Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1959, Síða 57

skreið á ári, um 1000 tunnur af
hrognum, og í frystihúsinu var
ársframleiðsla af flökum 1958
3725 tonn.
Við spurðum Harald af hverju
hann hefði keypt skip.
Hann sva'raði:
— Hugurinn var alltaf við sjó-
inn og útgerð og ekkert annað.
Þegar ég var drengur fékk ég
að róa með körlunum, einn og
einn róðu'r eins og drengir Stur-
laugs nú. 1904 var ég á skozk-
um togara, sem fiskaði hér í
Faxaflóa og lagði upp í Reykja-
vík. Það var löngun mín að verða
skipstjóri, en ég var alltaf svo
sjóveikur, að ég treysti mér ekki
til að ge'ra sjómennskuna að ævi-
starfi mínu.
— Þú hefur auðvitað verið á-
kveðinn í því að verða umsvifa-
mikill atvinnurekandi ?
— Nei, það kom óafvitandi.
Það er einhver önnur og æðri
hönd, sem stjórnar þessu öllu,
eins og ég sagði ykku’r áðan. En
mig langaði til að gera atvinnu-
lífið fjölbreyttara, svo verkafólk-
ið hefði alltaf nóg að gera. Næg
atvinna gerir fólkið bjartsýnt og
bamingjusamt. Það má líka
segja, að hér á Akranesi hafi
verið meiri atvinna en með góðu
móti hefur verið hægt að af-
kasta. Hér hefur verið unnið
nætur og daga, og fólkið hefur
uppskorið ríkulega. Þegar maðu'r
rekur stórfyrirtæki, er nauðsyn-
legt að hafa gott fólk. Hér á
Akranesi e'r duglegt og vinnu-
gefið fólk og ég held ég hafi það
fram yfir ýmsa aðra, að kunna að
velja gott fólk til starfa, enda
hafa margir unnið hér við fyrir-
tæki okkar áratugum saman.
Haraldur sagði okkur því næst,
að hann hefði keypt fyrsta vél-
bátinn sinn 1908. Hann var 8
lestir og hét Höfrungur: •— Ég
gerði hann út frá Vogavík undir
Stapa. Hann var á vertíðinni
1909 í Vestmannaeyjum og það
hvarflaði jafnvel að mér að setj-
ast þar að, en ýmis atvik komu
í veg fyrir það. Þá var Emil
Nielsen með Sterling. Hann tók
mig með einan fa’rþega til Eyja
upp á þær spýtur, að ég héldi
VÍKINGUR
áfram til Kaupmannahafnar, ef
hann kæmist ekki í land í Vest-
mannaeyjum. Það var austanrok
og við komumst í var við Eiðið
í Vestmannaeyjum og þá kom
stærsti vélbátur, sem þar var,
Ásdís Gísla Johnsens, og lagð-
ist upp að skipinu og ka’rlarnir
festu taug í spilið, sem var
frammi á dekki. Spilið slitnaði
upp úr dekkinu, en ég fór á kaðli
ofan í bátinn á augabragði og
póstinum var hent í hann, og
svo til lands. Við vorum klukku-
tíma á leiðinni í land og þótti
mér nóg um. Svo var ég í Vest-
mannaeyjum í 3 sólarhringa í
vitlausu veðri og komst til
Reykjavíkur aftur með litlu
gufuskipi, sem Brydesverzlun
átti og hét ísafold. Við vorum 27
klukkustundir á leiðinni í vonzku
veðri og ég á dekki allan tímann,
því ég hálf stalst með. Þar með
hætti ég við að gerast Vest-
mannaeyingur. Þó höfðu Eyja’rn-
ar upp á ýmislegt að bjóða, sem
ekki var annars staðar, og má t.
d. geta þess, að ég bjó og svaf í
ákaflega fínum húsum. Hét ann-
að London, hitt París. En þessi
flottheit dugðu ekki til. Upp úr
þessu fór ég að líta í kringum
mig, hvar bezt væri að ge'ra út
við Faxaflóa þennan stóra far-
kost, sem ég átti. Þá var engin
höfn hér á Akranesi og ekki
heldur í Keflavík eða Garðinum
og niðurstaðan va'rð sú, að hent-
ugasti staðurinn til útgerðar væri
Vogavík undir Stapa. Þar byggði
ég dálítið hús í félagi við eig-
anda mótorbátsins Fram. Þar
vorum við svo í nokkur ár. Þeg-
a'r Friðrik Danakonungur kom
hingað í heimsókn 1907, fékk
hann konsúl Lauritzen í Esbjerg
til að kenna íslendingum að fiska
með nýjum aðferðum, þ. e. a. s.
á vélbátum. Þá voru allir með
þorskanet, en lóð þekktust ekki
nema ýsulóð á opnum bátum á
haustin. Lauritzen gerði þessa
fyrstu tilraun og setti upp út-
gerðarstöð í Sandgerði. Hann
hafði fjó'ra 30 tonna vélbáta, en
útgerðin gekk á tréfótum og þeir
hættu fljótlega. Ástæðan var sú,
að þeir byrjuðu, þegar vertíðinni
var lokið! Pétur Thorsteinsson
keypti útgerðarstöðina í Sand-
ge'rði og bátana, og var það lagt
til Milljónafélagsins, þegar það
var stofnað. Síðar keypti Matt-
hías Þórðarson hvorttveggja og
gerði ég samning við hann í nóv-
ember 1913 um að fá að hafa
báta mína hjá honum á næstu
vertíð. Þetta sama ár hafði ég
þénað dálítið á báðum bátum
mínum, og gat því byggt 10
tonna bát í viðbót. Átti ég hann
með öðrum manni. Hann var
byggður hér á Akranesi ásamt
öðrum bát, sem faðir minn átti
með Einari Ingjaldssyni for-
manni. Eg hafði farið til Bret-
lands, Danmerkur, Þýzkalands
og Noregs til að kaupa efni í
bátana og gekk sú ferð betur en
á horfðist í fyrstu, því ég fékk
þetta allt lánað. Auðvitað vorum
við í miklum vandræðum með
útgerðarstöð og þess vegna þótt-
ist ég góður, þegar ég gerði
samninginn við Matthías.
— Hefur þetta svo gengið eins
og í sögu síðan?
— Nei, eftir stríðið fór allt
í hundana. 1921 fóru flesti'r út-
gerðarmenn á hausinn og mun
ég hafa verið einn af fáum, sem
skrimtu. Þremur árum síðar rétti
ég alveg við, en upp úr 1930
komu aftur erfiði’r tímar og stóðu
fram að síðari heimsstyrjöld. Nú
stöndum við betur að vígi en
nokkurn tíma áður vegna tækn-
innar og nýrra markaðslanda.
177