Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 21

Júlíus Havsteen, sýslumaður
Þættir úr fiskveiðisöpu íslands
Síðari grein.
Viðreisn verzlunar og útgeröar.
Það má með sanni segja, að sú var enn til
seiglan í íslenzku þjóðinni, að strax og verzl-
unaráþjáninni var aflétt, tók hún að rétta sig
úr kútnum og varpa af sér fjötrum fátæktar
og ófrelsis, ekki sízt með því sjálf að eignast
skip, þó að í fyrstu hægt færi.
íslenzka þjóöin vaknar til dugs og dáöa.
Er það þó einkum eftir að ríkisstjórnin flutt-
ist heim, að þjóðin vakriar sem ein heild til dugs
og dáða. Það er sem „Guð vors lands“ hafi heyrt
og láti rætast aldamóta-ávarp skáldsins og
stjórnmálamannsins:
„Drottinn, sem veittir frægð og heill til forna,
farsæld og manndáð, vek oss endurborna.
Strjúk oss af augum nótt og harm þess horfna,
hniginnar aldar tárin láttu þorna“.
Eftir því sem stjórnfrelsið eykzt, eftir því
verða framfarirnar til lands og sjávar meiri og
stórstígari og þá einkum við sjávarsíðuna.
Þessa sögu þarf ég ekki hér að segja. Hún
er öllum miðaldra mönnum og eldri í svo fersku
minni, en unga kynslóðin getur lesið um há-
karlaveiðar Norðlendinga, þorskveiðar Sunn-
lenjdinga og Vestfirðinga o. s. frv. í „Skútu-
öldinni" og fleiri greinargóðum ritum, sem þeg-
ar liggja fyrir um þetta merka viðreisnartíma-
bil fiskiflotans.
Vil ég einungis geta þess hér, að með stofn-
un „Eimskipafélags íslands“ 1914, og með því
að láta íslenzka togaraflotann stunda síldveið-
ar á stríðsárunum 1914—1918, hafa verið stig-
in tvö heilladrjúg spor fyrir íslenzku útgerðina,
sem ekki þurfa nánari skýringa við.
Ngsköpunin.
Djarfasta, en líka um leið sterkasta og glæsi-
legasta átakið, sem gert hefur verið, ekki ein-
ungis til að efla atvinnuvegi okkar, heldur og
til þess að gjöra okkur íslendinga á sviði fram-
leiðslunnar og tæknilegra framfara jafnoka
annarra þjóða þeirra, sem á nefndu sviði lengst
eru komnar, er hin svonefnda nýsköpun.
Frá þessu Grettistaki til þjóðþrifa þarf ekki
að segja þjóðinni, sem bæði vill og skiiur að það
sé gert, stendur undir því og mun lyfta því, sé
hún samtaka. Óbrotgjarnasti minnisvarðinn um
þetta stórhuga tímabil munu verða hinir svo-
nefndu nýsköpunartogarar, sem vekja slíka
eftirtekt og aðdáun, að menn eru sendir hing-
að, bæði frá Norðurálfu og Vesturheimi til þess
eingöngu að sjá þá og kynnast gerð þeirra.
Af þessari gerð togara eru þegar 28 komnir
til landsins og eftir að smíða 12. Þegar á tveim
árum hafa nýsköpunartogararnir flutt þjóðinni
tugi milljóna króna í erlenidum gjaldeyri. Þessi
skip geta auðveldlega sótt Grænlandsmið um
íslandsála og þau fiskisælu mið norður í Dumbs-
hafi, sem þegar eru fundin og eftir er að finna.
Fiskiveiöaflotinn íslenzki í dag.
Förum nú fljótt yfir sögu og aðgætum, hvern-
ig við sjálfir erum í dag undir það búnir, að
stunda veiðarnar í hafinu kringum landið okkar.
Til þess höfum við 380 vélbáta, innan við 30
smálestir, 220 vélskip, 30—100 smálestir, um
30 yfir 100 smálestir, 10—15 línuveiðara, 47
togara og nokkur hvalveiðiskip.
Þjóöþrifafgrirtœki.
Og þá ber síðast en ekki sízt að geta „Hær-
ings“, þessa stærsta dreka íslenzka skipastóls-
ins, 7000 smálestir að stærð, sem sigldi inn á
Reykjavíkurhöfn nú í síðustu viku sumars.
Skipi þessu, sem fengið er í Vesturheimi með
óvenju góðum kjörum, er nú strax verið að
breyta í fljótandi síldarverksmiðju, með 6 til
8000 mála sólarhrings afköstum, svo það geti
fylgt eftir síldveiðiflotanum, en aðallega unnið
Hvalfjarðarsíldina, sem þjóðin öll mænir nú
eftir með sárri eftirvæntingu, og þannig orðið
sannnefnt þjóöþrifafyrirtæki.
íslenzki fiskveiöiflotinn einfœr um aö stunda
veiöarnar í heimahöfunum.
Eftir tölu og stærð íslenzka veiðiflotans virð-