Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1946, Blaðsíða 10

ur! Nú herti hann á: — Þarna standa þeir við
færin sín hér norður í hafi í tvöfalt meira frosti
en þessum stirðning, berhentir í sokkunum og
berfættir í vetlingunum — og sér þá ekki nokk-
ur lifandi maður berja sér!
★
En ýmsir þeirra, sem aldrei réðu þilskipum,
með vél eða án vélar, voru ekki síðri að áhuga
en stórskipamennirnir. Oftast var það svo hjá
útvegsbændum vestra, að þeir stunduðu ekki
sjósóknina að staðaldri nema vor og haust. Þó
voru margir þeirra það mikið gefnir fyrir sjó
og veiðar, að þeir toldu ekki til langframa við
landbúskapinn — ekki einu sinni um liásláttinn,
en skruppu á sjó öðru hvoru sér til hressingar,
og ýmsir miklu oftar en þeir þurftu til að hafa
nýjan fisk eða nýlegan í soðið. Einkum var þeim
lúðuveiðin freistandi, og veiddu þeir lúðu bæði
á færi og haukalóð. Sögu þá, sem ég nú segi,
hef ég heyrt af útvegsbónda einum á sunnan-
verðum Vestfjörðum:
Dag nokkurn á slætti fór bóndi til lúðuveiða
og hafði með sér tvo stálpaða drengi. Veður
var afbragðs gott, stillilogn og ládauður sjór.
Þá er bóndi þóttist kominn á veiðislóð, lagði
hann bátnum við stjóra. Síðan beitti hann öngul
sinn og hafði beituna væna og veiðilega. Virti
hann hana fyrir sér með velþóknun og hefur
sjálfsagt gert sér góðar vonir um að fá á hana
einn þeirra fiska, sem taldir hafa verið fiska
fegurstir hér við land. Svo fleygði bóndi öngli
og lóði fyrir borð, renndi og tók grunnmál, en
hugðist síðan tylla sér á hástokk bátsins. En
þá varð honum það á, að setjast of utarlega, og
fór hvorki betur né verr en svo, að hann steypt-
ist aftur á bak og fór á bólakaf. Drengirnir æptu,
og féllust þeim hendur af ótta og undrun. En
brátt sáu þeir, hvar upp skaut höfði bónda —
rétt við bátinn. Hann greip báðum höndum um
hástokkinn ,og þá er hann hafði blásið frá sér
gusu af sjó, tók hann andköf, en mælti síðan af
miklum móði:
— Blessaðir drengir! Dragið þið strax upp
stjórann! Hér er ekki nokkurt lifandi kvikindi
— eintómur skeljasandur!
★
Þá er hér saga um áhugasaman háseta:
Það var á vordegi vestur í Arnarfirði. Bóndi
nokkur var á sjó með húskarla sína. Það var
góður afli á lóðina, og var kapp í öllum. Bóndi
beitti út, en einn af húskörlum hans dró, ákafa-
maður með afbrigðum. Vildi þá hvorki betur né
verr til en að einn öngullinn, er bóndi hugðist
draga til sín, slóst upp í nös dráttarmannsins,
sem bograði og ætlaði að gogga fisk, en áherð-
ingur var á beitingarlóðinni, og stakkst öngull-
inn þegar upp fyrir agnald og í gegnum nas-
vænginn. En nú kom formaður til skjalanna,
greip hníf og hugðist skera tauminn af öngul-
spaðanum og sméygja síðan önglinum úr sár-
inu með lempni. Þá brást dráttarmaður reiður
við og kallaði hátt:
— Rífðu bara út úr, rífðu bara út úr, maður!
Sérðu ekki fiskinn við 'borðið og.i kafinu, einn
tveir þrír! Rífðu bara út úr, segi ég!
★
Jafnvel þá er íslenzkir fiskimenn stunda ekki
veiðar, heldur eru í siglingum með fisk, sem
keyptur er í skipið í veiðistöðvum vélbáta, sækja
þeir starf sitt af hinu mesta kappi. Það sýnir
glögglega saga sú, sem ég hef heyrt fyrir ekki
ýkja löngu, og þó að ég hafi frétt hana á skot-
spónum, þá getur hún mætavel verið sönn.
Einn af þeim skipstjórum, sem nú ráða hér
stórum og myndarlegum skipum, er maður
geipihár vexti og með afbrigðum þrekinn, enda
er honum vel í skinn komið hin síðari árin. Hann
er því hinn vörpulegasti, og svipmikill er hann
og vasklegur, svo að af ber. Ilann er og heldur
ekki neitt dusilmenni, og ágætlega fiskar hann,
þegar hann stundar veiðar. Sagan segir, að
eitt sinn sem oftar, eftir að styrjöld sú hófst,
sem nú er tiltölulega nýlokið, hafi hann verið
í brezkri höfn með fiskfarm, og hafi þá þannig
farið, að þegar losvinnutími hjá verkamönnum
var úti, hafi raunar verið búið að losa skipið,
en hins vegar ekki verið komnar um borð í það
vistir og annað, sem nauðsynlegt var til heim-
fararinnar. Flóð var um kvöldið, og sá skip-
stjóri, að hann mundi ekki komast út úr skipa-
kvínni fyrr en eftir fullan sólarhring, ef af-
greiðsla biði til morguns. Þetta þóttu lionum
mjög slæmar horfur, og þaut hann nú til þeirra,
sem áttu að annast afgreiðsluna, og reyndi hann
bæði með bænum og fortölum að fá þá til að
afgreiða skipið strax. En liann fékk nei ofan í
nei. Þá tóku að ýfast skapsmunir skipstjóra, og
hafði hann svo eitthvað óvægilegri orð um mál-
ið heldur en hann hafði áður notað, en allt kom
fyrir ekki. Og nú fór hann í sinn versta ham.
IJann rétti úr sér, sem hann mátti og gnæfði
mjög yfir smámenni þau, sem þarna voru sam-
an komin. Hann brá reksleggjum sínum á loft
til áherzlu og þrumaði yfir dvergunum. Kvað
hann það helvíti hart, að hann og hans skips-
höfn hættu lífi sínu til þess að færa Bretum
mat og styðja þá til sigurs í styrjöldinni, en
brezkir verkamenn og verkstjórar létu sinn hlut
eftir liggja, þó að yfir fjölda heimila rigndi
eldi og brennisteini, en miljónir brezkra þegna
stæðu með vopn í hönd á ótal vígstöðvum og
brezkir sjóliðar, sjómenn og flugliðar gætu sér
hróður um heim allan. Sagði hann réttast, að
sjálfur Churchill fengi að vita um hátterni og
74
V I K I N □ U R