Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1977, Blaðsíða 29

það, og eftir því, sem að framan er
sagt getur sá staður ekki verið
norðar en á 37° n. br. og auðvitað
gat hann verið enn sunnar.
Nú virðist eftir sögunni að þeir
Bjarni hafi ekki verið fastbundnir
leiðangri Þorfinns og ekki er hægt
að skilja að þeir hafi ætlað að hafa
samflot norður, þegar hann sneri
við og hélt norður á bóginn. Hvort
Bjarni hefir haldið uppi land-
könnun á eigin spýtur lengra suður
er ekki vitað. En allar líkur eru á
því, að hann hafi farið lengra suð-
ur en hinir, og það geti verið skýr-
ingin á maðksjónum, sem hann
komst í. Hafi hann t.d. komist
suður í hlýja sjóinn suðurundir
Florida, áður en hann lagði austur
á hafið, og ætiað að sigla þvert
austur til Evrópustranda, fer þá að
styttast suður í hið illræmda Sara-
gassahaf. Það er svo sem kunnugt
er fræg gróðrarstía þörunga og
lægri upppsjávardýra, sem lifa í
svifinu. Gæti það ekki hafa verið
maðksjórinn, sem sagan getur um.
Það er alkunna að skip, sem sigldu
um þessar slóðir á seglskipaöld-
inni, urðu alsett slíkum gróðri
neðan sjólinu, eins og sauðarreifi í
sjónum og illhreyfanleg. Að vísu er
trjámaðkur líka til hér í norður-
höfum og þörungagróður, en ekki í
svipuðu magni eins og í hinum
heita sjó suðlægari hafa.
Saragassahafið er austur af
Vesturindíum og Flórida á
25°—31° n. br. og 40°—70° v. ld.
Þó er það nokkuð breytilegt eftir
styrkleika straums og veðra. Þetta
er stórt hafsvæði sporbaugsmynd-
að og liggur mesta lengd þess
austur—vestur. Þetta er geysistór
straumhvirfill, sem safnar í sig
sjávargróðri og allskonar rusli, sem
hafstraumarnir bera með sér.
Þessir straumar, sem þessu valda,
er straumur, sem liggur frá
Afríkuströnd vestur yfir hafið
sunnan við Saragassahafið vestur
að Vestur-indíum. Þetta er hinn
svokallaði Norður-hvarfbaugs-
VÍKINGUR
straumur. Hann beygir þar norður
með og samlagast Golfstraumn-
um, en grein úr honum heldur
austur yfir hafið aftur, rekur sig á
Asoreyjar og Pýreneaskagann.
Beygir svo suður með Afríku aftur
og vestur yfir hafið á nýjan leik. Á
miðsvæði þessa stóra sporbaugs er
Saragassahafið, eða þetta svokall-
aða „Þanghaf“, sem alltaf er illt
yfirferðar, þó misjafnlega eftir
þéttleika og veðurfari. Sjófarendur
forðast þetta hafsvæði eftir föng-
um en þó hafa skip lent í því, þó frá
séu dregnar allar furðusögur og
skáldsögur um þetta haf.
Það þarf engan að furða þótt
Bjarni hafi ætlað að stytta sér leið
austur yfir hafið til Evrópu-
stranda, hann vissi hvað hann var
að fara. íslendingar höfðu með
landkönnun sinni kollvarpað
heimsmynd ásatrúarinnar, þeir
höfðu sannað að ekki var um neinn
„umsjá“ að ræða, sem lægi kring-
um öll lönd og í honum Mið-
garðsormurinn, sem þar hringaði
sig og biti í sporð sér. Þeir sönnuðu
þvert á móti, að hið mikla haf var
umkringt löndum, sem þeir sjálfir
höfðu fundið á furðu skömmum
tíma, eftir að Island var albyggt og
stofnað fullkomið þjóðskipulag.
Gunnbjörn, Snæbjörn galti og
Eiríkur rauði könnuðu Aust-
ur-Grænland, Eiríkur einnig Vest-
ur-Grænland ásamt Þórhalli
veiðimanni, sem mest hafði kann-
að vestari hafsbotninn. „Honum
var víða kunnugt í óbyggðum“,
segir í Eiríkssögu. Bjarni Herjólfs-
son sem sigldi 986 fyrstur manna
meðfram ströndum Norð-
ur-Ameríku. Eftir tilvísan hans fer
svo Leifur, bræður hans og Þor-
finnur karlsefni og Bjarni
Grímólfsson, sem lengst hefir
kannað suður með Ameríku. Hefir
að þessari vitneskju fenginni ætlað
að sigla þvert yfir hafið til Evrópu,
en við það komist í kynni við
Saragassahafið og óhugnað þess
með þeim afleiðingum, sem segir í
sögum þessara landkönnunar og
hafrannsóknamanna.
BÁRA BLÁ
Sjómannabókin kom út fyrir jólin 1973.
HÚN SELDIST UPP.
Við höfum látið prenta nokkur eintök, sem seld verða á gamla
verðinu.
Bára blá flytur ykkur spennandi og fróðlegt efni, úrval frum-
samið og þýtt úr Víkingnum á árunum 1939—1944, af ritleikn-
ustu mönnum sjómannastéttarinnar.
Bára blá er í algerri sérstöðu í ísl. bókmenntum.
29