Morgunblaðið - 30.09.2008, Blaðsíða 4

Morgunblaðið/Kristinn
Beðið skýringa Hersing fréttamanna beið eftir útskýringum Geirs H. Haarde forsætisráðherra í stjórnarráðinu um miðjan dag í gær.
Morgunblaðið/Kristinn
Krafinn svara Lárus Welding, forstjóri Glitnis, gaf sér tíma til þess að svara spurn-
ingum blaðamanna að loknum fundi sínum með starfsmönnum Glitnis.
Kaup ríkisstjórnar Íslands á 75% hlut í Glitni komu mönnum í opna skjöldu enda segja þeir fátt hafa bent til þess að lausa-
fjárstaða bankans væri svo slæm. Viðmælendur Morgunblaðsins telja jákvætt að ríkið skuli hafa tekið á málinu með svo ábyrg-
um og skjótum hætti og vonast til þess að ríkið þurfi ekki að vera með frekari inngrip á fjármálamarkaðnum hérlendis.
4 ÞRIÐJUDAGUR 30. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Fallvaltir fjármálarisar
SVARTUR dagur í
sögu Íslands, segir
Guðni Ágústsson, for-
maður Framsókn-
arflokksins, um tíð-
indi gærdagsins. Nú
súpi menn seyðið af
„aðgerðar- og stefnu-
leysi“ ríkisstjórn-
arinnar en vinna
þurfi úr þeim skamm-
tímavanda sem blasi við. Athafnamenn hafi
farið offari og nú verði þeir að koma niður á
jörðina. „Ríkisstjórnin hefur brugðist seint
við og haft lítil viðbrögð í frammi, fjár-
málakreppan um víða veröld er búin að
ir þetta var farið með mér sem formanni
flokks í stjórnarandstöðu. Mér fannst það
sem Seðlabankinn bar á borð vera trúverð-
ugt, það verður að bjarga sparifé lands-
manna og reyna að róa markaðinn. Hluthaf-
arnir sitja uppi með mikið tap og mikla
erfiðleika.“
Guðni segist í raun ekki geta gagnrýnt þá
leið sem nú var farin, 84 milljarðar séu
vissulega gríðarlegir fjármunir þjóð-
arinnar, en vonandi hafi þetta ekki víðtæk-
ari afleiðingar í för með sér fyrir ríkissjóð.
Ekki hafi verið hægt að grípa til lánveitinga
til Glitnis í þeirri stöðu sem bankinn er í. Nú
þurfi menn að snúa bökum saman.
bjb@mbl.is
liggja í loftinu síðan í fyrrahaust og því mið-
ur hefur ríkisstjórnin ekki tekist á við hana.
Við framsóknarmenn höfum gagnrýnt þetta
aðgerðarleysi mjög hart. Nú er fjár-
málakerfið hér á landi að fara mjög illa,“
segir Guðni og telur að fyrir löngu hafi
vaxtalækkunarferli átt að hefjast, krónan
hafi fallið um 50% frá áramótum og verð-
bólgan meiri en nokkru sinni. Á sama tíma
sé verið að bjóða upp á hæstu stýrivexti í
heimi, „allt í boði ríkisstjórnarinnar“.
Guðni segir erfiðleika Glitnis vera í takt
við þá erfiðleika sem fyrirtæki víða um heim
hafa þurft að glíma við, þ.e. lausafjárskort-
inn. Bankinn komi í neyð til ríkisstjórnar og
Seðlabankans og þurfi á hjálp að halda. „Yf-
Súpum seyðið af aðgerðaleysi
ríkisstjórnarinnar
Guðni Ágústsson
Guðni Ágústsson
GUÐJÓN Arnar Kristjánsson, for-
maður Frjálslynda flokksins, segir
lítið annað hafa verið hægt fyrir
ríkið en að ganga í málið og bjarga
því sem bjargað verður. Vonandi
takist að lágmarka skaðann.
