Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1959, Qupperneq 23

Risavaxinn fiskiðnaður
Eftir Georg Borgström prófessor við Rannsóknarstofu fœðutegrunda Kíkisháskól-
ans í Micigan. Greinin sýnir að fiskveiðar og fiskiðnaður í Ráðstjórnarríkjunum
er styrktur með gífurlegri fjárfestingu í landi.
Ráðstjórnarríkin seilast nú
eftir auðæfum hafsins með stór-
auknum fiskveiðum til öflunar
nauðsynlegrar eggjahvítufæðu
handa ört vaxandi fólksfjölda.
Við skulum nú athuga hve'rnig
Iþau fara að því að fá þessa við-
bót á matborð sitt. f austri og
vestri er fiskinum landað langar
leiðir frá helztu neyzlusvæðun-
um. Varnarráðstafanir gegn
rotnun e'ru óhjákvæmilegar.
Dreifing á nýjum fiski er að
mestu útilokuð.
Vandamálið hefur áoallega
verið leyst með auknum aðgrrð-
um til frystingar á fiski. Á því
sviði hafa Ráðstjórnarríkin líka
farið út á sjó. Meira er hægt að
frysta af fiski á sjó en landi.
Rússar hafa langa reynslu að
baki sér með fljótandi frysti-
verksmiðjur. Árið 1880 settu
þeir frystivélar í pramma og
drógu þá frá Astrakan upp eftir
ánni Volgu. Á svipaðan hátt fóru
þeir að við að notfæra sér fisk
í ánni Jenisey árið 1904. En
Rússland nútímans frysti'r ekki
eingöngu fisk á heimamiðum.
ur á fiski er líklegur til að ráða
bót á því síðara. Lengi þýddi
helzt ekki að bjóða annað en
þorsk, ýsu, kola, lúðu og síldár-
kóng (hake). Þá var steinbítur,
keila, skata, karfi og ufsi talinn
úrgangur og að mestu fleygt. Nú
er góður markaður fyrir allar
þessar fisktegundir. Þó fram-
leiðslan yrði ekki ódýr þá getur
þessi þróun orðið til þess að verk-
smiðjuskip verði send til hita-
beltishafa. Þau myndu frysta
vissar fisktegundir, en búa til
fiskimjöl úr þeim sem ekki teld-
ust henta til frystingar.
Þýtt úr Supplement to Fishing News
24. april 1959.
Grímur Þorkelsson.
Frystiskipafloti Rússa er fyrsta
flokks, í honum eru yfir 300
frystiskip (Nnits) og geta sum
þeirra fryst 50 tonn á sólárhring.
Þetta gerir sókn á fjarlæg mið
æskilega.
1 frystitækjum sem verkfræð-
ingar Ráðstjórnarríkjanna og
vísindamenn hafa sjálfi'r sagt
fyrir um og teiknað, fer fram
'heilfrysting (blockfreezing).
Mjög lítið er fryst og pakkað í
umbúðir hentugar fyrir smásala.
Þegar búið er að afferma fisk-
hellurnar eru þær fluttar aðal-
lega með járnbrautum til fisk-
vinnslustöðva sem oft eru stað-
settar á neyzlusvæðunum.
NIÐURSUÐA ER MIKIL
Undirstaða stöðugrar vinnslu
í niðu'rsuðuverksmið j unum er
íiskur, sem þýddur hefur verið
upp. Nokkuð af honum er reykt,
en mikið framleitt af handhæg-
um réttum tilbúnum til notkun-
ar. Steikt fiskflök og soðinn fisk-
ur, sem látinn er í plastpoka eru
tvær helztu tegundi'rnar. Á þeim
er sums staðar stöðug fram-
leiðsla. I einu stóru fiskvinnslu-
samlagi í Moskvu er framleiðslu-
geta á hvorri tegund 10 til 20
tonn á 24 tímum.
Á það má benda að á árunum
kringum 1930 kom til tíðra
árekstra á Norður-Kyrrahafi
milli Ráðstjórnarríkjanna og
Japans. Hin raunverulega ástæða
var togstreita um fisk. Rússar
höfðu líkt eftir niðursuðuiðnaði
Alaska og byggt fljótandi verk-
smiðjur, sem hægt vár að draga
milli staða við Ókhotskahaf. Þar
á móti fóru Japanir í veg fyrir
laxinn áður en hann komst upp
í hinar rússnesku ár til að
hrygna. Ráðstjórnarríkin eru
vissulega ekki búin að gleyma
þessari hörðu baráttu um mat-
inn. Treystandi á mátt sinn gáfu
þau Japönum nýlega ,,leyfi“ til
að starfrækja aðeins eina niður-
suðuverksmiðju á þessu svæði.
Hverju móðurskipi Rússa
fylgja venjulega 50 til 60 fiski-
skip) (Units). Þessar fljótandi
verksmiðjur framleiða mest
pakkaðan lax og krabba, en það
er mikilvægur útflutningur eins
og er. Við Nýfundnaland starf-
rækja Rússar stöðugt fjórar
MR ALTE ÖLA08T,
ER SEI PA$ RAP
Sá gamli heldur, að hann sé stýrið. (Þannig lýsir brezki teiknarinn
Low deilunni milli dr. Adenauer og dr. Erhard).
' VÍKINGUR
143