Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 20

Sérprentun þessi er nefnd: Særtryk af Ber-
etning fra den danske Biologiske Station
XLVIL 1942 og er um: „Króun fiskjar með
rafmagni eða loftslæðu“. Afspærring for Fisk
ved Elektricited eller Luftslör.
í riti þessu er þess getið, að hugmyndin um
að nota rafmagn til þess að króa af fisk, hafi
verið sett fram af C. V. Otterström i Fersk-
vands Fiskeribladet 1936. Síðan hafi hin teóre-
tiska undirstaða þessara möguleika verið at-
huguð af Dr. Friedrich Schiemenz og Prófessor
Karl Humburg og skýrsla birt í Zeitschrift fíir
Fischerei.
Því miður hefi ég hvorugt þessara blaða séð
og ekki um þau vitað fyrr en nú í sumar.
í greinargerð hinna dönsku vísindamanna er
ekki minnst einu orði á tilraunir okkar Van
Deurs. En í greinargerð þeirra segir m. a.:
„Dette og lignende Arbejder bestyrker den
Tanke, at det maaske vilde være muligt at for-
anstalte Afspærringer for Fisk ved Hjælp af
Elektricitet".
I þýðingu:
„Þetta og svipaðar tilraunir styrkja þá skoð-
un, að það væri e. t. v. mögulegt að króa fisk
með rafmagni".
Það þarf nú hins vegar ekki lengur að vera
með neinar slíkar getgátur, þar sem Henry T.
Burkey forstöðumaður Electric Fish Screen
Company og Westinghouse hafa þegar sett upp
margar fiskigirðingar úr rafmagni sem gefa
hina beztu raun.
Vegna þeirra erfiðleika, sem oft er við að
stríða, þegar um merkileg nýmæli er að ræða,
hefi ég ekki fram að þessu séð mér fært að
kosta úr eigin vasa fé til rannsókna á því,
hvernig nota megi rafmagn til fiskveiða hér
við land. Virðast möguleikar þessir þó vel þess
virði að þeir séu athugaðir. En þar sem ég
mun e. t. v. fyrstur manna hafa gert mælingar
á áhrifum rafmagns á fisk og sett fram hug-
myndir um fiskveiðar með rafmagni, án þess
að vita neitt um skrif herra Otterströms um
sarna efni, finnst mér það liggja nærri að benda
íslenzkum almenningi á þessa möguleika og
leiða jafnframt nokkur rök að því, að hér sé
ekki um eintómt hugarflug að ræða.
Mér er það ljóst, að möguleikarnir til að hag-
nýta rafmagn til fiskiveiða eru, eins og öll
önnur tækni, komnir undir því að kostnaður-
inn borgi sig.
Teóretiskt er ekkert því til fyrirstöðu, að
togarar geti með rafmagnstrolli, sem veitir til-
tölulega litla mótstöðu í sjónum, smalað saman
síld og fiski af hafi og rekið eins og fénað inn
í girðingar, þar sem unnt er að ausa veiðinni
beint upp í verksmiðjurnar. En vegna þess hve
rafmagnssviðin virka sterkara á stóra fiska en
smáa, er síður hætta á að smáfiski og ungviði
tortímist við slíkan rekstur. Rafnetið verkar
að þessu leyti eins og venjulegt grófgert net,
en er þó með þeim heppilega eiginleika að
möskvana má minnka eða stækka eftir vild,
með einu handtaki og á einu augnabliki, aðeins
með því að breyta spennunni sem hleypt er á!
Ég verð að játa, að mér er ekki ljóst hvernig
bezt væri að útbúa rafmagnsnet, þannig að
þau kæmu að gagni við lokun fjarða, sem fiski-
gildrur út frá ströndum eða sem veiðarfæri
togara eða snurpinætur. Úr því fæst ekki skor-
ið nema með verulegri vinnu og tilkostnaði.
Og margvíslegir erfiðleikar koma sjálfsagt í
ljós. En hitt er víst, að ef hægt er að varna
þorsk og síldargöngum frá því að sleppa út úr
fjörðum, eins og t. d. Hvalfirðinum — eða jafn-
vel reka síldargöngur með eins konar „raf-
magnshvölum“ af hafi og inn á firði, þar sem
ausa má upp veiðinni í verksmiðjur og verk-
smiðjuskip — þá má slíkur útbúnaður gjarna
kosta nokkrar milljónir. Og vel virðist mega
eyða nokkrum þúsundum króna til að ganga
úr skugga um hvort slíkt er mögulegt.
Gísli Halldórsson.
Sjómannavers
/ þínu nafni, ó Jesús,
ég ýti nú frá landi.
Heilagur drottinn hjdlparfús
hlíf oss við öllu grandi.
Gef þú oss björg og blessun þín.
Bæn, almáttugur, heyrðu min.
Hjálp veit í háslca standi.
Eftir Einar Bogason
frá Hringsdal.
Þetta vers hefi ég notað sem sjóferðamannsbæn í
um 40 ár sem ég hefi verið formaður.
Höfundurinn.

20
V I K 1 N G U R