Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1973, Blaðsíða 36

Úr leufarbók líis míns
Gísli Kolbeinsson tók saman
Við eig’um ekki margar sjó-
ferðalýsingar og sögur frá segl'-
skipatímanum. Að minnsta kosti
ekki hvað snertir langsiglingar á
skipum með fullan reiða. Síðast-
liðinn vetur kynntist ég gömlum
dönskum skipstjóra og seglskipa-
manni, sem stytti sér aðgerðar-
leysisdaga ellinnar með líkana-
smíði af týndum og gleymdum
seglskipum. Eins og fleiri sem
séð hafa, varð ég hrifinn af ná-
kvæmu handbragði hans, sem og
hressilegu tali gamla mannsins.
Hann bölvaði jafnan hátt og í
hljóði þegar giktarköstin hlupu
í fætur hans. Síðan sagði hann
eins og afsakandi: „Það var í þá
daga þegar skipin voru úr tré,
en stjórnendurnir úr járni. Og
maður hefði sennilega verið send-
ur til nákvæmrar rannsóknar, ef
maður hefði leyft sér að sitja á
stól á stjórnpalli".
Ég bað hann að segja mér svo-
lítið frá seglskipaárum sínum.
Hann reis á fætur og náði í gam-
alt eintak af danska sjómanna-
blaðinu Vikingen, sem hann rétti
mér með þessum orðum: „Lestu
þetta viðtal við mig — þar hef-
urðu svona undan og ofan af því
minnisstæðasta".
Eg las og ég hugleiddi, að fleiri
hefðu kannski gaman af að
skyggnast með þessu stutta við-
tali nokkra tugi ára aftur í tím-
ann. Þar eð segja má að hvert
einstakt líf er saga í sjálfu sér.
Og ég bað hann leyfis um að fá
að þýða greinina, en höfundur
hennar er danskur blaðamaður
að nafni S. Jonasson.
í húsi sem stendur niður við
sjóinn á Skansinum í Hundested
býr fyrrverandi skipstjóri Öjvind
Galatius ásamt konu sinni. Hann
heldur stöðugum tengslum við
hafið með seglskipalíkönum, sem
hann sjálfur smíðar og dýrmætu
útsýni yfir Kattegat með sínar
þokur og sína storma og sín blíðu
logn. Galatius sigldi á yngri ár-
um um heimshöfin á þeim stoltu
seglskipum, sem líkön hans eru
af — meðal annarra skólaskip-
inu Köbenhavn, hvar hann var
stýrimaður í eitt og hálft ár. —
Hann er nú sjötíu og fjögurra
ára gamall og hefur siglt í höfn
til frambúðar í þessum sjálenzka
fiski- og hafnarbæ.
„Gamall sjómaður getur víst
varla hugsað sér að búa á heppi-
legri stað en hér, sem sagt í flæð-
armálinu, augliti til auglitis við
hafið?“
„Nei — og hér verð ég þar til
þeir bera mig út með fæturna á
undan“.
„Ertu fæddur við sjó?“
„Nei, þveröfugt. Ég er fæddur
upp til sveita, í Nejlinge við
Helsinge. Þegar mig sem dreng
langaði að sjá hafið, varð ég að
ganga alla leið til Rágeleje. Ég
er fæddur í hinum gamla strá-
þakta Nejlinge-skóla, þar sem
Zabarias Nielsen skrifaði sögur
sínar. Faðir minn var kennari
við skólann og sá fyrsti sem inn-
leiddi smíðanám við skóla hér-
lendis. Síðan í bernsku hafa smíð-
ar þannig verið mín tómstunda-
iðja, og hér í kjallaranum hef ég
nú komið mér upp verkstæði með
vélum og öllu tilheyrandi. Og úti
í garðinum stendur íbúðarvagn,
sem ég hef sjálfur smíðað og
ferðast með um Evrópu þvera
og endilanga. I þessum félags-
skap líður tíminn“.
„Hvaðan fékkstu þá hugmynd
að fara til sjós?“
„Ég las mikið af skáldsögum
um sjómenn og ævintýri, og
framhaldið kom af sjálfu sér“.
„Þú hefur þá ekki sjómanns-
blóð í æðum, eins og sagt er?“
„Nei, ég er sá eini í ættinni
sem hefur gerst sjómaður. Nú,
svona hér um bil — yngri frændi
minn gerðist einnig sjómaður
fyrir mína áeggjan. Hann er nú
skipstjóri hjá Skon-útgerðinni“.
„Hvar fékkstu þína fyrstu leið-
sögn í sjómennsku?“
„Það var um borð í gömlu
George Stage. Það mun hafa ver-
ið 1912. Við sigldum mest í
Eystrasalti, heimsóttum meðal
annars Óskarshamn í Svíþjóð, en
lengst komumst við til Leith í
Englandi. Þar afskráðust nokkr-
ir okkar og fóru í langsiglingar
frá Liverpool. Ég fór aftur heim
með Georg Stage og skráðist síð-
an um borð í litla skonnortu,
Neptum frá Marstal, sem sigldi
á Rostock. Seinna komst ég einn-
ig í langsiglingar. Ég fór beint
að segja má til Hamborgar til að
falast eftir skipsplássi í slíkar
siglingar. Þar lá einmitt ferðabú-
inn 120 tonna barkur með fullan
reiða, og sem hafði hin víðu höf
fyrir stefni. Og tveim dögum eft-
ir að ég kom til Hamborgar
skráðist ég þar um borð sem við-
vaningur. Við sigldum fyrst til
Cardiff, þar sem við lestuðum
kol til Buenos Aires. Þegar skip-
ið var fulllestað mættu allir um
borð, eða réttara sagt, var fleygt
um borð. — Það gekk stundum
þannig fyrir sig í þá daga, að
þegar seglskipin voru ferðbúin,
kom flatur vagn, dreginn af
tveimur hestum niður á bryggju
og þar lágu sjómennirnir í einni
kássu, eins og nýslátraðir geltir
— flestir meðvitundarlausir af
188
VÍKINGUE