Morgunblaðið - 03.09.2008, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 03.09.2008, Blaðsíða 22
22 MIÐVIKUDAGUR 3. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ Einar Sigurðsson. Ólafur Þ. Stephensen. Forstjóri: Ritstjóri: STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal. Útlitsritstjóri: Árni Jörgensen. Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/ Ræða GeirsH. Haardeforsætis- ráðherra um efna- hagsmál á Alþingi í gær mun að öll- um líkindum hafa jákvæð áhrif á efnahagslífið. Hún stuðlaði sömuleiðis að því að styrkja stöðu forsætisráð- herrans sjálfs, sem hefur legið undir nokkru ámæli und- anfarið fyrir aðgerðaleysi í efnahagsmálum. Upptalning forsætisráð- herra á aðgerðum rík- isstjórnar og Seðlabanka í efnahagsmálunum und- anfarna mánuði sýnir að sú gagnrýni á ekki við rök að styðjast. Til ýmissa ráða hefur verið gripið til að styrkja hag- kerfið. Forsætisráðherra boð- aði nýja lántöku erlendis til að styrkja gjaldeyrisvarasjóðinn og sýndi fram á að gjaldeyr- isforðinn hefur meira en tvö- faldazt síðan í júní. Mikilvægustu tíðindin í ræðu forsætisráðherra voru þau að tekið verði nýtt lán að upphæð um 30 milljarðar króna. Það er ekki hátt hlut- fall af þeirri heimild, sem rík- issjóður hefur til lántöku, en það er jákvætt að kjör lánsins eru mun hagstæðari en skuldatryggingaálag rík- issjóðs gefur til kynna. Það er mjög mikilvægt að ríkissjóður sýni að hann geti tekið lán á hagstæðum kjörum við núver- andi aðstæður og ætti að stuðla að því að aðrir, þar á meðal íslenzku bankarnir, sigli í kjölfarið og fái lán á hagstæðari kjörum. Skuldatryggingaálag á lán- um bæði bankanna og rík- issjóðs hefur verið í hrópandi ósamræmi við raunverulega stöðu þeirra og í raun fyrst og fremst til merkis um ákveðinn ímyndarvanda íslenzka fjár- málakerfisins. Þessi lántaka ríkisins er vonandi til merkis um að sá vandi fari minnk- andi. Forsætisráðherra gaf í skyn að frekari aðgerðir væru væntanlegar í því skyni að draga úr lausafjárerfiðleikum fjármálafyrirtækja og auka fjármálastöðugleikann og boðaði að frá þeim yrði greint í fjárlögum og stefnuræðu hans í byrjun október. Athyglisvert var hversu samstiga formenn stjórn- arflokkanna voru í umræðum á Alþingi í gær um að frekari virkjun vatnsafls og jarðhita væri nærtækasta leiðin til að koma Íslandi upp úr núver- andi efnahagslægð. Geir H. Haarde talaði um að nýta orkulindirnar á arðbær- an, en jafnframt „umhverfislega ábyrgan og sjálf- bæran hátt“. Ingi- björg Sólrún Gísladóttir talaði um að stefnan í virkjana- málum ætti að byggjast á rammaáætlun um verndun og nýtingu náttúrusvæða. Á þessu tvennu er í raun enginn munur. Eftir umræð- urnar um Kárahnjúkavirkjun dettur í raun engum í hug að samstaða gæti náðst um virkjanir, sem yllu stórskaða á náttúru landsins. En auðvit- að rúmast margar virkjanir innan ramma þess ábyrga og sjálfbæra, þótt stundum mætti ætla annað af málflutn- ingi þeirra, sem ekki mega heyra virkjun eða verksmiðju nefnda án þess að sjá rautt. Í umræðunum í gær ræddi forsætisráðherra lítið sem ekkert um gjaldmiðilinn. Ut- anríkisráðherra talaði hins vegar opinskátt um fílinn í stofunni og sagði einfaldlega að krónan nyti ekki trausts og hefði ekki gert lengi. Þetta blasir við hverjum sem vill sjá það. Réttilega hefur verið bent á að það sé engin skyndilausn í efnahagsmálum að skipta um gjaldmiðil. Við verðum að vinna okkur út úr vandanum með öðrum ráðum. Spurn- ingin um gjaldmiðilinn snýr að því hvort hægt sé að tryggja aukinn stöðugleika til langframa eða hvort við sitj- um áfram uppi með gjald- miðil, sem er berskjaldaður fyrir sveiflum og spákaup- mennsku. Hvort krónan sé dæmd til að sveiflast áfram upp og niður, með tilheyrandi óþægindum fyrir almenning