Morgunblaðið - 18.09.2008, Blaðsíða 19

Flokkun
Rafhlöðu-
tunnan í
skólanum
kemur
sér vel.
foreldrar
mættu líka taka
sig á í uppeldinu
hvað þetta varðar.
Þeir krakkar, sem sækja umhverf-
isfræðiáfangann eru þó sammála um
að átak þurfi í umhverfismálum, að
þeirra sögn. „Það er hins vegar mis-
jafnt hvað fólk er tilbúið til að leggja
mikið á sig,“ segir Ólafur. Lilja telur
það þó ekki þurfa að vera stórt
vandamál. „Kennarinn okkar, hún
Heiða Björk, setur þetta þannig upp
að það eigi að vera auðvelt að leggja
sitt af mörkum. Það á ekki að þýða
neina byltingu í lífinu heldur venji
fólk sig smátt og smátt á að flokka
mjólkurfernur, gefa vistvænar gjafir
eða nota umhverfisvænni sam-
göngur.“ Ólafur kinkar kolli. „Það
þýðir ekki að maður megi bara
ganga í fötum sem gerð eru úr hampi
heldur eiga litlu breytingarnar að
verða hluti af venjulegu rútínunni.“
Fyrstu verkefnin felast hins vegar
í því að lagfæra sorpmál og um-
gengni unga fólksins. „Já og að
virkja krakkana til að vera með,“
segir Lilja en Ólafur orðar þetta
öðruvísi: „Að fá þau til að hugsa.“
fræðiáfangann vissi
ég heldur ekki mikið
um umhverfisvernd þótt
ég hafi reyndar verið meðvit-
aður um að henda rusli í tunnur og
flokka það.“
Lilja er ekki eins skilningsrík í
garð samnemenda sinna. „Mér
finnst ótrúlegt að krakkarnir spyrja
iðulega hvers vegna í ósköpunum
þeir ættu að endurvinna? Ég þarf
virkilega að leggja áherslu á að það
sé fyrir þá sjálfa, en ekki fyrir ein-
hvern sem gæti grætt á þessu
seinna. Mér finnst þetta mjög ráð-
andi hugsun hjá fólki – hvort sem
það er hjá ömmu og afa eða bara í
unglingahópnum.“
Auðvelt að taka þátt
Það er því ekki vanþörf á að hrista
svolítið upp í jafnöldrum þeirra,
segja þau Lilja og Ólafur. „En það
skiptir máli hvernig hlutirnir eru
kynntir,“ segir Ólafur. „Það þarf að
nota nútímalegar aðferðir og setja
hlutina í þannig búning að umhverf-
isvernd líti ekki út fyrir að vera
gamaldags, heldur ung og spræk.“
Lilja tekur undir þetta. „Um leið og
maður nær að snerta ákveðna
punkta verða krakkarnir virkir og
finnst þetta áhugavert en það þarf
að kveikja þennan neista. Það er
eins og ekkert komi frá heimilun-
unum,“ segir hún og ýjar að því að
daglegtlíf
Það er alltaf tilefni til að birtakrummavísur. Pétur Georg
Guðmundsson rithöfundur orti á
sínum tíma:
Iðni krumma, ást og trú
eru dyggðir sem við heiðrum.
Alla daga björg í bú
ber hann heim úr öðrum hreiðrum.
Þá Margrét Jónsdóttir skáld-
kona:
Úti krunkar krumma skinn.
Kuldatíð hann spáir.
Þeim verður langur veturinn
sem vorið heitast þráir.
Lilja Gottskálksdóttir frá Þang-
skála heyrði „krásarhljóð“ í
krumma, en frá því segir á Vísnavef
Skagfirðinga, og orti:
Menjatróðan mæla fer,
munu þjóðir sanna.
Krásar hljóð í krumma er.
Krumma gróða spáir hér.
Að síðustu þrjár krummavísur
sem fundust á gömlum miða:
Þessi penni þóknast mér
því hann er úr hrafni;
hann hefur skorið geiragrér
Gunnlaugur að nafni.
Pennann reyna má ég minn,
mér það enginn banna kann.
Þennan einan fínan finn,
fann eg engan betri en hann.
Skriftin mín er skökk og ljót,
skatnar að því hlæja
eins og þá krummi klórar í snjó
þá kemur hrafn heim til bæja.
VÍSNAHORNIÐ pebl@mbl.is
Krummi og krásarhljóð
|fimmtudagur|18. 9. 2008| mbl.is
Eftir Bergþóru Njálu Guðmundsdóttur
ben@mbl.is
Þ
að eru heitar umræður
um loftslagsmál í um-
hverfisfræðiáfanga FÁ
þegar blaðamaður heim-
sækir skólann í bítið á
miðvikudagsmorgni þar sem Árni
Finnsson, formaður Náttúruvernd-
arsamtaka Íslands situr fyrir svör-
um. Einn unglingurinn er að velta
fyrir sér arðsemi Kárahnjúka-
virkjunar, annar spyr hversu mörg
ríki hafi skrifað undir Kyoto-
sáttmálann og sá þriðji veltir því
varfærnislega upp hvort rétt geti
verið að vindgangur kúa ógni loft-
hjúpnum?
