Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1982, Qupperneq 30

,,Grána“ á strandstaðnum.
um tíma. Rósa var einnig upphaf-
lega frönsk siskiskúta, smíðuð í
Dunkerque árið 1863, 148 brúttó-
rúmlestir að stærð. Tryggvi
Gunnarsson keypti hana á strand-
stað í Fáskrúðsfirði 1878. Lauritz
Petersen skipstjóri á báðum þess-
um skipum var sæmdur riddara-
krossi Fálkaorðunnar árið 1928
fyrir störf sín í þágu íslendinga.
Hér fer á eftir úrdráttur úr bréfi
sem hann skrifaði Chr. Havsteen,
kaupstjóra hjá Gránufélaginu um
strand Gránu og birtist í blaðinu
Austra á Seyðisfirði 9. demember
1896:
Suðureyjum, 23. október 1896.
Þér munið hafa fengið að vita
það hjá stórkaupm. F. Holme, að
nú er gamla Grána strönduð, sem
er hið mesta sorgarefni, því mér
þótti undur vænt um skipið, en
þakka þó Guði fyrir, að hann
frelsaði mig og alla skipshöfnina
úr þessum mikla lífsháska, er ég
skal nú leyfa mér að skýra yður
nokkuð nákvæmar frá.
Snemma á laugardagsmorgun-
inn þann 17. október sneri vind-
urinn sér og kom á norðan, er varð
bráðlega að fullkomnu hvassviðri
með ákaflega háum brotsjóum af
norðvestri. Klukkan hálf átta
brotnaði bugspjótið efst, og urð-
um við að höggva það frá okkur,
svo að skipið brotnaði eigi að
framan. Klukkan sex um kvöldið
fengum við hinn voðalega brotsjó
yfir okkur, er limlesti alveg vesl-
ings Gránu og sópaði öllu á
stjórnborða yfir borð, eftir að hafa
brotið það og bramlað, brotið
borðstokkinn á tveim stöðum og
brotið stýrishúsið. Þá brotnaði líka
alveg borðstokkurinn á bakborða,
tók út báða bátana og matarílátin
öll þeim megin, og fjórar tunnur af
saltfirki, sem ég átti sjálfur. Þá
fyllti káetuna og hásetarúmið al-
veg af sjó. Stórseglsbómuna braut
í sundur, en segl rifnaði til agna og
sömuleiðis stagfokkan og fleiri
segl, er við reyndum að setja upp,
táðust í sundur í ofviðrinu svo
gamla skinnið hallaðist nú svo
mikið, að ljósberafjölin öðru
megin var niður í sjónum. Og nú
verð ég að játa það, að þá ætlaði ég
engum okkar líf, er vorum um
borð, og bað þá mína síðustu bæn
(er ég hélt að mundi verða) til hins
algóða himnaföðursins fyrir mér
og vesalings konunni minni og
bömunum mínu smáu. En þá rak
skipið á land, úr öllum þessum ó-
sköpum, og við héldum allir lífi.
Þegar hinn voðalegi brotsjór reið
yfir skipið, fékk ég mikið högg á
lífið, svo ég gat varla staðið og er
enn lasinn, en mest þjáir mig
svefnleysi og sorg yfir að hafa
misst mitt kæra skip, mína kæru
„Gömlu Gránu“ sem ég hafði siglt
með í sautján ár, og má aldrei
hugsa svo til, að mér vökni eigi um
augu. Við erum hér á lélegri
bóndabæ en almennt gjörist á Is-
landi, sem allur lekur, streymir
yfir okkur, en fólkið vill allt fyrir
okkur gjöra, sem það getur, og er
ógn gott við okkur, en er hrætt
um að ég ætli ekki að frískast, sem
ég vona þó að verði með guðs náð,
svo að konan mín og hin ungu
böm mín verði eigi forstöðulaus,
og fyrir þá von þakka ég góðum
guði. Ég veit það að Grána var
ekki eins heppin í siglingum í ár og
vanalega, en ég get hvorki kennt
mér um það eða strand hennar, ég
hefi goða samvisku yfir því, að
hafa gjört skyldu mína sem skip-
stjóri á gömlu „Kæru Gránu“.
Ég vil nú leyfa mér að biðja yð-
ur herra kaupstjóri, að skrifa mér
um það aftur, hvort ég get haft von
um að fá atvinnu hjá Gránufélag-
inu eftirleiðis, þó ég viti að ég hafi
verið svona óheppinn í ár.
Yðar skuldbundinn vin,
Lauritz Petersen.
Bréf þetta er birt hér vegna þess
að það lýsir áþreifanlega þeim
bágu kjörum og erfiðleikum skip-
stjómarmanna seglskipatímabils-
ins. Það reyndi á þolinmæði og
þrautseigju þessara manna í bar-
áttunni við hafið og hættur þess.
En það voru þessir brautryðjendur
sem lögðu þó grundvöllinn að því
sem síðar varð í verslunar- og
siglingamálum okkar Islendinga.
Sem fyrr greinir, starfaði Laur-
itz Petersen áfram hjá Gránufé-
laginu lengi eftir þetta við góðan
orðstír og danska ríkið heiðraði
fátæka bændafólkið á eynni Lewis
með að senda því forkunnarfagra
klukku, áletraða í björgunarlaun.
30
VÍKINGUR