Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1940, Blaðsíða 5

Það sem sjómennirnir ekki sjá, fá þeir frétt-
ir af í gegnum loftskeytin. Aðvaranir um tund-
urdufl eru alltaf að berast, og neyðarskeyti
hinna óhamingjusömu skipa, sem verða þeim
eða kafbátum að bráð, kveða við öðru hvoru.
Norska skipið ,,Notos“ sendist út SOS. Kafbát-
ur hefir ráðist á það. Okkur setur hljóða, því
staðurinn sem skipið gefur upp er í aðalleið ís-
lenzku skipanna. Islenzkur togari svarar líka
strax kallinn og skundar til aðstoðar. Seinna
fengum við að vita að tundurskeyti kaíbáts-
ins hefði mist marks, og farið rétt framan við
stefni norska skipsins. Sjálfur beið kafbátur-
inn ekki eftir því að sjá árangurinn af verkum
sínum, heldur greip það ráð að breiða sjó yfir
sig. Þegar Norðmennirnir, sem höfðu farið í
björgunarbátana, urðu ekkert frekara varir
við kafbátinn, hurfu þeir aftur um borð til sín
og héldu leiðar sinnar.
Litlu síðar sendi eistlenzka skipið ,,Nautic“
út neyðarskeyti austan við Hjaltlandseyjar.
Þar missir tundurskeytið ekki marks, en skips-
höfnin getur bjargað sér í bátana frá hinu
sökkvandi skipi. Nú byrjar leitin að þessum
smáskeljum í rúmsjó, en hún ber engan árang-
ur, fyrst eftir hálfan sjötta sólarhring og mikla
hrakninga, ná bátarnir höfn í Noregi.
Viðburðirnir líða fram eins og leiftur. Hvert
sorglega skiptjónið eftir annað. Flest eru þetta
hlutlaus skip, sem fyrir þessu verða. Saklaus-
ir menn sem engar sakir eiga við neinn og sízt
við þessa styrjöld. í mörgum tilfellunum fær
maður ekki fregnir af slysunum fyr en seinna,
og upplýsingarnar um hræðilegar raunir þess-
ara manna, geta komið hárunum til að rísa á
hvaða höfði sem er. Á líkum slóðum og við
vorum staddir er sænska skipið ,,Foxon“ skotið
í kaf í náttmyrkri, eða það ferst á tundur-
dufli. Níu af áhöfninni komast á fleka, sem
rekur fyrir sjó og vindi í frosthörku veðri.
Svona gengur það í nærri fjóra sólarhringa.
Einn eftir annan deyja mennirnir úr þorsta og
vosbúð. Einn drekkur sjó, verður brjálaður og
hendir sér í sjóinn. Að endingu er Stígur Berg-
ström einn eftir á lífi, 27 ára gamall, með líkin
af sjö félögum sínum í kring um sig. Einn af
hinum dánu er bróðir hans. Þannig fannst
hann um síðir mjög aðfram kominn. Mörg skip
hafði hann séð fara fram hjá sér, án þess að
eftir honum væri tekið. Margoft höfðu vonir
hans vaknað, aðeins til að víkja fyrir hinum
sáru vonbrigðum. Kannski höfum við verið eitt
af þeim skipum, sem hann mætti í myrkrinu.
Og sögur um raunir sjómannanna berast
víðar að. Kvöldið sem brezki togarinn „Mers-
ia“ leggur úr höfn til veiða, er skipshöfnin
heiðruð og henni afhent 100 sterlingspund að
gjöf frá hollenzku útgerðarfélagi fyrir að hafa
bjargað fimm Hollendingum eftir að þeir
höfðu hrakist í átta sólarhringa í opnum bát.
Skipverjar leggja glaðir úr höfn, en vegna
stríðsins loga vitarnir mjög dauflega eða þeir
loga alls ekki, og um nóttina strandar „Mers-
ia“ á klettunum við eyna Mön. — Skipverjar
komast í reiðann, og geta haldist þar við um
stund, en engin tök eru að bjarga þeim, og
þarna týnast þeir allir.
Slíkar eru fréttirnar sem við heyrum á út-
leiðinni, og miklu fleiri en hér eru tilnefndar,
Danir missa þrjú skip og Norðmenn sex
þessa daga, og tugir af mönnum farast. Þeir
sem sleppa við tundurduflin og kafbátana eru
eltir uppi af flugvélum, sem ausa sprengjum
yfir þá, og skjóta á mennina með vélbyssum.
Jafnvel í myrkrinu eru flugvélarnir á
sveimi. Þannig réðist flugvél að kveldi til á
dönsku skipin „Hroar“ og „Viðar“. Allt í einu
urðu þau vör við að sprengjum rigndi yfir þau
í myrkrinu. Ein sprengjan hitti „Viðar“ og
skemdi skipið mikið, eyðilagði þannig annan
björgunarbátinn. Skipshöfnin reyndi að kom-
ast í hinn en hann mölbrotnaði við síðuna í sjó-
ganginum. „Viðar“ sekkur að lokum. 15 menn
missa lífið en 8 er bjargað.
Björgunarbátar frá grísku skipi ná höfn í
írlandi með stíffrosin lík af 13 mönnum. Af
vesturvígstöðvunum er alltaf jafn tíðindalaust.
Innan um öll þessi ósköp, gleðja íslenzku
sjómennirnir sig við að hlusta á útvarpið að
heiman. Þarna mitt í hættunni finnst þeim
þetta samband eins og taug, sem bindur þá
við lífið og heimilið, og þótt þeir hafi orð á því,
hvað innlendu fréttirnar séu með afbrigðum
ómerkilegar, vilja þeir ekki af þeim missa. Þeir
jafnvel kvíða því, að kvenþulurinn lesi upp
fréttirnar, ekki af því að þeir séu minna upp
VÍKINGUR
5