Morgunblaðið - 06.08.2008, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. ÁGÚST 2008 13
ERLENT
ÍTALANUM Marco Confortola var í
gær bjargað af næsthæsta tindi
heims, K-2, en 11 af nær 30 fjall-
göngufélögum hans fórust í snjó-
flóði á fjallinu fyrir nokkrum dög-
um. Confortola er nú í grunnbúðum
göngumanna og við allgóða heilsu
þótt hann hafi kalið á tám.
Fjallið K-2 er 8.610 metrar að
hæð og talið erfiðara viðureignar
en hæsta fjall heims, Everest, sem
er um 270 m hærra. K-2 er brattara
og þar er meiri hætta á óveðri.
„Ég er ánægður með að vera á
lífi,“ sagði Confortola í símtali í
gær. Ekki var hægt að beita þyrlum
við björgunina vegna snjókomu en
Confortola tókst að komast niður í
um 5.000 metra hæð á mánudag
með aðstoð þriggja annarra göngu-
manna. Félagarnir héldu áfram
göngunni niður á við í gærmorgun
og komust loks í grunnbúðirnar.
Vonast er til þess að hægt verði að
láta þyrlu sækja hann í dag ef veður
leyfir. kjon@mbl.is
Ítalanum
bjargað
Flóðið á K-2
kostaði 11 mannslíf
Eftir Sigrúnu Hlín Sigurðardóttur
sigrunhlin@mbl.is
TÆPUR helmingur allra tegunda fremdardýra
eða prímata sem finnast á jörðu er í útrýmingar-
hættu samkvæmt skilgreiningu Alþjóðanáttúru-
verndarsamtakanna (IUCN) á dýrategundum í
útrýmingarhættu. Rannsókn sem upplýsti þetta
var kynnt á ráðstefnu alþjóðlegra samtaka fremd-
ardýrafræðinga í Edinborg í Skotlandi. Af ætt-
bálki fremdardýra eru meðal annars lemúrar og
apar, þar á meðal nánir ættingjar mannkyns, svo
sem simpansar. Alls eru tegundir fremdardýra
634 að frátöldum mönnum. 303 tegundir eru í út-
rýmingarhættu, þar af 69 í alvarlegri hættu.
Þessi mikla fækkun í röðum fremdardýra er
fyrst og fremst af mannavöldum. Stærsta ástæð-
an er talin vera eyðilegging heimkynna þeirra í
frumskógum og næst á eftir því veiðar.
Talsmaður hóps sérfræðinga á vegum IUCN
sem fylgist með fremdardýrum, Russell A.
Mittermeier, sagði að árum saman hefði hópurinn
varað við því að fremdardýr væru í hættu stödd
en að þessar nýju upplýsingar sýndu að ástandið
væri alvarlega en hann hefði ímyndað sér. Hann
sagði eyðingu frumskóganna lengst af hafa verið
veigamestu orsök þess að öpum hafi fækkað, en
nú ógnuðu veiðar þeim verulega. Tiltölulega auð-
velt þykir að veiða þá, þar sem þeir eru háværir
og sjást oft vel í trjákrónum. Þeir eru víða veiddir
af mönnum sem leggja sér þá til munns, meðal
annars í Víetnam, Rúanda og Tansaníu. Veiðiþjóf-
ar eru einnig á höttunum eftir skinni apa og
líkamshlutum sem notaðir eru í lyf og smyrsl.
Vonarglæta í Kongó
Niðurstöður könnunar sem gerð var á górillum
í Austur-Kongó voru einnig kynntar á ráðstefn-
unni í Edinborg. Þar hafði óvænt komið í ljós að í
skógum og mýrum norðarlega í landinu byggju
um 125.000 vestur-láglendisgórillur (Gorilla
gorilla gorilla). Um 200.000 einstaklingar tegund-
arinnar eru nú taldir vera á lífi en á níunda ára-
tugnum var talið að þeir væru aðeins 100.000.
Þetta er þó aðeins ljóstíra í myrkrinu því út-
rýming fremdardýra blasir við ef ekki verður
skorin upp herör gegn skógareyðingu og veiðum.
Vandinn er stærstur í Asíu, þar sem 70% fremdar-
dýrategunda eru í útrýmingarhættu.Talsmaður
IUCN, Jean-Christophe Vié, sagði að af þeim
hópum dýra sem samtökin hefðu fylgst með væru
fremdardýr meðal þeirra sem verst eru staddir.
Apar étnir upp til agna
 303 tegundir fremdardýra eru í útrýmingarhættu  Miklar veiðar og eyðing
frumskóga ógnar þeim  Fundur stórs górilluhóps í Kongó er ljós í myrkrinu
Reuters
Stolt Karlkyns vestur-láglendisgórilla (Gorilla
gorilla gorilla) í Kongó ber unga sinn á bakinu.
BRESKUR sjónvarpskokkur, Anth-
ony Worrall Thompson, hefur beð-
ist afsökunar á slæmum mistökum
en hann ráðlagði fólki að nota
nornajurt, öðru nafni Hyoscyamus
niger, í salat, að sögn Jyllands-
posten. Jurtin er eitruð.
