Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1959, Side 25

Grein n 111 Island 1893
I ,,Times“, 3. apríl 1893 stóð
svolátandi grein um ísland:
Svo virðist, sem flugufregn-
irnar um að íslendingar ætli all-
ir að fara til Canada og annarra
hluta Ameríku, séu að verða
sannfregnir. Vér efumst reynd-
ar nokkuð um, hvort þær séu
sannar. Því ,þó íslendingum hafi
fækkað hin síðustu 20 á'r, vegna
útflutninga til Vesturheims, þá
er þó enn um 70 þúsund manns
á Islandi, það er ekki vel kleyft
að flytja þá alla yfir hafið og
búsetja þá alla á jörðum. Það
yrði ókljúfandi, bæði fyrir Can-
ada og Bandaríkin, nema að Mac-
kenzie River Valley væri lagt til
þess af Canada hálfu, og Alaska
af hálfu Bandaríkjanna. Og
menn verða að muna, að þó land-
ið sé fátækt, þá unna íbúa'rnir
því samt og sögu þess og bók-
menntum svo innilega, að það
er alveg óvíst, hvort allar út-
flutningsfreistingar geti tælt þá
úr landi. Því verður ekki neitað,
að íslandi fer ekki fram. Af-
rakstur landsins er svo lítill, að
fái'r geta lifað á honum. Nú eru
þeir farnir að verzla við Skot-
land með sauðfé, hesta, fisk, ull,
tólg, æðardún, fjaðrir, brenni-
stein og lýsi. Er það þeirri verzl-
un að þakka, að þeim líður svo
bæ'rilega sem þeim líður nú, þó
ekki megi það heita vellíðan.
Ferðamenn á sumrin hafa líka
haft mikil áhrif á landsbúa, þess-
ir ferðamenn flytja mikla pen-
inga inn í landið, þeir venja Is-
lendinga við samblendni við aðra
óíslenzka menn, og gjöra þá með
því minna álfahólslega og draga
nokkuð úr þeim íslenzka gorgeir,
sem reynda'r er ákaflega mein-
Jaus, en þó hefur hamlað fram-
förum hjá einum af hinum mein-
lausustu og menntuðustu þjóð-
flokkum á jörðunni.
Flestir ferðamenn fara varla
lengra en til Reykjavíkur, þaðan
til Geysis og svo heim aftur.
VÍKINGUR
Ferðamenni’rnir eru flestir ensk-
ir, og Englendingar þekkja því
bezt þennan part af landinu, og
dæma fólkið í öðrum pörtum
landsins, þjóðina alla, eftir íbú-
unum á þessum hluta iandsins.
fslendingar, þjóðin, er miklu
betri í alla staði en þeir menn,
sem vér rekumst á hé’r. Þeir tala
kannske ekki eins vel ensku, eru
heldur ekki svo kompánlegir eins
og Reykvíkingar. En nærri alls
staðar, og á bæjum út um land-
ið, er kurteisum ferðamönnum
sýnd hin vinsamlegasta gest-
reisni einkum ef þei'r kunna dá-
lítið í dönsku. Ibúarnir gjöra sér
ekki eins far um að hafa allt út
úr manninum, eins og títt er
annars staðar á Norðurlöndum.
Þó að ferðamaðu’rinn sé ekki fær
um að eiga samtal á dauðu máli,
eða að hann beri latínuna svo
undarlega fram, að 'hann um
kvöldin á prestssetrinu neyðist
til að tala skriflega við prestinn.
En það er því að kenna, að gömlu
málin skuli ennþá vera borin
fram eftir enskum f’ramburði á
Englandi.
fsland hefur ætíð verið lær-
dóms- og vísindaland, og enn
þann dag í dag eru lærðir íslend-
ingar við nærri alla háskóla í
Evrópu. Hvergi e'r vísindamanni
gert jafn hátt undir höfði. Ferða-
maðurinn finnur, að virðing
bóndans vex mjög, ef hann heyr-
ir, að gestur hans sé ,,stúdjer-
aður“ og ef hann 'rvelur hjá hon-
um nógu lengi, þá er sent boð
eftir prestinum að hann geti tal-
að við hann og kannske reynt,
hvað djúpt Englendingurinn
ristir í lærdómnum, þegar upp-
skátt verður, að hann er dokto'r
frá Cambridge, eða prófessor frá
hinum gamla háskóla, þar sem
einn af hinum lærðu löndum
bóndans settist að (Guðbrandur
Vigfússon). Flestir íslendinga’r,
sem eru nokkuð vel að sér, kunna
dönsku og ensku, og þýzku eru
þeir farnir að kunna almennt,
enda kunna allir að lesa og
skrifa. Ferðamaður, sem ekki
befur kynnzt eyjarbúum og sögu
þei’rra, munu furða sig á bóka-
eign margs bónda. í eldhúsi, sem
er miklu verr úr garði gjört en
eldhús ensks verkamanns, situr
maður, sem er miklu fátækari
en enskur bóndi. Almanakið og
einhve'r guðsorðabók er meira
en nóg til andlegrar fæðu fyrir
enska bóndann, en hinn bóndinn
á söguleg rit og vísindalegar og
heimspekilegar bækur. „For-
leggjarar" á Norðurlöndum
treysta ætíð, að nokkuð seljist
af öllum nýjum bókum á íslandi
og stundum svarar það kostn-
aði að gefa út íslenzkar þýðing-
ar. Þessar þýðingar eru sjaldan
skáldsögur, en helzt ritgjörðir
um náttúru um náttúrufræði, eða
þvíumlíkt, og maður, sem ný-
iega ferðaðist um á eyjunni, þar
sem ekki er almenn umferð, varð
hissa á að finna i bókasafni
bónda eins þýðingu á ensku riti,
sem ekki hafði verið til neins
gróða fyrir hinn enska fo'rleggj-
ara.
Innflutningur þjóðar, sem er
svo gjörð, ætti að vera ábati fyr-
ir hvert land. Það væri illmann-
legt að óska, að þei’r séu kyrrir
á ættlandi sínu, ef þeir geta bætt
kjör sín með því að fara úr landi.
En enginn óskar að land víking-
anna og söguþjóðarinnar eyðist
að sínu bezta fólki. Ef íslend-
ingar halda framvegis fast við
óskir sínar, um að flytjast út, þá
mun Canada efalaust með gleði
taka við miklum mannflutning-
um frá íslandi. Loftlagið í Can-
ada er þeim henta'ra, á betur við
þá, en loftslag á nokkrum öðrum
stað í Ameríku. Eru nú þegar
komnar smáar íslenzkar nýlend-
ur út um norðvesturhluta Can-
ada og sums staðar anna’rs stað-
ar. Stjórnin (í Canada) hefur
farið svo vel með þá, og þeim er
þeirra heim til íslands, um allt
þetta, líklega eru aðalhvötin til
útflutningsins sem í vor ætlar
að ve'rða svo almennur, að því er
íleygt, að „eyjan“ muni alauð.
Það er öldungis rangt, að ætla,
145