Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 40

annarr maðr sökir ut þar enn aðilinn oc eigi til fullra
laga. oc er þa sócn her til.
374.
Vm þat ef maör ver'ðr secr a gröna landi.
Ef maðr verðr a gröna lande oc er huerr þeirra
manna sekr her er þar er sekr. Enn sva skal her sökia
vm biorg hans ens sekia manz er ut þar varð sekr
fullre secð sem hann yrðe her sekr a vág þingi þar- til
er sagt er til secðar hans á alþingi. [Sua scal maðr
veria savc þa her um víg þat at leiða fram at domi v.
vára landa. þa er þat leggi undir þegnscap sinn at
hinn vegni væri eigi fiorvi sino at firr at sa maðr
væri þar eða þat elia at sia maðr ætti fe sitt at veria
eða fiör]“.
Afritarinn hefur ekki skilið þessa kapitula, og því
tekið það, sem ég hefi sett í hornklofa í kap. 374, neðan
af kap. 373, þar sem það er framhald af textanum, og
bætt því neðan við kap. 374, þar sem það kemur ekki
heim við efnið. Það, sem ég hefi sett í hornklofa, á
því að færast upp í kap. 373 og bætast neðan við hann.
Það getur he'.dur ekki verið efi á því, að afritarinn
hefur bætt orðinu „avnnor“ inn í upphaf 373. kapitula,
því það kemur hvorki heim við efni kapitulans né Grá-
gásar sem heildar, og verður því að víkja sem óvið-
komandi innskot eða ritvilla. Hver og einn getur séð,
að þessar ieiðréttingar mínar eru augijóslega réttar
og sjálfsagðar.
En að svo mæltu spyr ég E. A. og sérhvern skyn-
bæran mann: Var það lögþing á Grænlandi, sem engin
heimild er fyrir og engin bending um að til hafi verið,
er setti þessi lög fyrir ísland og Grænland ■— og setti
aila Gi'ágás að auk, — eða var það Alþingi á íslandi,
sem gerði það? í tíð Grágásar var ísland bæði full-
valda de jure et in re, svo ekkert erlent vald setti því
lög, en kaflar þessir eru greinilega lög. Það þekkist
þar á móti ckkert til fullvalda þjóðfélags á Grænlandi,
og það er harðsannað og margsannað, að Grænland var
aðeins hluti hins íslenzka þjóðfélags sem nýlenda.
Textar þessir sýna ennfremur Grænland svo gersam-
lega undiropið íslenzku þjóðfélagsvaldi, að það getur
ekki takmarkað gildi sektar samkv. dómi (né við sátt)
við Grænland eitt né grænlenzka menn eina, og ekkert
grænlenzkt þjóðfélagssvæði og engir grænlenzkir þegn-
ar eru til.
Það eru ýmsir staðir í Grágás, þar sem það kemur
berlega fram, að einstök lög hennar eiga að gilda á
Grænlandi. Einar sjálfur er jafnvel ekki frá því (bls
13 og 79), að orðin „i órum lögum“ í Grágás Ia. 226,
II, 70 vísi til Grænlands, en rær í land á kenningu
Ólafs Lárussonar um, að „vár lög“ geti merkt samsafn
af þjóðfélögum með svipuðum lögum. Lög um töku
dánarfjár í Noregi setur Alþingi samkvæmt sáttmála
við Noreg, en er það setur tilsvarandi fyrirmæli um
töku dánarfjár á Grænlandi, er enginn sáttmáli fyrir
hendi, heldur aðeins myndugleiki Alþingis sem lögþings
Grænlands, er bæði getur sett Iög fyrir Grænlendinga
og Islendinga. Réttareiningin milli íslands og Græn-
lands er harðsannað mál, og verður hún aðeins skýrð
svo, að bæði löndin hafi haft sama lögþing. Er Járn-
síða og Jónsbók koma, veitir lögtaka þeirra á íslandi
þeim gildi á Grænlandi. Grágás, Járnsíða, Jónsbók og
Kristinréttur Arna biskups, allar lögbækur íslands,
gera alls staðar ráð fyrir því, að allt hið vestræna
svæði sé í „varum lögum“, að ekkert útland sé til í
vestur frá íslandi, heldur öll í austri. Stefnan til allra
útlanda heitir í þessum lögbókum utan = vestan eða
austur, en stefnan frá öllum útlöndum til þess svæðis,
þar sem þær gilda út = vestur. Það kveður svo rammt
að þessu í íslenzkri málvenju, að það að fara til út-
landa heitir enn að fara utan, og það, að fara frá út-
löndum til hins íslenzka þjóðfélagssvæðis hét aö fara
út. I Grágás merkir orðið austur alls staðar og hvar
sem er utanlands, og heitíð austmenn grípur þar yfir
alla útlendinga. Enn fremur gerir Grágás ráð fyrir því,
að öll útlönd séu undir valdi einhvers ofureflismanns,
en svo var ekki ástatt um nokkurt land í vestri.
