Sig-
nýju, Ómari, Andra og Maríu móður
hans mína dýpstu samúð. Megi góð-
ur guð styrkja ykkur á þessum erf-
iðu tímum.
Páll Eggertsson.
Öðlingur er látinn. Okkar góði fé-
lagi úr sönghópnum Öðlingum, Jón
Ólafsson á Kirkjulæk eða Nonni eins
og við kölluðum hann alltaf er fallinn
frá. Hann skilur eftir stórt skarð í
okkar hópi sem og í samfélaginu öllu
hér í Rangárþingi.
Jón var okkar stærsti póstur í
sönghópnum og oftast hafði hann
orðið þegar slá þurfti á létta strengi
milli laga og oftar en ekki gladdi
hann okkur, ekki síður en áheyrend-
ur á þeim stundum. Jón var einn af
stofnendum hópsins fyrir rúmum tíu
árum síðan og gaf hann þá hópnum
nafnið Öðlingar sem hefur haldist
síðan. Margt var brallað og margs að
minnast úr ferðum okkar bæði hér
heima og erlendis. Öðlingarnir áttu
10 ára afmæli sl. haust og vorum við
að undirbúa afmælishátíð þegar að
heilsu Jóns fór að hraka og var þá
ákveðið að fresta hátíðinni svo að
hann gæti verið með en enginn
reiknaði með að hann yrði kallaður
svo skjótt frá okkur. Jón naut sín
hvergi betur en í söngferðum erlend-
is og lék þá alltaf á alsoddi, sér og
okkur hinum til ómældrar ánægju.
Við fórum víða í söngferðir bæði sem
Öðlingar og einnig sem Saga Singers
og fluttum þá söngleikinn um Gunn-
ar á Hlíðarenda. Það væri hægt að
segja svo margar skemmtisögur þar
sem Jón fór á kostum. Hann var ein-
staklega skemmtilegur maður en
líka barnslega einlægur sem varð oft
til þess að út kom eitthvað spaugi-
legt sem hægt var að gantast með.
Jón hafði fallega bassarödd og söng
1. bassa, þó gat hann líka sungið eins
og hetjutenór en raddsvið hans var
mjög vítt. Ekki grunaði okkur að
sumarið bæri það í skauti sér að við
stæðum hér í kirkjunni á Breiðaból-
stað í Fljótshlíð að syngja yfir okkar
kæra félaga. Við kveðjum góðan
dreng og þökkum honum samfylgd
og óeigingjarnt starf á alltof stuttri
ævi.
Við vottum Ingu, börnunum og öll-
um aðstandendum hans okkar
dýpstu samúð.
F.h. félaga í sönghópnum Öðling-
um og maka,
Hlynur Snær Theodórsson
og Haukur Kristjánsson.
Ég kynntist Jóni þegar ég ákvað
að reyna fyrir mér í sveitastörfum 14
ára gamall. Okkur Jóni kom vel sam-
an og brölluðum við ýmislegt í þau
tvö sumur sem ég dvaldi á Kirkju-
læk. Ég hafði nánast aldrei komið í
sveit áður en fjölskyldan tók mér
opnum örmum og maður varð strax
hluti af henni. Jón glotti út í annað
þegar hann ákvað að setja mikla
ábyrgð á ungan dreng og var maður
sendur á gamlan Deutch svo
snemma að pabbi var ekki einu sinni
lagður af stað heim eftir að hafa
skutlað mér austur. Eina sem Jón
sagði var að drepa ekki á honum
nema í brekku þar sem enginn raf-
geymir var í honum. Auðvitað vissi
hann að kúplingin var fjandanum
þyngri og hann glotti við þegar ég
svitnaði við að ná henni niður.
Seinna það sumarið rákumst við
Jón á agnarsmáan maríuerluunga á
vappi á hlaðinu heima. Jón ákveður
að stríða Ómari syni sínum sem var
líklega á þriðja ári og spyr hann
hvort hann vilji sjá töfrabrögð. Ómar
játti því og fór þá Jón með mikla
þulu, sneri sér í hring og út um
munninn flaug fuglinn fljúgandi.
Ómar gapti af undrun og var nokkuð
lengi að taka pabba sinn í sátt aftur
sem skemmti sér konunglega við að
sjá undrunarsvipinn á guttanum.
Eitt sinn þurfti rétt aðeins að
dytta að Gorba (Lada Sport) í hlöð-
unni og beðið var eftir varahlutum úr
borginni. Fyrst bíllinn var nú kom-
inn inn var brugðið á það ráð að
lappa aðeins upp á hann. Leitað var
að málningu til að bletta í ryð og ein-
hverjir afgangar fundust. Fljótlega
breyttist verkefnið í að búa til felulit-
aðan rússneskan herjeppa sem sveit-
ungar myndu varla sjá þegar hann
þaut framhjá.
