Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2006, Page 52

Sýnishom úr ritverkinu Skipstjómarmenn
Benóný Friðriksson, (Binni í Gröf)
Benóný Friðriksson, (Binni í GröO>
f. 7. jan. 1904 í Vestmannaeyjum, d. 12. maí 1972 f
Vestmannaeyjum, skipstjóri í Vestmannaeyjum. For.:
Friðrik Benónýsson,
skipstjóri og útgerðar-
maður f Vcstmanna-
eyjum, f. 13. ágúst 1858 í
Ormskoti, Eyjafjallahr.,
Rang., d. 23. ágúst 1943,
og k. h. Oddný Bene-
diktsdóttir, f. 14. okt.
1864 á Efri-Grund,
Eyjafjallahr. d. 10. apríl
1940.
Námsferill: Stundaði
nám í Barnaskólanum í
Vestmannaeyjum og tók
hið minna fiskimannapróf frá Stýrimannaskólanum í
Vestmannaeyjum 1925.
Starfsferill: Hóf sjómcnnsku innan við fermingu og
var formaður á árabáti 15 ára; vélgæslumaður á vb.
Friðþjófi Nansen VE 102 og formaður í forföllum; var
eftir það formaður á ýmsum bátum, m.a. mb. Gottu
VE 108, var vélstjóri á GúIIu VE 267 1925 og formaður
1926—1932, cn hún brann 7. maí 1932, á Mount Heklu,
mb. Gulltoppi VE 321, Sævari VE 328 og mb.
Andvara og átti hlut í sumum þessara báta; brátt kom í
ljós afburða aflasæld scm fylgdi honum óslitið alla ævi;
var aflakóngur í Vestmannaeyjum sex vertíðir í röð á
mb. Gullborgu RE 38, síðar VE 38, og margoft ein-
stakar vertíðir; stundaði einnig smáhvalaveiðar á
Andvara KE sumarið 1953. Benóný þótti mcð ólíkind-
um fundvís á fisk enda landsfrægur fyrir aflasæld og
sjómennskuhæfileika; varð formaður og útgerðarmaður
1925 og alla stund upp frá því; frá 1954 var hann á
Gullborgu VE 38, sem hann gcrði út með öðrum og
stjórnaði þar til yfir lauk.
Viðurkenningar: Sæmdur riddarakrossi fálkaorðunnar
1971.
- K. Sigr/ður Katr/n Sigurðardóttir, f. 26. maí 1909
á Þinghóli, Hvolhr., Rang., d. 28. jún/ 1979 í
Vcstmannacyjum. For.: Sigurður Sveinsson, bóndi á
Þinghóli, f. 24. nóv. 1884 á Efrahvoli, Hvolhr., d. 5. júlí
1938, ogk. h. Jóhanna Jónsdóttir, f. 1. júl/1884 í Götu,
Hvolhr., d. 21. okt. 1965- Börn þeirra: a) Sævar, f. 11.
febr. 1931 í Vcstmannaeyjum, d. 15. jan. 1982, skipstjóri
í Vestmannaeyjum. b) Jóna Sigr/ður, f. 3. sept. 1935 /
Vestmannaeyjum, d. 20. júlí 1984, húsfreyja / Keflavík. -
M. Hallgrímur Færseth, skipstjóri. c) Sjöfn Kolbrún, f.
15. apr/I 1937 /Vestmannaeyjum, húsfreyja /Vestmanna-
eyjum. - M. GíslÍ Matthías Sigmarsson, skipstjóri og vél-
stjóri. d) Oddný Jóhanna, f. 26. júlí 1939 /Vcstmanna-
eyjum, húsfreyja í Eyvindarmúla. — M. Jón Viktor
Þórðarson, bóndi í Eyvindarmúla. e) Friðrik Gissur, f.
14. nóv. 1941 /Vestmannaeyjum, skipstjóri fVestmanna-
eyjum. - K. Ragnheiður Alfonsdóttir, hjúkrunarfræðin-
gur. 0 Benóný, f. 29. des. 1947 / Vestmannaeyjum, stýri-
maður og útgerðarmaður í Vestmannaeyjum. — K. Arndís
Björg Sigurðardóttir. g) Sigurður Grétar, f. 14. febr.
1950 / Vestmannaeyjum, hárgreiðslumeistari í Reykjavík.
- K. Arnþrúður Rannveig Jósefsdóttir. h) Svanhildur, f.