og fyrirtæki í landinu. Þótt nú sé brýnast að taka á vand- anum til skemmri tíma litið, er þetta spurning sem verður ekki umflúin. Forsætisráðherra hefur boðað úttekt á gjaldmiðils- og peningamálum og utanrík- isráðherra tók í gær undir að slík úttekt færustu sérfræð- inga væri brýn. Það myndi enn styrkja tiltrú á stefnu rík- isstjórnarinnar í efnahags- málum ef hafizt yrði handa fljótlega um þá vinnu. Það skiptir máli í tengslum við umræðurnar um efna- hagsmál, sem bæði Geir H. Haarde og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir bentu á í gær; að þótt efnahagsástandið hafi versnað hafa Íslendingar það enn harla gott. Engin neyð er í efnahagsmálum þjóðarinnar – en vissulega afar krefjandi verkefni. Ræðan hafði jákvæð áhrif á efnahagslífið og stöðu ræðu- mannsins} Efnahagsmálin og fíllinn í stofunni Í stað þess að berjast gegn framgangi sósíalismans í heiminum og fyrir auknu frelsi fólks hefði Margaret Thatcher, fyrrverandi forsætisráð- herra Bretlands, átt að vera heima að sinna börnunum sínum. Að minnsta kosti mátti skilja á þann veg grein hér í Morgunblaðinu á sunnudaginn und- ir titlinum „Fjölskyldan ekki í fyrsta sæti. Þar endurómaði gagnrýni, sem Thatcher hefur mátt sæta í Bretlandi að undanförnu. Þar er beinlínis gefið í skyn að ógæfa sonar hennar sé henni að kenna og hún hafi vanrækt dóttur sína. Sagt er að Margaret Thatcher hafi ekki verið neinn sérfræðingur í uppeldi barna. „Upptekin af því að ráðleggja öðrum um barna- uppeldi virðist Margaret hafa gleymt að ala upp sín eigin,“ stóð í sunnudagsblaðinu. Konur hafa í áratugi barist til áhrifa í atvinnulífi og stjórnmálum. Það hefur ekki verið þrautalaus barátta en sem betur fer borið árangur. Thatcher er sjálf gott dæmi um það. Ein af þeim hindrunum sem konur hafa þurft að yf- irstíga er samviskubitið yfir því að sinna ekki heimilinu eins vel á meðan. Aukin þátttaka karla á þeim vettvangi hefur þó auðveldað hugarfarsbreytingu í þessum efnum. Gagnrýni eins og sú, sem nú kemur fram á Thatcher, er til þess fallin að ýta frekar undir ranghugmyndir um kon- ur sem vilja ná árangri í starfi. Verið er að viðhalda þeirri goðsögn að á meðan vanræki þær það hlutverk sem þeim beri fyrst og fremst að sinna; heimilisstörf og barnauppeldi. Hvenær fá karlmenn, sem hafa í gegnum aldirnar eytt miklum tíma í starfs- framann, slíka gagnrýni? Hvenær er sagt að karlmaður á framabraut setji ekki fjölskyld- una í fyrsta sæti? Margaret Thatcher braust til valda í karla- heimi breskra stjórnmála á sjötta áratug síð- ustu aldar. Hún varð fyrsti kvenmaðurinn til að gegna stöðu forsætisráðherra Bretlands ár- ið 1979. Gjörðir hennar voru vissulega um- deildar en áhrifin meiri en margra karla sem á undan fóru. Það er enn að koma í ljós í dag. Af hverju tala þeir, sem kenna sig við fem- ínisma, ekki meira um afrek Thatcher? Skyldi það vera vegna þess að Thatcher hugsaði fyrst og fremst um rétt einstaklinganna óháð kyni? Skyldi það vera vegna þess að hún væri ósammála sósíal- ismanum sem gegnsýrir kvenréttindaumræðu þessa dag- ana? Sú umræða snýst fyrst og fremst um það hvernig beita megi valdi ríkisins í þágu ákveðins þjóðfélagshóps. Er ekki Margaret Thatcher lifandi dæmi þess að konur geta barið niður ósýnilega múra sem eru enn til staðar? Eru það ekki uppbyggilegri skilaboð til dætra okkar, að þær geti náð þangað sem þær vilja á eigin verðleikum án sérstakra forréttinda í skjóli ríkisvaldsins? Margaret Thatcher er mikilvæg fyrirmynd sem verður að vera hægt að benda á. Fái einstaklingurinn að njóta hæfileika sinna án afskipta hins opinbera getum við öll unnið að markmiðum okkar. bjorgvin@mbl.is Björgvin Guðmundsson Pistill Móðir Thatcher Uppljóstranir hrista upp í varaforsetavali FRÉTTASKÝRING Eftir