Salatuppskrift Thompsons birtist
í júlíútgáfu tímaritsins Healthy and
Organic Living og sagði hann að
nornajurt smakkaðist prýðilega og
væri ágætis viðbót í salatið.
En jurtin getur í litlum skömmt-
um valdið ofskynjunum og slævt
fólk og jafnvel orðið mönnum að
bana sé mikið borðað af henni.
Thompson er fullur iðrunar og seg-
ist hafa ruglað nornajurtinni, sem á
ensku heitir henbane, saman við fat
hen er mun heita hélunjóli á ís-
lensku. kjon@mbl.is
Baneitrað
salat
ÍRASKI söngvarinn Kazem al-Saher heilsar upp
á unga landa sína á tónleikum sem haldnir voru
fyrir tilstuðlan Rauða hálfmánans og Barna-
hjálpar Sameinuðu þjóðanna, UNICEF, í Dam-
askus í Sýrlandi á mánudag. Um 1,5 milljónir
íraskra flóttamanna eru í landinu en fólkið flúði
vegna átakanna sem hafa herjað frá innrásinni
2003 en virðast nú vera mjög í rénun. Enn er
ástandið þó víða ótryggt.
AP
Fögnuður í Damaskus
FRAKKLANDSSTJÓRN vissi að
hútúar undirbyggju grimmileg of-
beldisverk gegn tútsum í Rúanda.
Og ekki nóg með það. Stjórnin tók
þátt í þjálfun hútúa, ásamt því sem
Frakklandsher tók beinan þátt í
mannvígum í þjóðarmorðinu 1994.
Þessu er haldið fram í nýrri
skýrslu óháðrar rannsóknarnefndar
í Rúanda, þar sem farið er fram á að
réttað verði yfir 33 hátt settum
frönskum stjórnmála- og hermönn-
um, vegna aðildar þeirra að málinu.
Frakklandsstjórn hefur ávallt
neitað ásökunum af þessu tagi, en
meðal þeirra sem bornir eru þessum
þungu sökum nú eru Francois Mitt-
errand, fyrrverandi Frakklandsfor-
seti, og forsætisráðherrarnir Dom-
inique de Villepin og Edouard
Balladur, sem látið hafa af embætti.
Studdu stjórnina
Fullyrt er að Frakkar hafi stutt
dyggilega við stjórn hútúa og veitt
her þeirra margvíslega aðstoð.
Skýrslan, sem er um 500 síður, var
afhent stjórn Rúanda í nóvember en
er gerð opinber nú. Hún var um tvö
ár í smíðum. baldura@mbl.is
Saka Frakka um aðild
að þjóðarmorðinu
Óháð rannsóknarnefnd í Rúanda ber Frakka þungum sökum
Í HNOTSKURN
»Talið er að 800.000 mannshafi legið í valnum, flestir
tútsar, eftir að ofbeldismenn
óðu uppi, margir með sveðjur,
í um hundrað daga blóðbaði.
»Harmleikurinn vaktiáleitnar spurningar um
aðgerðaleysi umheimsins, á
meðan karlar, konur og börn
biðu algers miskunnarleysis.
FÓLK getur nú látið klóna dauð
gæludýr en suðurkóreskt líftækni-
fyrirtæki býður upp á þessa þjón-
ustu. Bandarísk kona hefur þegar
látið klóna Booger, veiðihund af
bull terrier-kyni, sem safnaðist til
feðra sinna árið 2006.
Konan, Bernann McKinney, sem
er bóndi og fyrrverandi fegurðar-
drottning frá Hollywood í Kali-
forníu, var í öngum sínum eftir að
hún missti hundinn sem fékk
krabbamein. „Booger var félagi
minn og vinur,“ segir hún. Booger
var flækingshundur sem hún tók að
sér fyrir nokkrum árum. Tengslin
urðu einkum náin eftir að hann
bjargaði McKinney þegar annar
hundur réðst á hana. Svo hrottaleg
var árásin að engu munaði að ann-
ar handleggur hennar lamaðist en
Booger þjónaði henni af einstakri
natni meðan hún var að ná sér.
McKinney leitaði til líftækni-
fyrirtækisins RNL Bio í Seoul sem
tók 50.000 dollara, um fjórar millj-
ónir króna, fyrir verkið. Notað var
erfðaefni úr húðfrumum af Booger
til að búa til fósturvísa sem komið
var fyrir í legi tveggja tíka er gutu
fimm hvolpum þrem mánuðum síð-
ar. Þeir eru allir nákvæmlega eins
og Booger í útliti en ekki er þar
með sagt að skapgerðin verði lík.
McKinney hyggst gera sitt til að
reyna að innræta hvolpunum gott
hjartalag Boogers með því að ann-
ast þá af kærleika. kjon@mbl.is
Reuters
Hamingja Bernann McKinney með
einn hvolpinn í gær.
Eins og
Booger?
Dauður eftirlætis-
hundur klónaður
í Suður-Kóreu