Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1990, Qupperneq 5

RITSTJÓRNARGREIN
Fyrr á öldum áttu kóngar löndin. Þeir
leigdu, seldu eða gáfu hjálparhellum
og vildarvinum sínum hluta aflendum sín-
um, sem uxu að völdum og veraldlegum
auði af landinu sem þeim var afhent til
eignar. Þannig reis upp fámenn stétt auð-
manna, sem réð ekki eingöngu lögum á
lendum sínum, heldur einnig og ekki síður
lífi alls almennings sem bjó á landi þeirra.
Þeir skömmtuðu lýðnum frelsi og lífsviður-
væri svo naumt að rétt dugði til að halda
tórunni íþeim harðgerðari, ogjafnframt óx
enn auður þeirra og veldi.
Þegar kom fram á síðustu öld fór lýður-
inn að reyna að velta afsérþessu oki, sem
þá hafði staðið öldum saman. Það var
hörð og blóði drifin barátta í heila öld, og
vel það. Nú er svo komið að þær eftir-
legukindur af þessum forna aðli, sem enn
eru til, eiga fátt eftir nema úrelta titla að
skreyta sig með.
Þessa sögu áttum við öll að læra ískóla,
en sum okkar hafa kannski svikist um og
önnur gleymt, sjálfsagt mest fyrir það að
þetta aðalsmannakerfi náði aldrei neinni
verulegri fótfestu hér á íslandi. íslending-
um tókst furðanlega að standa gegn fjötr-
um þess, þrátt fyrir að kóngar margra alda
hafi lagt á þjóðina ýmsa fjötra.
Þeim mun ömurlegra er að nú skuli
liggja fyrirAlþingi íslendinga til alvarlegrar
umræðu frumvarp, sem felur í sér endur-
reisn þessa mannfyrirlitningarkerfis aftan
úr grárri forneskju. Kerfis sem afhendir
örfáum útvöldum stærstan hluta af þjóð-
arauði íslendinga, fiskinn í hafinu um-
hverfis landið, til eignar og allrar ráðstöf-
unar, næstum þvíað segja eftir eigin geð-
þótta og fyrir gjafverö. Hér er auðvitað átt
við frumvarpið um stjórnun fiskveiða, eða
kvótakerfið, eins og það er í daglegu tali
kallað. Kerfið hefur verið reynt í nokkur ár
og frumvarpið sem nú liggur fyrirAlþingi er
lagt þar fram til að festa kerfið í sessi um
ókominn tíma og þar er nánast gulltryggð
sköpun hins nýja aðals á íslandi. Þvímiður
eru þetta ekki hrakspár, heldur frásögn af
staðreyndum.
Fjársterkir útgerðarmenn togara hafa
nú þegar keypt marga báta og lagt kvóta
þeirra við þann sem þeir áttu fyrir. Bátun-
um er lagt eða þeim hent og áhafnirþeirra
missa vinnuna. Nú þegar „á“ togari vel-
stæðrar útgerðar allt að þreföldum kvótaá
við þá sem minnst eiga, og getur jafnvel
aukið það í fjórfalt. Þá er launamisrétti
sjómannanna orðið gífurlegt, en lítið er
hlustað á álit þeirra á þessari kaupsýslu.
Togararnir með litlu heimildirnar eru
flestirgerðir út frá litlum sjávarplássum og
leitast við að halda uppi atvinnu í heima-
byggðinni. Þar fer fiskverð að öllum líkind-
um eftir ákvörðun verðlagsráðs, og erþað
lægsta sem greitt er. Hinn á miklu auð-
veldara með að selja afla til útlanda á
miklu hærra verði og enn eykst launamun-
urinn.
Næsta skref er líklegt til að verða, eins
og raunar hefur þegar sýnt sig í kjördæmi
sjávarútvegsráðherra, að sjómennirnir
með litla hlutinn una ekki hlutskipti sínu og
ganga í land. Er þá ekki rökrétt framhald
að velstæða útgerðin kaupi togarann
þeirra og síðan nokkra báta til að stækka
kvótann hans? Fyrr en varir getur allur
fiskiskipastóll landsmanna verið kominn á
hendur 10 til 15 manna, sem þá „eiga“ líka
allan fiskinn ísjónum umhverfis ísland. Þá
er upp risinn hinn nýi aðall á íslandi, aðall
sem ákveður hvar sjómenn og fiskverka-
fólk á að búa, hvað það á að bera úrbýtum
og hvaða mannréttinda það á að njóta.
Þetta miðaldakerfi kapítalismans er því
miður í augsýn á íslandi á sama tíma og
milljónaþjóðir eru að velta af sér hlið-
stæðu kerfi forréttindastétta kommúnis-
mans.
34. þing FFSÍ gerði í haust mjög harð-
orða samþykkt gegn sölu á óveiddum fiski
og stjórn FFSÍberst afalefli gegn heimild-
um til þessháttar viðskipta.
Sigurjón
Valdimarsson
ritstjóri
HINN
NÝI
AÐALL
VÍKINGUR 5