Baldur Arnarson baldura@mbl.is Þ ekkti John McCain, for- setaefni repúblikana, óvenjulega fortíð flokks- systur sinnar Söruh Palin nógu vel þegar hann kaus að gera hana að varaforsetaefni sínu í haust? Þessi spurning er nú á allra vörum í Bandaríkjunum eftir uppljóstranir um bakgrunn stjórnmálakonunnar frá Alaska sem McCain kaus flestum að óvörum að taka fram yfir marga þjóðþekkta repúblikana. Byrjum á fjölskyldu Palin. Fjölskylduhagir frambjóðenda vega þungt í huga margra íhalds- samra kjósenda á bandi repúblikana og sú frétt fór því eins og eldur í sinu um fjölmiðlana vestanhafs að dóttir Palin, hin 17 ára gamla Bristol Palin, væri komin fimm mánuði á leið. Heyra mátti saumnál detta í saln- um þegar Palin skýrði frá þessu á flokksþingi repúblikana á mánudag. Og ekki nóg með það. Skömmu síðar dreifðu vefsíður hliðhollar demókröt- um þeim rógi um netið að fjögurra mánaða gamall sonur Palin, Trig, væri í raun sonur Bristol. Slúðrið var vandlega valið. Þannig er sonur Söruh með Down- heilkennið og hefur sú staðreynd að hún kaus ekki að fara í fóstureyðingu þótt til vitnis um staðfastlega and- stöðu hennar við að mæður láti eyða fóstrum, aðgerð sem margir trúaðir íhaldsmenn vestanhafs álíta einhverja mestu synd sem mæður geta framið. Stuðningur Palin við að dóttir hennar ali barnið og gangi að eiga barnsföður sinn þykir undirstrika þessa grundvallarafstöðu. Róttæk fortíð Ýmislegt annað í bakgrunni Palin hefur orðið tilefni vangaveltna um að McCain kunni að hafa orðið á í mess- unni með varaforsetavali sínu. Repúblikanar hafa hamrað á vin- skap Barack Obama, forsetaefnis demókrata, við róttæka blökkumenn á sínum tíma og það veldur því nokkr- um titringi að Palin, sem er 44 ára gömul, skuli upp úr þrítugu hafa gengið til liðs við Independence Party, róttækan flokk í Alaska sem barist hefur fyrir aðskilnaði frá ríkja- sambandinu. Við þetta bætist svokallað „Troopergate“ mál, sem lýtur að ásökunum þess efnis að Palin hafi beitt sér fyrir því að fyrrverandi eiginmanni systur hennar skyldi vik- ið úr starfi ríkislögreglumanns. Þótt talsmenn Palin hafi vísað ásökunum á bug kann málið að valda frekari usla síðla í októbermánuði, nokkrum dögum fyrir forsetakosn- ingarnar 4. nóvember, þegar niður- stöðu opinberrar rannsóknar á brott- vikningunni er að vænta. Fyrir neðan beltisstað Töluvert þótti bera á rætni í kosn- ingabaráttunni fyrir fjórum árum og reyndi Obama þegar í stað að taka umræðu um dóttur Palin af dagskrá, með þeim orðum að halda skyldi fjöl- skylduhögum frambjóðendanna utan við kosningarnar. Þrátt fyrir það skynjuðu demó- kratar tækifærið og voru sporhundar flokksins gerðir út af örkinni til að þefa uppi eitthvað misjafnt í bak- grunni varaforsetaefnisins. Repúblikanar þykja hafa verið óvenju svifaseinir og er fullyrt að lög- fræðingateymi flokksins, sem ætlað er að fínkemba fortíð Palin, hafi mætt til Alaska aðeins deginum áður en valið lá fyrir á föstudag. Til að bæta gráu ofan á svart hefur verið grafið upp að maður hennar Todd hafi verið handtekinn fyrir ölv- unarakstur fyrir 22 árum, en líkt og það sem ofan greinir hefur það sett spurningarmerki við það hvort McCain hafi ígrundað val sitt nógu vel. AP Fjölskyldan Bristol Palin (f.v.) heldur á Trig litla. Hjá henni eru systur hennar Willow og Piper og faðirinn Todd. Bróðirinn Track er víðs fjarri. Sarah Palin veifar kjósendum. Fyr- ir aftan hana standa John McCain og dóttir hennar Bristol, sem held- ur á bróður sínum Trig. Myndin af Bristol fyrir neðan er tekin af henni í búningi framhaldsskólans Juneau- Douglas í febrúarmánuði í fyrra. Hún gengur nú með barni, flestum utan fjölskyldunnar að óvörum. EINKAMÁL Í ELDLÍNU ›› AP Reuters

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.