Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 4

og enginn afli kominn á land, en einn daginn
leit jafnvel svo út, að sjóveður mundi verða
næsta dag, og var þá einnig útlit fyrir að fisk-
ur væri kominn á miðin. Allir muna hafa búið
sig undir að róa snemma næsta dag, og bað
ég piltana, sem þá áttu að hita morgunkaffið,
að vekja mig nægilega snemma, eða með birt-
unni, og gerðu þeir það trúlega og létu mig
strax vita, að þó lítið eða ekkert væri farið að
birta, væru sumir byrjaðir að róa. Ég fór fljót-
lega að líta út, og var þá aðeins farið lítið
eitt að birta af degi, en var þó orðið nægilega
bjart til þess, að mér virtist austurloftið frem-
ur vindlegt, og drakk því kaffisopann í róleg-
heitum, en fór svo út aftur. Vo.ru þá aðeins
tvö önnur skip í landi auk mín, hinir allir
komnir skemmra og lengra á sjó, og þeir
fremstu byrjaðir að leggja lóðina, flestir djúpt
á Leirnum, og sumir fram af „Brúnum“. Ég
fór heim í sjóbúð mína aftur og fleygði mér
aftur á bak í rúm mitt, en þá voru flestir há-
setarnir komnir í sjóklæðin, og urðu þeir undr-
andi, er ég hagaði mér þannig. Ég sagði þeim
þá, að við færum ekki á flot að þessu sinni,
því kominn væri stórsjór og suð-austan rok
hjá þeim er lengst voru komnir, og flestir snún-
ir til baka í land, en við skyldum vera við-
búnir þegar þeir kæmu að landi, því lendingin
í suðurvörinni mundi verða slæm innan lítils
tíma. Eftir stuttan tíma voru þrjú skip komin
að lendingunni, og fórum við allir í sjóklæði
til að taka á móti þeim.
Jón á Hlíðarenda var næstur þeim fyrsta,
og hafði hann orð á því við mig, að ég mundi
hafa snúið fljótt aftur, en ég sagði honum að
ég hefði ekki farið á flot. „Það var að vonum“,
sagði Jón þá, „þú hefur ekki gleymt að líta í
austrið eins og ég í morgun“.
Þegar þessi þrjú skip voru lent í Suðurvör-
unni, var hún orðin ófær og önnur skip urðu
að lenda í Norðurvörinni, en ekkert varð að
sök.
Auk veðurmerkja á lofti og sjó voru ýmsir
merkisdagar og fyrirbæri, er tekið var mikið
mark á, og oft reyndust vel, og get ég hér
tveggja, sem einkum eru bundin við land frem-
ur en sjó.
Um miðjan vetur nálægt síðustu aldamótum,
var ég á ferð með hesta og kom að Selfossi til
Gunnars Einarssonar bónda þar. Hann bauð
mér kaffi og hey handa hestunum. Þá var ágæt
og hæg hláka eftir harðindakafla, er verið hafði
að undanförnu, — logn og þoka, en úrkomu-
laust. Þegar Gunnar kom með heyið, hafði ég
orð á, að í dag væri góð blessuð hláka. „Það
er nú Ijóta bölvað veðrið í dag“, sagði þá Gunn-
ar. Ég sagði að mér þætti hann fara ljótum
og ómaklegum orðum um veðrið eins og ástatt
hefði verið að undanförnu. Sagði Gunnar þá:
„Veizt þú ekki hvaða dagur er í dag?“ Ég fór
að íhuga þetta og komst að raun um, að það
var 25. janúar eða Pálsmessa, og minntist þá
hinna gömlu vísna um Pálsmessuna, er margir
kunna. „Ef heiðskýrt er og himinn klár o. s.
frv.“, og einnig þeirrar seinni. „En ef þokan,
óðins kvon, allan daginn byrgir. Fjármissi
og fellisvon forsjáll bóndinn syrgir“. Það var
þokan þennan dag, sem Gunnari var illa við,
það skildi ég, enda varð vorið eftir eitt hið
harðasta, og munu margir, sem ekki höfðu næg
hey, hafa orðið illa úti með fénað sinn.
Síðan, eða nærfellt um 50 ár, hef ég veitt
þessu eftirtekt, og komizt að raun um, að vís-
urnar um Pálsmessu hafi orðið til fyrir ná-
kvæma eftirtekt einhverra á fyrri árum, því
það munu flest árin hafa borið svo við, að heið-
skýrt veður og himinn klár á Pálsmessunni
hafi boðað gott ár, og eins að þokan þann dag
hafi boðað vorharðindi. Að síðustu skal ég
nefna hér eitt fyrirbæri, sem margir höfðu trú
á þegar ég var á ungum aldri.
Þegar ég fór um þær mundir vestur yfir
Hellisheiði, eða ,,suður“ (eins og það var kall-
að) um Jónsmessuleytið á vorin, þá spurðu mig
margir eldri menn hvort vatn væri í Fóvellu-
vötnunum, eða hvort þau væru þurr. Fóvellu-
vötnin eru, eins og margir vita, sléttlendi það,
er liggur norður af Sandskeiðinu í stefnu á
Lyklafell. Þessi spurning byggðist á því, að því
hafði verið veitt eftirtekt, að þurrkasumar yrði
ef vötnin voru vatnsfull um Jónsmessuleytið,
en rosatíð ef þau væru þurr. 1 fyrra sumar,
1947, voru þau alveg vatnslaus í öllum rosan-
um, og þótti það ekki undarlegt þeim, er þessu
höfðu áður veitt eftirtekt.
I vor, 16. júní, fór ég austur yfir heiði og
veitti engu eftirtekt á austurleiðinni, en um
kvöldið var gott veður og bjart til vesturs að
sjá. Þegar bíllinn með 20—30 farþegum fór
niður af Bolaöldu, þá varð mér að orði: „Þetta
er fallegt að sjá“. Einn ferðafélaginn spurði
mig hvað mér þætti hér fallegt að sjá, og sjálf-
sagt hefur fleirum þótt fegurðarsmekkur minn
all einkennilegur, því á þessum stöðum er frem-
ur hrjóstugt yfirlits. Ég svaraði því, að mér
þætti það fallegt, hvað mikið vatn væri í Fó-
velluvötnunum, það vissi á þerrisumar. Það
var að þessu sinni ekki aðeins vatnsstæði öll,
er voru full, heldur og sléttlendi það, sem er
á milli þeirra, var sumstaðar þakið vatni.
Gamla trúin á þetta fyrirbæri hefur nú sýnt
það tvö undanfarin ár, að hún hefur við eitt-
4
V I K I N G U R