Hluti nemendanna í þessum
áfanga situr í umhverfisnefnd skól-
ans sem hefur fjölbreytt verkefni
með höndum. „Hingað til höfum við
mest verið í kynningarmálum og
kynntum t.a.m. endurvinnslutunn-
una á dögunum fyrir nemendum í til-
efni af endurvinnsluvikunni,“ segir
Ólafur Konráð Albertsson formaður.
Lilja Dögg Tryggvadóttir ritari
kinkar kolli: „Við erum líka að reyna
að virkja nemendur í skólanum með
okkur og höfum sett upp umhverfis-
töflu með upplýsingum og öðru efni
um umhverfismál. Eins sjáum við
um hollustusjálfsalann sem selur
bara lífrænt ræktaðar vörur frá
Yggdrasil og fleira er á döfinni, eins
og vinnuferð með krökkunum í um-
hverfisnefnd Borgarholtsskóla í Al-
viðru. Þar ætlum við að gista eina
nótt og ein hugmyndin er að gera
stuttmyndir í samstarfi við þá um
umhverfismál, t.d. um líftíma sígar-
ettustubba og áhrif þeirra á um-
hverfið.“
Spara við sig
handahreyfinguna
Þau eru sammála um að meðal-
unglingurinn þurfi að taka sig á í
umhverfismálum. „Stærsti vandinn
tengist sorpi og endurvinnslu eða
því hvernig krakkarnir henda frá sér
rusli,“ segir Ólafur og Lilja sam-
sinnir. „Við sjáum þetta til dæmis í
reykskýlinu hérna úti. Þar eru þrjú
stubbahús og kör sem hægt er að
henda í og tvær ruslatunnur að auki.
Samt er allt morandi í sígarettu-
stubbum á jörðinni. Það er eins og
fólk hafi ekki hugsun á að taka þessi
tvö skref sem þarf til að setja stubb-
inn í tunnuna...“ „...já eða bara
handahreyfinguna,“ heldur Ólafur
áfram. „Þetta er ekkert voðalega
flókið.“ Þau nefna einnig umgengn-
ina í matsal skólans sem þyrfti að
bæta.
„Það má samt segja þeim til varn-
ar að sumir átta sig ekki á hvað
þetta er mikilvægt – þetta er bara
spurning um að upplýsa,“ segir Ólaf-
ur. „Þannig eru nýnemarnir greini-
lega verstir í umgengni þannig að
fræðslan í skólanum virðist bera ár-
angur. Áður en ég fór í umhverfis-
Umgengni og ruslavenjur eru stærstu vandamálin þegar kemur að umhverfisvenjum
unglinga segja formaður og ritari umhverfisnefndar Fjölbrautaskólans í Ármúla.
Bæði hyggjast þau beita sér fyrir bættu ástandi.
Fræðsla Ólafur og Lilja segja brýnt að upplýsa unglinga um umhverfismál.
Morgunblaðið/G. Rúnar
Hollusta Lífræni sjálfsalinn í FÁ nýtur heilmikilla vinsælda meðal nemenda en allar vörur í honum fást einnig í heilsubúðum.
Kennsla Fjörugar umræður urðu í síðasta umhverfisfræðitíma.
Endurvinnsluvika Úrvinnslusjóðs
stendur til 19. september og er sér-
staklega beint að unglingum á
aldrinum 16–20 ára.
Að fá þau til að hugsa
Fjölbrautaskólinn við Ármúla hefur um árabil rekið öfluga umhverfis-
stefnu og innleiddi m.a. sérstaka samgöngustefnu við skólann í haust.
M.a. hefur bílastæðum skólans verið lokað með slá svo aðeins þeir sem
eru með sérstakan rafpassa hafa aðgang að þeim. Alls hafa 27 starfs-
menn eða einn þriðji þeirra afsalað sér bílastæði sínu en í staðinn borg-
ar skólinn þeim 18.300 krónur á önn, eða þá upphæð sem það kostar að
fá sér græna kortið í strætó. Nemendurnir borga hins vegar 8.000 krón-
ur á önn fyrir að fá stæði en hugmyndin er að þetta verði nemendum og
kennurum hvatning til að koma gangandi, hjólandi eða með almennings-
samgöngum til skóla. Þá er í boði sérstakur áfangi, Hjólað í skólann, en
hann er hægt að velja í stað íþrótta og fá þá nemendur einingu fyrir að
hjóla til og frá skóla.
Afsala sér bílastæði