Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1979, Blaðsíða 27

„Ljótur. — Útgerðarmaðurinn
sendi mig. Hver segir að ég sé
lausaleikskrakki?“
„Ég — ég segi það. Ég er fædd-
ur í lausaleik, faðir minn var
Rússi, og við erum næstum alveg
eins, ekkert nema beinin og höf-
uðið eins og egg í laginu. Hvurnin
komstu?“
„Kom hvert?“
Matsveinninn ók sér í brók-
unum. „Hvurt? Hingað náttúr-
lega. Til þessa himintungls og
allsherjar vitlausra spítala. Hvað
annað hvuti litli. Ég kom niður á
lappirnar fyrst. — Það varð að
taka mig út með töngum — ég er
tangarbarn. Hvurnin komst þú?“
Matsveinninn dró brennivíns-
flösku upp undan buxnastrengn-
um og kippti tappanum út með
tönnunum svo að small í.
„Ég veit ekki,“ sagði ég með
æðruleysi sveitamannsins. Ég
horfði í augun á matsveininum.
Þau voru sóttheit, og ég sá tunglið
speglast í augasteininum. Hann er
brjálaður, hugsaði ég.
„Veizlu hvernig ég varð til. Mitt
líf, hvuti litli, var kveikt með að-
stoð ölkassa í bás í fjósi undir
Snæfellsjökli annó 1880. Hunda-
mundi sagði mér það. — Hann var
viðstaddur mitt fyrsta kapphlaup
við milljónirnar. — Þá sigraði ég.
— Við sigrum allir fyrst, síðan
töpum við, sumir alltaf — eins og
ég“
Matsveinninn stútaði sig aftur á
flöskunni og leit flírulega á mig.
Síðan leit hann út í buskann og
augu hans ljómuðu eins og hann
sæi þar eitthvað guðdómlegt. Og
það kom einhver ókyrrð í lapp-
irnar á honum eins og hann lang-
aði að fljúga.
„Hann var þarna í fjósinu þessa
Jónsmessunótt,“ hélt hann áfram,
„uppi á mæninum og hafði ágætt
útsýni yfir upphaf lífs míns og
fyrstu snertingu móður minnar
við þann pendúl sem allt snýst um
á himni og jörð.“
VÍKINGUR
Augu matsveinsins lýstu af
andagiftinni sem fylgir íslenzkum
svartadauða. „Það sprakk gúmmí,
sérú. Ég er sígilt dæmi um hvað
hefst uppúr svona fikti í meinum.“
„Já,“ sagði ég.
Matsveinninn ropaði löngum
ropa, veifaði síðan flöskunni og
hrópaði hástöfum: „Hæ, hæ, Óli
fiðla!“
Tilvonandi yfirmaður minn
breiddi út faðminn og þusti burt á
fund Óla fiðlu, en ég skundaði
upp á Hótel Hjálpræðishersins
eftir dótinu mínu. Að hálftíma
liðnum var ég aftur kominn niður
á bryggju með aleigu mína í
sængurveri — bleiku.
Ég heyri skip flauta; það er
Thule, skipið mitt, hundgamall
flutningakláfur, sem nú hefur
verið dubbaður upp til að fara á
síld. Ég hika andartak meðan ég
er að velta því fyrir mér hvort
svona skip muni geta flotið, það er
svo ólíkt þeim skipum sem ég sá á
póstkortum í sveitinni. Síðan
staulast ég um borð, og meðan ég
er að bauka við sængurverið verð
ég var við að það horfir kona á
mig úr brúarglugganum, og ég get
ekki betur séð en hún hafi
skemmtun af vandræðaskap mín-
um og klæðaburði. Ég virði fyrir
mér sauðskinnsskóna, sem voru
síðasta verk móður minnar heit-
innar, margþæfða ullarsokkana
og heimatilbúnu brækurnar, lít
síðan aftur á konuna, roðna af
blygðun og skunda aftur eftir
dekkinu með sængurverið. Ég er
nærri dottinn í fuminu og konan
hlær í brúarglugganum. Ég fæ
kökk í hálsinn, en þríf aftur til
sængurversins til að halda áfram
för minni. Ég hef ekki stigið nema
fáein skref, er ég hrekk við —
hörfa hratt, og blygðun mín
hverfur skyndilega fyrir öðrum
'♦erkari geðhrifum.
Út um hurð aftan til á skipinu
hendist beinagrind skrýdd
stromphúfu og svuntu. Allir angar
eru á lofti, og þessi stormsveipur í
mannslíki stefnir á mig hraðbyri
gegnum rökkrið: framrétt hönd,
brennivínsblautar varir og óðagot
í hverjum lim.
Ég kenni þar Nikolja matsvein,
legg frá mér sængurverið og tek í
snatri ofan húfuna að sveita-
mannasið — og bíð. En það varð
ekkert úr venjulegum kveðjum.
Orð matsveinsins steypa stömpum
út í veður og vind eins og út-
varpstruflun, og tennurnar úr
honum, báðir gómarnir, gusast á
dekkið. Og áður en ég næ and-
anum hefur hann fleygt sér á
fjórar fætur til að handsama þetta
ómissandi verkfæri úr andliti sínu.
Ég lét húfuna á mig í leiðslu.
Þetta kom svo óvænt. Mér datt í
hug að hjálpa yfirmanni mínum
við leitina, en sá svo að mér og
greip til sængurversins. Konan
engdist sundur og saman í brúar-
glugganum og hló eins og vitskert
manneskja. Ég skáskaut mér fram
hjá matsveininum og flýtti mér
allt hvað af tók aftur í káetu og
fleygði mér í næstu koju. Skömmu
síðar kom matsveinninn á eftir
mér, hrapandi niður stigann.
Hann kraflaði upp í kojustokkinn
minn, féll svo eins og skotinn fugl
á bekkinn og tautaði: „Nikolja
heiti ég. Nikolja, það er ég.“ Síðan
sofnaði hann.
Brátt fylltist káetan af háværum
mönnum, en ég gat ekki greint
orðaskil, því að skrúfan var tekin
að snúast og skipið skalf og nötr-
aði. Ég lá lengi andvaka og sofn-
aði ekki fyrr en skipið var komið
út á rúmsjó.
„Ræs!“
Beinaber krumla læstist í
bringsmalir mínar. Ég hrekk upp
með andfælum. Roktimbraður
haus Nikolja grúfir yfir mér, aug-
un rauðsprengd og ægileg, og hár
hans stendur út í loftið eins og
skítugur fáni.
„Já, upp!“ Matsveinninn treður
27