28. okt. 1951 / Vcstmannaeyjum, húsfreyja í Keflavík. -
M. I. Emil Páll Jónsson. — M. II. (skildu), Guðmundur
Guðmundsson, kaupmaður í Mosfellsbæ.
íársbyrjun 1940 keypti Birtni í Gröfl ftlagi við Ólaf Kristjámson Snvar VE 328, sem þeir gerðu út til drsloka 1947.
f minningargrein í Morgunblaðinu 20. maí 1972 af þvílíku kappi að eldri mönnum þóti nóg um, en
skrifaði Friðfinnur Finnsson m.a. um Binna í Gröf: „Það dáðust jafnframt að hvað þcir fóru vel að öllu á sjónum.
var mikið lán /yrir Vestmannaeyjar hvað margir afburða- Þessir fjórir drengir höfðu þann hátt á að vera formaður
menn komu hér fram á fyrstu tugum
aldarinnar, þegar vélbátaöldin var að
fcsta hér rætur, og var það fyrst og
fremst sjómannastéttin, en sjómaðurinn
í okkar byggð hcfir ætíð staðið í
fylkingarbrjósti við að sækja björg í bú á
hið mislynda og ólgandi haf. Einn af
þessum afburðamönnum var Benóný
Friðriksson. Það varð ævistarf hans að
stunda þcnnan höfuðatvinnuveg
Vestmannaeyja fram á síðasta æviár af
þvílíkri giftu og aflasæld að cngir
komust þar framar og cr þá mikið sagt
því í Eyjum hafa verið alla hans tíð
afburða skipstjórar og aflamenn.
Sem Vestmannaeyingur byrjaði
Binni snemma að reyna hæfni sína á
sjónum og vakti strax um fermingar-
aldur athygli fyrir dugnað og útsjón.
Honum voru / vöggugjöf gefnir þeir
kostir sem eyjamönnum hafa komið að
mestu gagni fyrr og síðar, að vera mikill
fiskimaður og það var Binni sannarlega
og sjómaður svo að af bar. Segja má að
Binni frá Gröf hafi byrjað formennsku á
barnsskónum, því um fermingaraldur
byrjaði hann með þremur jafnöldrum
sínum að róa á fjögra manna fari með
handfæri. Þessir ungu drengir urðu
fljótlega mjög aflasælir og sóttu sjóinn Binni l Gröflandar fiski úr trillu sinni Portland.
Einstakt tímamótaverk
Úr formála Árna Bjarnasonar formanns FFSÍ
1 fjarlægri framtíð þegar fræðimenn
þeirra tíma fara á stúfana að leita sér
heimilda um þá stétt manna, sem hvað
drýgstan þátt hafa átt í að byggja upp
okkar ágæta velmegunarþjóðfélag, hljóta
sagnfræðingar framtíðarinnar að hugsa
með þakklæti og hlýhug til þess manns
sem af miklum stórhug tók þá ákvörð-
un fyrir margt löngu að ráðast í það
stórvirki að gefa út það heimildarrit um
líf og stðrf íslenskra skipstjórnarmanna,
verkið sem nú er að líta dagsins ljós.
I tilefni útkomu þessarar bókar kemur
mér í huga heilræði föður mins heitins, Bjarna Jóhannessonar skip-
stjóra, er hann réði mér heilt:
Ef þú ert að stjórna skipi á siglingu og ert ekki fullkomlega viss
um hvar þú ert staddur og hvert þú stefnir þá skaltu stoppa og
athuga þinn gang og hreyfa þig ekki fyrr en þú ert fullkomlega viss
um hvert þú stefnir og hvað þú ætlar að gera. Astæðan fyrir því
að ég dreg fram þetta ágæta heilræði er að mér er til efs að höf-
undur þessa verks hefði nokkurntíma „lagt úr höfn“ ef hann í upp-
hafi hefði gert sér fullkomna grein fyrir umfangi þessa verkefnis.
Sem betur fer gerði höfundurinn sér, að mínu mati, ekki nægilega
glögga grein fyrir hversu risavaxið verkefni hann hafði ráðist í og
af þeim sökum njótum við nú útkomu fyrsta bindis 1 þessu vand-
aða ritsafni. Vafalaust hefur faðir höfundar miðlað til hans mörgum
heilræðum í gegnutn tíðina en ofangreint heilræði hefur sennilega
ekki verið þar á meðal.
Afrakstur margra ára þrotlausrar vinnu kemur nú loks fyrir
almennings sjónir og er það mikið ánægjuefni. Ekki er annað hægt
52 - Sjómannablaðið Víkingur