„Hins vegar verð ég að segja al-
veg eins og er, að ég hef fullan fyr-
irvara á því að sömu forystumenn
stjórni þessum banka þegar ríkið
er orðið eigandi hans, og hvað þá
að þar verði áframhaldandi sams-
konar ofurlaunastefna og verið hefur í bankageir-
anum. Ég hefði viljað sjá nýja menn við stjórn bank-
ans, ég get ekki séð að mönnum hafi tekist að stýra
bankakerfinu eins og gera átti, af fullri ábyrgð. Við
erum búin að horfa á menn velta sér upp úr tugum
milljóna og alls konar samningum. Ætlar ríkið virki-
lega að fara á undan í því að ráða menn á einhverjum
ofurlaunum? Er það launastefnan? Ég vona að svo sé
ekki,“ segir Guðjón.
Hann telur þá leið sem ríkið fór hafa verið skárri
kost en þann að lána Glitni við núverandi aðstæður.
Nú sé frekar von á að bankakerfinu verði veitt meira
aðhald og eftirlit, ekki hafi verið vanþörf á. Lánveit-
ingar hafi verið óhóflegar á þenslutímum, t.d. til
byggingarframkvæmda sem nú lýsi sér í offramboði
á íbúðamarkaðnum. Mörgum spurningum sé ósvarað.
„Ég vona að þessar aðgerðir dugi til þess að ríkið
þurfi ekki að vera með frekari inngrip. Ég vona að
samtrygging bankanna í lánafyrirgreiðslu sé ekki
með þeim hætti að það séu fleiri á sama stað. Menn
hafa sagt fram á síðustu stundu að allt sé í lagi, eins
og forystumenn Glitnis. Upplýsingagjöfin er ekki
áreiðanlegri en þetta og því getur maður ekki fullyrt
um að fleira sé í farvatninu. Vonandi hefur okkur
tekist að lágmarka skaðann, þannig að ríkið og þjóð-
in eigi von á að fá fjármunina til baka,“ segir Guðjón,
og telur að nú þurfi að hagræða enn frekar á banka-
markaði, ekki aðeins að fækka bönkum heldur ekki
síður að taka á ofurlaununum. Ekki sé alltaf hægt að
hagræða við skrifstofuborðið hjá gjaldkeranum.
bjb@mbl.is
Tekst vonandi að
lágmarka skaðann
Guðjón Arnar
Kristjánsson
Guðjón A. Kristjánsson
„ÞEGAR við heyrðum af þessu um helgina þá kom þetta á óvart
enda ekkert sem benti til þess að þetta væri í uppsiglingu,“ segir
Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra um
kaup ríkisins á 75% hlut í Glitni.
„Það sá enginn fyrir að endurfjármögn-
unarsamningum Glitnis yrði rift svona fyr-
irvaralaust. Ég fékk fyrst veður af þessu á
föstudaginn þegar haft var samband við for-
mann Samfylkingarinnar og henni gerð grein
fyrir því sem var í uppsiglingu. Aðrir ráð-
herrar fengu síðan upplýsingar um þetta síðar
um helgina,“ segir Björgvin.
„Ríkið mun losa þennan eignarhlut á næstu
misserum,“ segir hann aðspurður hversu lengi
ríkið muni ráða yfir eignarhlutnum. Hann segir það ráðast al-
gjörlega af stöðunni á mörkuðum. „Þetta er ekki langtíma-
fjárfesting, heldur neyðaraðgerð.“ Hann segist ekki tilbúinn að
tjá sig um það hvort ríkið og Seðlabankinn hafi lagt sérstaka
áherslu á það í nótt að eignast þetta stóran hlut.
thorbjorn@mbl.is
Selja hlutinn á næstunni
Björgvin G.
Sigurðsson
Björgvin G. Sigurðsson
„ÞAÐ er mjög jákvætt að ríkið sýni að það vilji treysta stöðu fjár-
málakerfisins,“ segir Guðjón Rúnarsson, framkvæmdastjóri Sam-
taka fjármálafyrirtækja.
„Almennt séð tel ég að það hafi styrkt ís-
lensku bankana fremur en að hafa veikt þá að
hafa tekið þátt í útrásinni og dreift starfseminni
víðar heldur en hér á Íslandi,“ segir Guðjón, að-
spurður hvort bankarnir hafi farið of hratt í
fjárfestingar í útrásinni. Hann segir að staða
bankanna væri mun lakari ef þeir hefðu ekki
farið í útrásina og nefnir dæmi um stöðu Glitnis í
Noregi, hún sé afar traust.