Hann Jón var stríðinn og prakk-
arinn í honum var aldrei langt und-
an. Hann naut sín best þegar hann
fékk einhvern til að taka þátt í grín-
inu með sér, sem var aldrei vanda-
mál.
Ég votta Ingu og fjölskyldunni
samúð mína á þessum erfiðu tímum.
Hákon (Konni).
Þvílík tímasetning. Jón gerði allt
með stæl. Eftir mikla elju við að
byggja Meyjarhofið við Kaffi Lang-
brók, lét hann vígja það á Jóns-
messunótt 2007 milli 12 og 01. Ári
síðar á sömu klukkustund andaðist
hann. Hver hefði trúað þessu? Það er
alveg ótrúlegt hvað hann kom miklu í
verk á sinni ævi. Hann lifði fyrir líð-
andi stund og gerði það sem hann
langaði. Hann lét sig alltaf varða um
lífið í kringum sig og fylgdist vel með
því sem var á seyði.
Fjölskyldur okkur samtvinnuðust
á ótrúlegan hátt frá þeirri stundu
sem við kynntumst er hann kom
ásamt Ingu og vinahjónum úr Fljóts-
hlíðinni óvænt í fertugsafmælið hjá
Jenna. Börnin kynntust fljótlega
upp úr því og urðu góðir vinir. Við
vorum saman í Samkórnum og fór-
um svo óvænt að spila saman og
mynduðum hljómsveitina Hjóna-
bandið. Allt í einu vorum við farin að
semja saman ljóð og lög og var það
ótrúlega skemmtilegt hvernig það
kom allt til. Við vorum langt komin
með disk númer tvö þegar veikindin
tóku völd. Við munum að sjálfsögðu
halda þeirri vinnu áfram í anda Jóns
þar sem þetta var mikið mál hjá hon-
um að gefa þennan disk út. Við höfð-
um nokkrar hljómsveitaræfingar á
Landspítalanum meðan Jón hafði
þrek til að halda á bassanum. Það
mæltist vel fyrir og veitti Jóni og
okkur mikla gleði.
Við gerðum svo ótrúlega margt
saman. Við gætum skrifað heila bók
um það en það sem við viljum nefna
er útihátíðin okkar Veltingur sem
hefur verið haldin í u.þ.b. 10 ár, fyrst
heima á hlaði á Kirkjulæk og svo á
Kaffi Langbrók þegar það byggðist
upp.
Afmælishátíðin þegar kapparnir
Jón og Jens urðu 50 ára. Öll ferða-
lögin, en síðasta ferðin okkar í byrj-
un febrúar til Kaupmannahafnar fór
ekki eftir óskum, þar sem Jón varð
fárveikur og kom í hjólastól heim.
Menningarferðin okkar síðastliðið
haust var frábær þar sem við fórum
um Snæfellsnes og skoðuðum Ei-
ríksstaði, safnið í Borgarnesi og end-
uðum svo í Aðalstræti í Reykjavík.
Alls staðar að skoða fornminjar og
hleðslur og var ferðin sem betur fer
mjög Jóns-miðuð.
Missir okkar allra er mikill en lífið
heldur áfram og við munum öll halda
minningu Jóns á lofti. Hann verður
með okkur og fylgist örugglega vel
með. Við viljum þakka fyrir þau for-
réttindi að hafa fengið að verða sam-
ferða honum þessi ár. Blessuð sé
minning hans.
Auður, Jens og fjölskylda.
Með örfáum orðum langar mig að
minnast góðs æskufélaga, Jóns
Ólafssonar sem lést langt um aldur
fram 24. júní sl. Jón var fæddur á
Kirkjulæk III í Fljótshlíð og ólst þar
upp ásamt sex systkinum sínum.
Kirkjulækjarbæirnir eru þrír og
liggja bæjarhlöðin nokkurn veginn
saman.
Á uppvaxtarárum Nonna dvaldi
ég mikið á Kirkjulæk II, fyrst hjá afa
og ömmu og svo móðurbróður mín-
um ásamt frændsystkinum. Nonni
og systkini hans léku sér við okkur
frændsystkinin sem voru komin til
sumardvalar á Kirkjulæk II. Við lék-
um okkur mikið saman enda öll á
svipuðum aldri. Yfirleitt var hlaupið
vestur í (eins og við kölluðum það
þegar við fórum yfir til Nonna) oft á
dag, í hádegishléi og eftir mjaltirnar
á kvöldin. Það var ýmislegt brallað
farið í marga skemmtilega leiki, ver-
ið að veiða í lækjunum í kring og
skemmtilegast þótti okkur að veiða
þar sem mátti ekki veiða.
