Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1940, Blaðsíða 13

haga svo ferðinni á skipinu þannig, að bátun-
um sé nokkurnveginn óhætt, eða: og pað mun
vera öruggasta lausnin, að setja um borð í
skipin svo kallaðar ,,Patent“-bátauglur, sem
eru þannig útbúnar, að þær leggjast aftur á
bak með bátana hangandi, og eru þær reistar
upp með handsveif, sem af æfðum mönnum
tekur ekki nema nokkurar sekúndur, í stað
þeirrar miklu fyrirhafnar og tíma, sem það
tekur að slá út bátunum með hinum gamaldags
snúnu bátauglum.
Þá virðist ekki vera vanþörf á því, að meira
sé gert af því að æfa menn í að koma út bátun-
um, heldur en nú er gert, og ef sú æfing ætti
að vera fullkomin, þyrfti að kalla menn út til
þeirra æfinga fyrirvaralaust, og hverjum
manni áskilinn sérstakur starfi til að leysa af
hendi, eins og um raunverulega hættu væri að
ræða, það veitir ekkert af því að menn fái æf-
ingu, ef ekki á ýmislegt að fara í handaskolum
þegar hættan steðjar að.
Hvað við kemur togurunum sjálfum, þá
álít ég að ferðaöryggi þeirra sé eins fullkomið
og það getur verið, því að hvað sem sagt hef-
ir verið um þá, að þeir væru orðnir ónýtir ryð-
kláfar, þá hefir þeim verið ágætlega viðhald-
ið, bæði vélum og skipum, og þar að auki út-
búnir með margskonar varahlutum til vélanna,
og til viðgerðar ef eitthvað bilar.
Aftur á móti býst ég við að nokkru öðru máli
sé að gegna með mörg smærri skipin, og tæp-
lega forsvaranlegt að senda sum þeirra á milli
landa, í það minnsta að vetrarlagi, eins og þau
eru úr garði gerð.
Nú, þegar b.v. „Tryggvi gamli“ kom síðast
út til Englands, var einn mótorbátur með 2ja
strokka vél búinn að liggja um 3ja vikna tíma
vegna bilunar á vélinni. Ef að til hefðu verið
nauðsynlegustu varastykki í hana, er senni-
legt að ekki hefði þurft að tefja skipið nema
í 2 til 3 daga. Sú var þó bót í máli með þenn-
an bát, að hann var sæmilega útbúinn með
segl, svo að möguleikar voru á að komast á-
fram á seglum, ef vélin bilaði úti í hafi. Um
sama leyti var annað mótorskip að leggja af
stað heim. Það er með 6 strokka vél eftir því,
sem mér er sagt, en 2 voru bilaðir, svo keyrt
var með 4 strokkum. En sá var mismunurinn,
að þetta skip hafði ekki neinn seglaútbúnað,
svo að það var algjörlega hjálparlaust, ef vél-
ii: bilaði, enda þurfti ekki lengi að bíða, að það
yrði að raunveruleika, því að á heimleiðinni
fengum við boð um það, að þetta skip væri
búið að vera ósjálfbjarga á reki í ca. 10 klst.
um 160 sjómílur frá þeim stað, sem við vorum
staddir á.
Nú var suðvestlæg og vestlæg átt, en skipið
á leið upp að austurströnd íslands, svo að
ef það hefði aðeins verið útbúið með nauð-
synlegustu seglum, þá hefði það getað haldið
ferðinni áfram eins og ekkert hefði í skorist.
En nú féll það í hlut okkar, að leysa það
hlutverk af hendi, sem seglin hefðu getað gert.
Eftir 23; k'lukkustunda keyrslu með fyllsta
krafti á vélinni, fundum við loks skipið, en þá
kom í ljós að enginn kaðall eða vír var til um
borð í skipinu, sem nýtilegur var til að festa
dráttartaugum í, ekkert gat var fyrir akkeris-
keðju, svo festa varð dráttartaugunum utan
um yfirbyggingu skipsins. Eini Ijósi punktur-
inn fyrir þá menn, sem á bátnum voru, var sá,
að talstöð var í skipinu, svo að þeir gátu látið
vita hvernig þeim liði, en svo bilaði hún rúm-
um hálfum sólarhring eftir að við fundum
skipið. Það liggur við, að mann hrylli við 'til-
hugsunina um það, hver afdrif þessara manna
hefðu getað orðið, ef talstöðin hefði bilað áð-
ur en vélin bilaði, og þeir því ekki getað látið
vita af því, að þeir væru á algerlega hjálpar-
vana skipi á reki úti á miðju Atlantshafi.
Ég skal taka það fram, að mér þykir leitt,
ef að þessi ummæli mín koma óþægilega við
einhverja menn, en vegna málefnisins verður
ekki hjá því komist, og sjómennirnir munu vita
bezt að þau eru í öllum atriðum sönn.
Niðurstöðurnar af þessum hugleiðingum
mínum eru þessar helstar:
1) Ferðaöryggi togaranna og hliðstæðra
skipa mun yfirleitt vera ágætt.
2) Björgunarútbúnaður þeirra mun vera yf-
irleitt í góðu lagi, en gefa verður út stranga
reglugerð viðvíkjandi því hvernig ber að hafa
bátunum fyrirkomið á millilandaferðunum, og
ef nauðsyn krefur vegna öryggis bátanna og
til að fyrirbyggja tafir á millilandaferðunum,
að fá hinar svo kölluðu „Patent-bátauglur, í
13
VÍKINGUR