„Það er mikilvægt að ríkið hafi stigið þetta
skref til þess að standa vörð um starfsemi þessa
banka [Glitnis]. Ég tel það samt æskilegt að ríki
selji hlut sinn við fyrsta tækifæri,“ segir Guðjón. Hann segist telja
að viðskiptamenn bankans geti verið öruggir um stöðu hans eftir
þetta. „Þessi ákvörðun ríkisins sendir skýr skilaboð til erlendra
markaða. Við erum hins vegar að fara í gegnum mikla óvissutíma
og það gjósa upp vandamál allt í kringum okkur.“ thorbjorn@mbl.is
Sendir skýr skilaboð
Guðjón
Rúnarsson
Guðjón Rúnarsson
„ÞETTA eru mikil tíðindi sem koma okkur á
óvart,“ segir Hreiðar Már Sigurðsson, forstjóri
Kaupþings við Morg-
unblaðið, um samkomulag
um að ríkissjóður leggi Glitni
banka til nýtt hlutafé, sem
tilkynnt var í gær.
Hann segir að stjórnvöld
erlendis hafi brugðist með
mismunandi hætti við þeim
vanda sem hefur komið upp í
fjármálakerfum heimsins, en
ljóst sé að stjórnvöld á Ís-
landi hafi ákveðið að fara þá
leið að leggja fram nýtt
hlutafé.
„Staða Kaupþings er sterk. Þriðji ársfjórð-
ungur, sem er að enda núna, er okkar besti árs-
fjórðungur hvað varðar innlánasöfnun og fjölg-
un viðskiptavina. Lausafjárstaða bankans hefur
farið batnandi á undanförnum mánuðum.“
Segir Hreiðar Már að Kaupþing muni ekki
þurfa að leita til Seðlabankans eins og Glitnir
hafi gert. gretar@mbl.is
Tíðindin komu á óvart
Hreiðar Már
Sigurðsson
Hreiðar Már Sigurðsson
STEINGRÍMUR J. Sigfússon,
formaður Vinstrihreyfing-
arinnar – græns framboðs, segir
að kaup ríkisins á 75% hlut í
Glitni séu mikil tíðindi inn í
samhengi einkavæðingar, útrás-
ar og hugmyndafræði nýfrjáls-
hyggjunnar. Væntanlega séu
þeir sem mest mærðu þá að-
ferðafræði hugsi yfir stöðu
mála.
„Svona átti þetta væntanlega
ekki að fara, að innan skamms sætum við uppi
með ríkisbanka. En líklegast er þetta illskásti
kosturinn í stöðunni. Ef ríkið verður að koma að
málum á annað borð, þá er hreinlegast að ríkið
komi inn í bankann með ráðandi hlut. Það gefur
þó vonir um að þessi verðmæti skili sér aftur til
baka, um leið og ríkið fær stöðu til að stokka upp
spilin. Þarna þarf að taka til hendinni,“ segir
Steingrímur og vísar þar m.a. til ofurlauna stjórn-
enda bankanna sem menn hafi skammtað sér út á
„ímyndaðan skyndigróða“.
Spurður hvort meira sé í vændum segir Stein-
grímur ljóst að ákvörðun stjórnvalda hafi mikil
áhrif í eigendabaklandi bankans. Afleiðingarnar
eigi eftir að koma í ljós og þær fyrstu hafi birst í
gær með greiðslustöðvun Stoða, áður FL Group.
„Vonandi hefur tekist að koma sjálfum bank-
anum í skjól en hluthafar og tengdir aðilar verða
að horfast í augu við hlutina. Fyrst og fremst er
verið að verja fjármálakerfið og almenning sem er
í viðskiptum við bankann. Seðlabankinn og rík-
isstjórnin bera ábyrgð á þessari ákvörðun, en fyrst
til inngripa þurfti að koma þá er þetta líklegast
hreinlegasta aðferðin, og hugnast mér betur en
gríðarleg fyrirgreiðsla í formi lána út á ótrygg
veð. Þetta var því illskásti kosturinn,“ segir Stein-
grímur og vonar að tíðindi gærdagsins séu ekki
upphafið að einhverju öðru og verra. bjb@mbl.is
Ríkið fær stöðu
til að stokka
upp spilin
Steingrímur J.
Sigfússon
Steingrímur J. Sigfússon