Einari er Ijóst (bls. 11 og bls. 12), að allar græn-
lenzkar sektir giltu á Islandi, og hann vitnar um það
í ofanskráða kapitula í Staðarhólsbók. Af þessu álykt-
ar hann, að sambandið milli íslands og Grænlands hafi
verið nánara en samband þessara landa, hvors um sig
við öll önnur lönd, og vill ekki gína yfir þeirri kenn-
ingu Ólafs, að norskir sektardómar hafi gilt á Islandi!
En samt gerir hann sér ekki Ijóst, hvað felist í því, að
gildi grænlenzkrar sektar, hvort heldur hún var kveðin
upp í dómi eða varð til við sátt, varð ekki takmörkuð
við Grænland eða Grænlendinga, þ. e. að ekkert sérstakt
grænlenzkt þjóðfélagssvæði og engir grænlenzkir þegn-
ar og ekkert sérstakt grænlenzkt þjóðfélagsvald var til.
Ekki hefur Einar heldur lesið sér svo vel til á öllum
háskólaárum sínum, að hann viti það, að dómar eru og
hafa alla tíma verið fullveldisathafnir og gilda hvergi,
og hafa aldrei nokkurs staðar gilt utan þess þjóðfélags,
þar sem þeir voru dæmdir. Stallbræður Einars í hæsta-
rétti munu þó hafa fengið kynni af milliríkjasamning-
um síðustu tíma um framkvæmd erlendra dóma og gild-
ing þeirra, áður framkvæmd fari fram. I fornöld átti
slíkt sem þetta sér aldrei stað meðal þjóðfélaga. Græn-
lenzka sektin fær og gildi á íslandi strax við uppsögn
hennar á Grænlandi, og er í Grágás hliðstæð sektum
frá vorþingum á Ísíandi, og átti sem þær að segjast
upp að Lögbei'gi. Grænlenzkur dómur getur gert séi'-
hvern mann, Grænlending, útlending, íslending, sekan
á Islandi. Er græirlenzkur dómur dæmir íslenzkan mann
sekan fullri sekt, sviftir dómurinn Islendinginn þegn-
rétti hans í íslenzka þjóðfélaginu, sviftir hann mann-
helgi, rétthæfi og athafnahæfi og breytir honum úr
pei'sónu í réttlausan hlut, varg, óalandi, aferjandi öll-
um bjargráðum. Það cr víst, að enginn getur gert slíkt
nema innlend stofnun. Sérhvert fullvalda þjóðfélag vill
ráða, og ræður yfir því sjálft, hverjír þegna þess haldi
manni'éttindum eða haldi áfram að vera þegnar þess.
Til þess að þetta geti verið svona, hlýtur Grænland
annað hvort að hafa verið nýlenda eða hjálenda Is-
lands, algerlega undirorpin íslenzku þjóðfélagsvaldi,
eða ísland verið hjálenda eða nýlenda Grænlands. Sag-
an sýnir, hvort var. Að lögrétta við Öxará gat afmáð
sérhverja sekt, einnir til orðna á Grænlandi, með sýknu-
leyfi, sýnir hið sama.
En skýring Einars á þessu er „líkt löggjafar- og
4 □
V I K I N G U R