Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1976, Blaðsíða 19

Sveinn Sveinbjörnsson fiskifræðingur:
Veiðitilraunir á
koimunna á b/v
Runólfí sumarið 1976
Inngangur
Síðan árið 1970 hefur árleg
könnun á magni og útbreiðslu
kolmunna í Austurdjúpi og Suð-
austurdjúpi í maí og júni verið
gerð á vegum Hafrannsóknastofn-
unarinnar, jafnframt því, sem
veiðitilraunir hafa verið gerðar.
Helstu niðurstöður þessara rann-
sókna eru, eins og fram hefur
komið, að enda þótt kolmunni
finnist í ríkum mæli á þessu svæði,
einkum er kemur fram í júnímán-
uð, er hann yfirleitt of dreifður til
þess að hann verði tekinn að gagni
í nót eða flotvörpu. Einnig hafa
tvö nótaskip gert tilraunir til að
veiða kolmunna á þessum tíma.
Eldborg GK 13 gerði tilraunir til
nótaveiða á kolmunna í maí—júní
árið 1972 og fékk 6—700 tonn
þann mánuð sem tilraunin stóð
yfir (Ægir, 3. tbl. 1973). Einnig
gerðu Börkur NK og Eldborg til-
raun til að veiða kolmunna í
loðnuvörpu seinni hluta maímán-
aðar árið 1973, vestan Færeyja. I
fyrstu fengu skipin góð tog, en þar
sem fiskurinn var um það bil að
ganga af landgrunninu við Fær-
eyjar norður í höf, þar sem hann
dreifðist, hættu skipin fljótt veið-
um.
I byrjun maí árið 1975 fylgdi r.s.
Árni Friðriksson kolmunnanum er
hann gekk norður um af hrygn-
VÍKINGUR
ingarsvæðunum vestan Bretlands-
eyja að Færeyjum. Gekk hann
yfirleitt dreifður þann tíma sem
skipið var við rannsóknirnar. En
nokkrum dögum eftir að Árni
Friðriksson yfirgaf svæðið, fengu
færeysk skip góðan afla um 40
sjóm. suðvestur af Færeyjunum.
Vitað var að kolmunninn geng-
ur upp á grunnin við austur-
ströndina 20—50 sjóm. frá landi er
lengra líður á sumarið en ekki
hafði verið unnt að fylgjast með
honum þar vegna anna hafrann-
sóknaskipanna á þessum tíma. Þó
hafði r.s. Árni Friðriksson kannað
kolmunnalóðningar á grunnslóð
við austurströndina sumarið 1975
20—40 sjóm. frá landi og fengið
þar góð tog í loðnuvörpu upp úr
20. júlí.
Síðastliðinn vetur var ákveðið
að veita talsverðu fé til könnunar
og veiðitilrauna á fisk-, skeldýra-
og krabbadýrategundum hér við
land, sem vannýttar væru, með því
markmiði að hefja nýjar arðbærar
veiðar og dreifa sókninni í fiski-
stofnana meira en nú er og þannig
draga úr sókninni í einstakar teg-
undir, sem í mestri hættu eru
taldar.
Kolmunninn var álitinn vera
ein þeirra fiskitegunda, sem til
greina gætu komið í þessu sam-
bandi. Skuttogarinn Runólfur SH
135 var því leigður af Hafrann-
sóknastofnuninni og var hann við
tilraunaveiðar á kolmunna á
tímabilinu frá 12. júlí—26. ágúst
fyrir Austurlandi. Skipstjórar á
Runólfi voru Axel Schiöth og
Runólfur Guðmundsson. Tekið
var á móti aflanum, sem ísaður var
í kassa, á Neskaupstað, Höfn í
Hornafirði, í Þorlákshöfn, í Garð-
inum, í Reykjavík og í Grundar-
firði, þar sem tilraunavinnsla í
marning og skreið fór fram, eða
heilfryst var i beitu. Alls var land-
að 17 sinnum á tímabilinu tæplega
550 tonnum. Af þeim afla fóru um
225 tonn í mjölvinnslu.
Rannsóknastofnun fiskiðnaðar-
ins sá um framkvæmd tilrauna-
vinnslunnar í samvinnu við fisk-
vinnslufyrirtæki á þessum stöðum
og hefur rannsóknastofnunin birt
niðurstöður þeirra tilrauna í
Tæknitíðindum nr. 86, 1976.
Veiðarnar
Farnir voru þrír leiðangrar og
sýna töflur 1—3 togstöðvarnar,
veiðarfæri, togtíma og afla á hverri
stöð. Við veiðarnar voru reyndar
tvær gerðir af flotvörpum, Engel-
varpa (Mod. 80) með smáriðnum
síldarpoka og loðnuvarpa (14X 14
fm). Einnig var klædd botnvarpa
reynd. Fimm hundruð kg. lóð voru
notuð við flotvörpurnar og var
347