Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 43

merkur hefur því jafnan verið haldið fram eins og
kunnugt er, að Island hafi verið hluti af Noregsríki
[þ. e. þjóðfélags], og síðar hluti Danmerkurríkis [þ. e.
þjóðfélags] til 1. desember 1918, þótt það hefði sér-
stöðu um lög og stjórn innanlands. Prá sjónarmiði
Danmerkur ætti þá þessi útlenda hennar, Grænland, að
hafa orðið upphaflega eign íslands líka sem hluti
Danmerkurríkis eftir 1721“. Hér sýnir Einar, að hann
er óvitandi um það grundvallaratriði þjóðaréttarins,
að réttindi og skyldur samkvæmt honum öðlast þjóð-
félögin sem þjóðaréttarlegar persónur. Hefði ísland
glatað fullveldi sínu að réttum lögum og það gerst fyrir
1721 (og réttur þess yfir Grærilandi verið glataður áð-
ur) og ísland skilið við Danmörk 1918, sem danskur
landshluti, myndi mér sýnast ráðlegt að leita fangs
á Grænlandi með einhverju öðru úrræði en lagastafn-
um. En svo segir Einar, að það muni koma út á eitt
og hið sama, þótt skilningur íslendinga á fullveldis-
rétti lands síns um aldirnar væri réttur!
En svo kennir Einar, að Island hafi glatað þessu
„meðdrottinvaldi" við gerð Sambandslaganna 1918.
Hann segir (bls. 83), að samkvæmt tilhlutun annars
brots Sjálfstæðisflokksins [þ. e. eftir kröfu Bjarna
frá Vogi], hafi sameinuð fullveldisnefnd gert tvö upp-
köst að samningi um samband Danmerkur og íslands,
og í öðru þeirra [2. gr.[ hafi staðið þessi klausa: „ís-
land heitir því, að leyfa Færeyingum fiskveiðar í land-
helgi íslands um X ára skeið, gegri atvinnurekstri Is-
lendinga á Grænlandi". Þetta tóku þeir 4 menn, er Al-
þingi nefndi til samninga við samningamenn Dana
hér 1918, í uppkast sitt, er þeir lögðu fyrir Danina.
Vildu dönsku samningamennirnir ekki fallast á þetta.
Lætur Einar nú í ljós ótta um, að í þessu felist upp-
gjöf eða afsal íslands á „meðdrottinvaldi" þess yfir
Grænlandi, og ritar á bls. 84—85: að jafnvel þótt
„ekki finnist afsal á rétti til Grænlands í sambandi við
Sambandslögin eða í sambandi við þau, þá gæti ég trú-
að því, að því yrði haldið fram af hálfu Danmerkur,
ef til kæmi, að Grænlandi hafi verið afsalað með þögn-
inni eða jafnvel óbeinlínis með því, að fara fram á at-
vinnuréttindi þar til handa íslenzkum þegnum, en gera
hins vegar engar frekari kröfur til landsins. Danir
munu segja, að Alþingi hefði, nú, er ísland varð sjálf-
stætt ríki, átt að slá varnagla um Grænland, ef það
hugsaði sér að gera kröfu til coimperiums yfir því með
Danmörku. Þó að erfitt sé að segja um það með vissu,
hversu þungt þetta atriði mundi verða á metunum fyrir
milliríkjadómi, þá er líklegt, að það yrði að minnsta
kosti talið veita sterkar líkur fyrir því, að ísland hafi
þá ekki hugsað til að krefjast Grænlands eða jafnvel,
að Danmörk „hafi með því verið veitt full ástæða til að
treysta því, að slík krafa kæmi ekki síðar fram“.
Mér, og sjálfsagt fleirum, mundi kærkominn sannur
fróðleikur um það, hveniig þingnefnd geti skuldbundið
landið með uppkasti, er hún gerir, eða samninganefndin
fyrir utan borð sitt. Öllum mönnum var og ljóst, hvað
Bjarni frá Vogi vildi fá framgengt með þessari uppá-
stungu, þ. e. að komast inn í Grænland og halda frelsis-
baráttu Islands þar áfram! Birtist uppgjafarvilji í
því? Mér væri og full þörf á að fá að vita, hvernig
Island ætti að geta glatað rétti sínum með þögninni,
meðan það hafði ekki utanríkismál sín í eigin hencíi
og gat ekki sótt þau út á við. Mér væri og full þörf
á að vita, hvernig Danmörk gæti gert kröfur til ís-
lands um breytni við sig samkv. þjóðarétti, meðan Dan-
mörk viðurkenndi ekki, að Island væri aðili í þjóða-
réttinum, en beitti það löglausu ofbeldi, íhlutun, og taldi
það vera hluta úr Danmörku. -—• Og það, hvernig hugur
íslands var í þessu máli, fengu Danir að heyra í sam-
þykktum almenns borgarafundar í Reykjavík 1923, skip-
un Grænlandsnefndar þá og í síðari aðgerðum Alþingis
og landsstjórnar í Grænlandsmálinu.
Er Einar er þannig búinn að afneita og afsanna all-
an og sérhvern rétt íslands, svo að enginn danskur
„íslandsvinur" myndi hafa gengið öllu lengra, þá legg-
ur hann í lokin til, að Island geri „tilkall til landsins
fyrir norðan Scoresbysund [þ. e. fjörðinn Öllumlengri]
á geirakenningunni", sem ekki er þjóðaréttur og ómögu-
legt er að fá dæmt eftir!
Bezt hefði verið, að þessi ritsmíð Einars hefði mátt
liggja í þagnai'gildi. En það, að valdamiklir menn hafa
nú gert hana að stefnuskrá sinni í Grænlandsmálinu
og beitá sér fyrir því, að landsstjórn og þing geri hið
sama og fyrirgeri á þann hátt dýrmætustu lífsréttind-
um þjóðar vorrar, hefur knúið mig til andsvara. Það
er til þessara manna, að gagnrýni minni er beint.
Jón Dúason.
★
^tnœlki
Nýir stafir höfðu verið málaðir yfir kirkjuna. Þar
stóð:
„Kirkjan er hlið til himins". Meðan framhliðin var
að þorna eftir málunina, var hengdur þar upp bréf-
miði með þessum orðum:
„Gerið svo vel og farið hina leiðina".
★
Frú Jónsson kemur í heimsókn til Sveinsson. Lítil
telpa, dóttir frú Sveinsson, opnar dyrnar.
Frú Jónsson: Er mamma þín heima?
Telpan: Já, hún á hálfgert von á þér. Áðan sagði
hún við vinnukonuna, að líkast til myndi fjandinn reka
þig hingað í dag.
★
Pétur: — Hvernig skemmtuð þið ykkur í sumarleyf-
inu?
Páll: — Ágætlega. Við fengum 30 krónur fyrir tómu
flöskurnar.
★
Trúboðar meðal eskimóa áttu lengi vel erfitt með að
láta áheyrendur skilja bænarorðin: „Gef oss í dag vort
daglegt brauð“, þar eð eskimóar þekkja e,kki til brauð- -
áts. Þeir neyddust því til að víkja við orðum og segja:
„Gef oss í dag vorn daglegan sel“.
★
Útgefandinn: — Þessi saga yðar er gölluð. En ég skal
greiða há ritlaun fyrir sakmálasögu, þar sem lesandinn
sjálfur er morðinginn.
V í K I N G U R
43