Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 16

bollunum á enskan og kanadiskan markað, en
með tiltölulega litlum árangri. Þó kostuðu fiski-
bollurnar okkar aðeins þriðjung af því verði,
sem íslenzkar fiskibollur kostuðu á sama tíma
eða um 55 aura í útsölu kílógrammdósin. Smá-
síld okkar í tómatsósu í „kvartdingley" dósum
seldum við þá fyrir aðeins 17 aura í heildsölu,
en í búðum var hún seld fyrir um það bil 25
aura hver dós.
Þetta var vetrarveidd smásíld, frekar mögur,
og ekki eins gómsæt og hin feita sumarveidda
brislingsíld, sem Norðmenn framleiða.
Ég gerði á þessum árum fjölmargar mæling-
ar og nákvæm kostnaðaryfirlit yfir niðursuðu
ýmiskonar sjávarafurða. Á ég flestar þessara
athugana, sem ég hygg að muni vera nokkurn
veginn einstæðar, því að það mun óvenjulegt,
að svo nákvæmir kostnaðarútreikningar séu
gerðir um fiskniðursuðuvörur.
Vegna þess að samkeppnin var gífurlega hörð
þurfti að spara hvern eyri og halda öllu til
haga.
Einn eyrir á dós frá eða til gat gert allan
mismuninn á því, hvort framleiðslan borgaði
sig eða ekki.
Til þess að gefa hugmynd um þetta, set ég
hér fram einn verðútreikning yfir niðurlagn-
ingu á smásíld daginn 12. ágúst 1939. Er hér
um frekar dýran dag að ræða, því að fram-
leiðslukostnaður hefur orðið rúmir 20 aurar á
dós, þar sem um mjög lítið magn var að ræða.
Kostnaðarliðirnir eru þá sem hér segir:
Kr. Aur/dós. Samt. kr.
Kaupverð síldar .... 328 kg. 32,79 1,906
Flutningskostnaður.................. 17,05 0,991 49,84
Tómat ............. 46,84 kg. 26,23 1,525
Olía .............. 16,86 — 9,44 0,549
Sykur ............... 940 gr. 0,40 0,023
Salt ................... 46,84 kg. 3,98 0,231 40,05
Dósir ................... 1750 stk. 117,06 6,806
Kassar ............ 17,2 stk. 7,22 0,420 124,28
Móttaka, söltun ..................... 3,96 0,230
Skurður ............................ 15,69 0,912
Rammalögn ........................... 5,87 0,341
Reyking ............................. 6,85 0,398
Dósalögn ............................ 5,26 0,306
Blöndun tómats og olíu .............. 2,78 0,162
A.ðstoðarstúlkur .................... 8,52 0,495
Eftirlit ............................ 4,69 0,273
Dósalokun ........................... 6,49 0,377
Niðursuða ........................... 5,62 0,327
Fæging dósa og flutningur . . 4,30 0,250
Kynding reykofna ................ 10,60 0,616
Viðbót 4% af vinnulaunum . . 3,22 0,187 83,84
Eldiviður .......................... 21,08 1,226
Kol og uppkveikja ................. 8,67 0,504
Vatn 7,49 0,435
Raforka til véla 0,92 0,053
Ljós 8,20 0,186
3% af vinnulaunum til vátr. 2,42 0,141 43,78
Brottflutningur úrgangs .... 0 341,79
Áætlað 2—1 2% til vélaviðhalds 0,497 8,54
Framleiðslukostnaður samtals 20,367 350,33
Framleiddur fjöldi M Dingley 1729 stk.
Framl, kostn. pr. dós. 20,367 aurar.
Af þessu yfirliti kemur í ljós, hve lítill hluti
kostnaðarins er falinn í sjálfu fiskmetinu, sem
niður er lagt, eða aðeins tæpir 2 aurar eða 10%.
Verð dósarinnar, sem er tæplega 7 aurar, um-
búðanna, tómatsósunnar og vinnulaunanna er
langsamlega yfirgnæfandi.
Mér var það fljótt ljóst, að til þess að geta
keppt við Norðmenn um niðursuðu smásíldar,
var nauðsynlegt að leggja eitthvað betra ofan
í dósina heldur en hina mögru dönsku vetrar-
síld.
Ég hafði tekið við stjórn verksmiðjunnar í
febrúar 1937, og um sumarið, sem í hönd fór,
gerði ég þegar tilraunir til að veiða smásíld,
sem gekk inn á Esbjergflóann, þá, eins og oft
endranær. Síld þessi hafði aldrei verið veidd
að neinu ráði, en gamlir Esbjergfiskimenn höfðu
sagt mér að hún kæmi þarna iðulega.
Reri ég því nokkur skipti á litlum mótorbát
með vönum fiskimönnum, til að leita þessarar
smásíldar, og tókst okkur að veiða hana bæði
i landnót og fiskigildrur, en mistókst að veiða
hana í troll, enda var gangur bátsins mjög
lítill og útbúnaður ófullnægjandi.
Síld þessi var spikfeitur brislingur. Fitan
yfir 20%. Reyktum við hana, hausuðum, slóg-
drógum og lögðum í smádósir í olívenolíu og
tómat, og þótti hún mesti herramannsmatur.
Má því til sönnunar nefna, að þegar venjuleg
dönsk niðursoðin síld seldist á 17 aura í heild-
sölu og 20—25 aura í smásölu, þá seldist sum-
arveidda Esbjergsíldin fyrir ca. 25 aura í heild-
sölu og 45—50 aura í smásölu. Síld þessa gaf
ég nafnið ,,Sommerbrisling“. Var hún eina
danska fiskniðursuðuvaran, sem þótti, vegna
sérstakra gæða, hæf til þess að framberast á
dönsku veitingastofunni á heimssýningunni í
New Yorlc. Var hún til þess kjörin af forstöðu-
manninum fyrir Iiotel Nordland á Vesterbro-
gade, sem sá um val danskrar matvöru fyrir
sýninguna.
Þar sem síld þessi er við veiddum í Esbjerg-
flóanum, kostaði verksmiðjuna um 20% minna
en hin vetrarveidda og horaða síld frá Skagan-
um og Limafirði, var augljóst, að allt kapp
16
V l K l N G U R