Á vorin var hlöðunni í Vesturbæn-
um breytt í badmintonhöll og þar
gátum við dvalið löngum stundum og
spilað badminton. Okkur þótti líka
skemmtilegt að fara austur í (Aust-
urbæinn, þ.e. Kirkjulæk I) til Billa
og Bárðar og kaupa Sinalco eða Spur
og Síríus-súkkulaði. Þá var einnig
farið upp í Kot (Kirkjulækjarkot) en
þar voru yfirleitt margir krakkar á
sumrin.
Það var líka farið fótbolta í Goða-
land þar sem krakkar frá fleiri bæj-
um úr Hlíðinni hittust. Við Jón náð-
um yfirleitt mjög vel saman, báðir
höfðum við mikinn áhuga á hand-
bolta og áhuginn var slíkur að fjár-
réttunum í Hlíðinni var breytt í
handboltavöll sem var á heimsmæli-
kvarða eða það fannst okkur á þess-
um árum. Já, það var ýmislegt brall-
að og stundum fengust við við
einhver prakkarastrik. Í nokkrum
heimsóknum mínum á spítalann til
Nonna rifjuðum við upp mikið af
þessum æskuprikum okkar og þá var
yfirleitt stutt í brosið hjá honum.
Mikið og margt fleira væri hægt
að rifja upp úr æsku okkar, en þú
varst góður félagi og mikið hlakkað
ég alltaf til að koma í sveitina á vorin
og hitta þig og systkini þín. En svo
þegar árin liðu og við þroskuðumst
og eignuðumst okkar fjölskyldur –
þú fórst að búa á Kirkjulæk og ég í
Reykjavík þá var minna samband
eins og gerist og gengur en við feng-
um fréttir hvor af öðrum. En mér
þótti vænt um að hitta þig síðatsliðið
sumar í Kaffihúsinu ykkar Ingu
„Kaffi Langbrók“ Þú fórst með okk-
ur frændurna í Meyjarhofið sem þú
varst nýlega búinn að opna og þar
skáluðum við Kirkjulækjarfélagarn-
ir í horni að sið fornmanna og
skemmtum okkur mikið vel – ekki
hvarflaði að mér þá að þú ættir að-
eins innan við eitt ár ólifað. Ég og
mín fjölskylda flytjum þér Inga mín
og börnum ykkar, svo og öðrum að-
standendum okkar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Hvíl þú í friði, kæri æskuvinur.
Páll Haraldsson.
„Ég sá ljós í eldhúsinu,“ heyrðist
sagt um leið og símtólið var tekið
upp, Jón var á línunni og var að at-
huga hvort eitthvað væri um að vera.
Svona var Jón, hann varð alltaf að
vera þar sem eitthvað var að gerast.
Það þarf ekki að lýsa Jóni, hann
þekktu allir, annaðhvort sem Jón
bóndi eða Jón á Brókinni. Öll áttum
við minningar með honum. Okkur er
efst í huga utanlandsferðirnar sem
við fórum með þeim hjónum, fyrst á
Stuðmenn í Köben þar sem Hamra-
borgin var sungin á Strikinu svo
glumdi í húsunum en fengum þó
klapp frá dönsku lögreglunni. Sam-
kórsferðin, siglingin til Bahamas og
dagarnir í Nýju-Jórvík voru góðir
þar var mikið hlegið og mikið borðað.
Allar „fjallaferðirnar“ sem við fór-
um saman voru undantekningalaust
skemmtilegar.
Við gætum eflaust rifjað upp fleiri
samverustundir því þær voru marg-
ar mjög ánægjulegar.
Það er sárt til þess að hugsa að
geta ekki bullað við Jón við eldhús-
borðin og segja svo þegar bullið nær
hámarki „– þú nú, Jón“.
Það er sagt að okkur sé skammt-
aður viss tími hér ef svo er þá er ekki
réttlátt að skammta fólki svona
skamman tíma eins og Jóni var
skammtaður
Elsku Inga, Sveina, Signý, Ómar,
Andri og fjölskyldur við vottum ykk-
ur okkar dýpstu samúð og vonum að
okkar hlýju hugsanir færi ykkur
styrk.
Sigrún, Þorri og fjölskylda.
 Fleiri minningargreinar um um
Jón Ólafsson frá Kirkjulæk bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.